ولبان چیست؟ داروی ضد افسردگی، روش مصرف و عوارض آن

ولبان (wellban) که نام دیگرش بوپروپیون است، یک داروی ضد افسردگی است؛ این دارو برای درمان انواع اختلال افسردگی کاربرد دارد. ولبان یکی از داروهای تاثیر گذار در مهار بازجذب نورآدرنالین و دوپامین است. در این مقاله قرار است به بررسی این دارو، روش مصرف و عوارض آن بپردازیم و به سوال، ولبان چیست؟ پاسخ دهیم. آنچه در ادامه خواهید خواند، بر اساس فهرست مطالب، به شرح زیر است:

ولبان (بوپروپیون) چیست؟

ولبان (wellban) که نام دیگرش بوپروپیون است، یک داروی ضد افسردگی است؛ که با تاثیر گذاشتن بر بازجذب انتقال دهنده های نوراپی نفرین و دوپامین در بدن، خلق و خو را بهبود می بخشد و نشانه های غم و افسردگی را کم می کند.

مهار بازجذب با مصرف بوپروپیون کمی ضعیف است اما به هرحال تاثیر گذار است؛ یادتان باشد ولبان بر جذب مجدد سروتونین تاثیر نمی گذارد یا مونوآمین اکسیداز را مهار نمی کند.

نام: ولبان

نام دیگر: بوپروپیون

نام تجاری:آپلنزین ( افسردگی) و زیبان (برای ترک سیگار)

                              اشکال دارویی: قرص در دوزهای مختلف، محلول خوراکی 

                             طبقه دارویی: ضد افسردگی

جالب است بدانید، بوپروپیون برای ترک سیگار هم مورد استفاده قرار می گیرد؛ شاید برای شما سوال شود که ترک سیگار چه ربطی به قرص ضد افسردگی دارد؟ 

ولبان از آن جهت که بر افزایش سطح دوپامین در سیناپس عصبی با مهار باجذب دوپامین تاثیر می گذارد، می تواند به افراد برای ترک سیگار کمک کند.

اگر بخواهیم با زبان خودمانی و راحت تر بگوییم، وقتی فرد ولبان می خورد، کمبود دوپامینی که در طول ترک نیکوتین تجربه می کند، جبران می شود، در نتیجه فرد به نیکوتین احساس نیاز پیدا نمی کند و به دنبال سیگار کشیدن در دوره ترک نمی رود!

احتمالا می دانید که نیکوتین سیگار باعث آزاد شدن دوپامین و تقویت مسیر های لذت جویی در مغز می شود؛ وقتی مصرف نیکوتین کم شود، مسیرهای لذت تحریک نمی شوند؛ کار بوپروپیون دقیقا مقابله با همین موضوع است!

در نهایت ولبان یا بوپروپیون یک داروی ضد افسردگی آمینوکتون است و از نظر ساختار شیمیایی شبیه هیچ داروی ضد افسردگی دیگر نیست. (آمینوکتون همان مهارکننده بازجذب ضعیف نوراپی نفرین و دوپامین است!)

بیشتر بدانید

دوپامین چیست؟

دوپامین یک انتقال دهنده عصبی است که نقش زیادی در ایجاد احساس سرخوشی و لذت دارد؛ اگر دوپامین بدن کم باشد، فرد احساس غم و اندوه یا افسردگی می کند. البته اگر سطح دوپامین خیلی بالا باشد هم دردسر ساز می شود؛ مثلا در بیماری اسکیزوفرنی سطح دوپامین بالا است.

نام های تجاری قرص ولبان

از جمله نام های تجاری این دارو، عبارت اند از:

• Wellbutrin
• Aplenzin
• Budeprion XL
• Forfivo XL
• Zyban

موارد مصرف قرص ولبان چیست؟

از آن جایی که ولبان یک داروی ضد افسردگی است، روان پزشکان آن را برای درمان اختلالات و شرایط پزشکی زیر تجویز می کنند؟

• اختلال افسردگی اساسی (MDD)
• اختلال افسردگی فصلی (SAD)
• ترک سیگار و دیگر دخانیات
• اختلال دو قطبی (خط دوم درمان!)
• اختلال نقص توجه و بیش فعالی (مورد تایید FAD نیست.)
• کاهش وزن و مدیریت وزن مزمن (مورد تایید FAD نیست.)

ولبان در ترک سیگار

افرادی که قصد ترک سیگار دارند، حدود یک تا دو هفته قبل از ترک مصرف بوپروپیون را آغاز می کنند و در ابتدا با دوز پایین شروع می کنند. مصرف ولبان باعث مهار باجذب دوپامین می شود و بر مسیر پاداش مرتبط با نیکوتین تاثیر می گذارد.

تاثیر ولبان بر تمرکز

هنوز هیچ مطالعه ای ارتباط مصرف این قرص با ایجاد تمرکز را تایید نکرده است و سازمان غذا و دارو هم تاثیر این دارو بر کاهش نشانه های بیش فعالی و نقص توجه را تایید نکرده اما برخی مبتلایان به اختلال نقص توجه و بیش فعالی از این قرص برای کاهش نشانه های این اختلال استفاده می کنند.

تاثیر قرص ولبان بر لاغری

از این دارو برای کاهش اشتها و وزن استفاده می کنند؛ البته تاثیر آن هنوز توسط سازمان غذا و دارو تایید نشده است. از آنجایی که این دارو بر سطح دوپامین و نوراپی نفرین تاثیر می گذارد، با لاغری و کاهش هوس میل غذا در ارتباط دانسته شده است.

مکانیسم عمل بوپروپیون

این دارو مهارکننده بازجذب نورآدرنالین و دوپامین است و در وهله اول یک قرص ضد افسردگی آتپیک است و تاثیرات مشابهی با داروهای ضد افسردگی قدیمی مانند مهار کننده های مونوآمین اکسیداز و ضد افسردگی های سه حلقه ای و مهار کننده های باز جذب سروتونین ندارد.
این دارو یک گزینه مناسب برای درمان افسردگی اساسی به شمار می رود چرا که تاثیرات سروتونرژیک را ندارد و کمتر عوارض جنسی یا افزایش وزن را به همراه دارد.

بهترین زمان مصرف بوپروپیون

اگر برایتان سوال است که چه موقع مصرف این دارو بالاترین زمان اثربخشی را دارد، باید بگوییم از آنجایی که این دارو باعث ایجاد مشکلات خواب می شود، بهترین زمان مصرف آن اوایل بعد از ظهر یا عصر است.

اگر این دارو را در دو دوز مصرف می کنید، دوز دوم آن را حداقل 8 ساعت پس از دوز اول مصرف کنید.

آیا افسردگی با قرص ولبان درمان می شود؟

فکر می کنم همه ی شما با بیماری یا اختلال روانی افسردگی آشنایی دارید؛ حتی اگر اطلاعات زیادی در زمینه این بیماری نداشته باشید، حداقل این مورد را می دانید که افسردگی یعنی غم و اندوه زیاد و همین غم و اندوه زیاد یکی از مهم ترین خصیصه های بیماری افسردگی است.

اما افسردگی علاوه بر احساس غم و اندوه با نشانه های دیگری مثل، برهم خوردن الگوی خواب یا اشتها، افکار مداوم در مورد مرگ یا خودکشی، نا امیدی و یاس، احساس پوچی و بی ارزش بودن، عزت نفس کم، احساس گناه مداوم هم همراه است.

درست است که افسردگی یک بیماری رایج است اما اگر این بیماری درمان نشود، تاثیرات بدی را بر زندگی فرد و عملکردش می گذارد؛ پس هرگز نباید افسردگی را نادیده بگیریم و نسبت به آن بی توجه باشیم.

گاها متخصصان سلامت روان، زمانی که شدت بیماری روانی زیاد باشد، از دارو درمانی استفاده می کنند. خوب، درمان دارویی مناسب برای اختلال افسردگی، استفاده از داروهای ضد افسردگی است. داروهای ضد افسردگی انواع مختلفی دارند و به طور کلی به پنج طبقه تقسیم می شوند و در هر طبقه داروهایی متفاوتی قرار دارد.

ولبان یکی از داروهای ضد افسردگی است؛ شاید تاثیر آن در بازجذب مهار دوپامین و نوراپی نفرین کم باشد اما به هر حال تاثیر گذار است. پس پاسخ سوال، آیا می توانیم افسردگی را با ولبان درمان کنیم؟ بله است!

با مصرف ولبان، علائم افسردگی کم تر می شود و خلق و خو بهبود پیدا می کند. فراموش نکنید که این دارو یا هر داروی ضد افسردگی دیگر باید توسط روان پزشک تجویز شود و اکیدا از مصرف خودسرانه آن جلوگیری شود.

ولبان تاثیر خوبی در روند درمان نشانه های افسردگی در اختلال افسردگی اساسی و افسردگی فصلی دارد.

پیشنهاد ما به شما، مطالعه مقاله افسردگی چیست؟ در مجله ای سنج است؛ با وارد کردن نام مقاله در قسمت جستجوی مجله خیلی راحت و آسان می توانید به مقاله دسترسی پیدا کنید.

اثرات دارویی بوپروپیون

بوپروپیون با تاثیری که بر انتقال دهنده دوپامین و نوراپی نفرین می گذارد، عملکرد انتقال دهنده های عصبی را تغییر می دهد و بر خلق و خو اثر می گذارد.

البته درست است که این دارو بر روند کاهش نشانه های افسردگی اثر می گذارد، اما با برخی عوارض جانبی هم همراه است. پس بوپروپیون هم تاثیر مثبت دارد و هم اثر منفی!

نحوه صحیح مصرف ولبان چیست؟

اگر پزشک شما مصرف این دارو را برای شما تجویز کرده است، قبل از مصرف و بعد از مصرف آن باید به برخی نکات مهمی توجه داشته باشید؛ در واقع باید نحوه صحیح مصرف صحیح این قرص را بدانید:

• بین دو نوبت ساعات مصرف این قرص باید حداقل 4 ساعت فاصله باشد؛ در غیر این صورت فرد در معرض حملات تشنجی قرار می گیرد.
• برای جلوگیری از دل درد یا دل پیچه بهتر است که این دارو را همراه با غذا مصرف کنید؛ مگر پزشک تشخیص داده باشد که دارو را با معده خالی بخورید.
• دوز مصرفی این دارو باید توسط پزشک تعیین شود؛ از مصرف خود سرانه و تعیین دوز دارو توسط خود پرهیز کنید.
• در دوره مصرف دارو حتما تحت نظر پزشک باشید.
• نشانه های بهودی چند هفته پس از مصرف دارو قابل مشاهده خواهد بود.
• قطع ناگهانی دارو ممکن است با عود افسردگی همراه باشد؛ این دارو حداقل 6 ماه باید مصرف شود.
• در صورت فراموش کردن مصرف یک نوبت دارو، مجددا آن را استفاده نکنید و دوز فراموش شده را نادیده بگیرید.
• در صورت تجربه بی خوابی در اوایل دوره درمان، دوز شبانه دارو را کم کنید.
• اگر در دوران بارداری و شیردهی قرار دارید، حتما این مسئله را با پزشک در میان بگذارید.
• در صورت مصرف هرگونه داروی شیمیایی این مسئله را با پزشک در میان بگذارید.

هشدارهایی در مورد مصرف قرص بوپروپیون

اگر می خواهید قرص بوپروپیون مصرف کنید( البته به تجویز پزشک) به نکات زیر توجه کنید:

• مصرف این دارو برای افراد زیر 18 سال، مناسب نیست.
• به هنگام مصرف این دارو و در طول درمان حتما با پزشک خود در ارتباط باشید.
• اگر باردار هستید یا در دوران مصرف این دارو باردار شدید، حتما پزشک خود را مطلع کنید.
• این دارو می تواند بر نتیجه آزمایشات مانند آزمایش ادرار تاثیر بگذارد.
• همزمان با مصرف دارو، الکل نخورید.
• این دارو ممکن است بر توانایی های شناختی مانند قدرت تفکر و تمرکز تاثیر بگذارد؛ اگر رانندگی می کنید به این نکته توجه داشته باشید.
• این دارو بر وزن تاثیر می گذارد و ممکن است پس از مصرف کاهش وزن داشته باشید و لاغر شوید.

در چه مواردی باید استفاده از ولبان را قطع کنیم؟

قبل از مصرف قرص ولبان، بهتر است پزشک را در مورد شرایط بیماری یا قرص هایی که مصرف می کنید، مطلع کنید. در صورت داشتن هر کدام از موارد زیر، بهتر است ولبان را مصرف نکنید و مصرف آن را قطع کنید.

• حساسیت به دارو

• ابتلا به صرع

• ابتلا به بیماری های قلبی

•  مصرف همزمان ولبان با بنزودیازپین ها

• در صورتی که در دوره ترک الکل هستید.

• ابتلا به اختلال بی اشتهایی یا پر اشتهایی عصبی

• در صورت داشتن تومور فعال مغزی

•   مصرف همزمان داروهای MAOI 

• ابتلا به اختلالات کبدی

•  ابتلا به بیماری های کلیوی

• فشار خون بالا

• تجربه افکار خودکشی

• در صورت سابقه سو مصرف مواد

• دوره بارداری یا شیردهی

عوارض جانبی قرص ولبان

ولبان همانند دیگر داروهای ضد افسردگی با عوارضی همراه است؛ در صورت تجربه هر کدام از عوارض زیر به صورت شدید، با پزشک خود مشورت کنید:

• مشکلات بینایی وشنوایی؛ تاری دید
•  حالت تهوع و سرگیجه
• سر درد
• گیجی و سنگینی سر
• تب
• تغییر الگوی اشتها، بی اشتهایی
• احساس بی قراری، اضطرب، سرخوشی
•   تغییر الگوی خواب، بی خوابی، کم خوابی
• تکرر ادرار
• خشکی دهان
• تعریق بیش از اندازه
• لرزش اندام ها
• خارش
• مشکلات پوستی، کهیر، تاول، قرمزی پوست و ...
• کاهش یا افزایش وزن ناگهانی
• مشکلات جنسی؛ تغییر در میل جنسی، تغییر عملکرد جنسی
• و ...

تست افسردگی

برای سنجش میزان افسردگی و راهکارهایی برای بهبود آن، می توانید تست افسردگی بک را به صورت رایگان انجام دهید.

شروع تست

عوارض قطع ناگهانی بوپروپیون

هرگز این دارو را به صورت ناکهانی قطع نکنید؛ قطع ناگهانی ولبان با نشانه هایی همچون نوسانات خلق خو، خلق و خوی تحریک پذیر، بی خوابی، سردرد و بدن درد همراه است.

عوارض مصرف بیش از حد بوپروپیون

اگر این قرص بیش از اندازه مصرف شود باعث مشکلاتی همچون، توهم، تشنج، از دست دادن هوشیاری و ریتم غیر طبیعی قلب و افزایش و کاهش ضربان قلب می شود.

موارد احتیاط قرص ولبان

• به هنگام مصرف ولبان از نوشیدن و مصرف نوشیدنی های الکلی اجتناب کنید.
• ولبان را با داروی های ضد افسردگی سه حلقه ای مصرف نکنید.  

اگر داروهای زیر را مصرف می کنید، قبل از شروع دوره مصرف ولبان به پزشک خود در مورد مصرف این داروها اطلاع دهید:

• کاربامازپین
• دارو موثر بر سیستم اعصاب مرکزی
• سایمتیدین
• سیتالوپرام
• کتوکونازول
• لینزولید
• لیتیم
• متوپرورول
• داروهای مهار کننده مونوآمین اکسیداز
• وافارین
• و...

جایگزین بوپروپیون

اگر قرص بوپروپیون برای شما به هر دلیلی مناسب نبود یا اثربخشی لازم را نداشت، داروهای دیگر جایگزینی برای آن وجود دارد که به تجویز پزشک می توانید جایگزین مصرف آن کنید. گاها قرص های جایگزین، اثربخشی و تاثیر بیشتری دارند.
برخی از قرص هایی که می توان به تجویز پزشک جایگزین بوپروپیون کرد، عبارت اند از:

• اس سیتالوپرام
• سرترالین
• فلوکستین (پروزاک)
• دولوکستین
• پاروکستین
• ونلافاکسین

داروهای ضد روان پریشی غیر معمول مانند:

• آریپیپرازول
• برکسپیپرازول
• کوتیاپین
• کاریپرازین

تداخل دارویی قرص ولبان

تداخل دارویی بباعث تغییر عملکرد و تاثیر دارو می شود و حتی ممکن است میزان عوارض جانبی را افزایش دهد. اگر دارویی مصرف می کنید، حتما به پزشک خود اطلاع دهید و بعد دوره درمان قرص بوپروپیون را شروع کنید. برخی از داروهایی که با ولبان تداخل دارویی ایجاد می کنند، عبارت اند از:

• داروهای ضد افسردگی
• داروهای آنتی سایکوتیک
• آنتی هیستامین‌های خواب آور
• کورتیکو استروئیدها
• بتابلاکرها
• داروهای آنتی آریتمی IC
• داروهای ضد مالاریا
• پچ‌های پوستی نیکوتین
• آمانتادین
• لوودوپا
• کاربامازپین
• فنی توئین
• فنوباربیتال
• تئوفیلین
• سایمتیدین

دوز مصرف بوپروپیون

• دوز مصرفی این دارو در افراد مختلف با بیماری های مختلف متفاوت است؛ به طور کلی، دوزهای این دارو 75 و 150 میلی گرم می باشد.
  در ابتدای مصرف باید با دوز کم شروع کرد و افزایش دوز با تجویز پزشک صورت بگیرد.
• دوز مناسب برای بیماران بزرگسال مبتلا به افسردگی، 100 میلی گرم دوبار در روز با فاصله 6 ساعت است.
• دوز مناسب برای بزرگسالان مبتلا به اختلال عاطفی فصلی در ابتدا 150 گرم در روز است.
• دوز مناسب برای بزرگسالانی که قصد ترک سیگار دارند، در ابتدا 150 میلی گرم یک بار در روز و برای 3 روز اول و سپس افزایش دوز می باشد.

اگر یک نوبت مصرف قرص بوپیروپیون را فراموش کردم، چه کنم؟

بلافاصله پس از اینکه به یاد آوردید مصرف قرص را فراموش کردید، دوز دارو را مصرف کنید. اما اگر فاصله مصرف دوز اول تا دوم کمتر از چند ساعت بود، فقط دوز دوم را مصرف کنید و از مصرف دو دوز دارو خودداری کنید.

نکاتی که باید در مورد مصرف بوپروپیون بدانید

• مصرف این دارو می تواند منجر به سرخوشی یا شیدایی و همان هیپومانیا شود.
• این دارو می تواند بر برخی عملکردهای شناختی همچون حافظه تاثیر مثبت بگذارد و بهره وری و عملکرد کلی را افزایش دهد.
• مصرف این دارو در برخی مواقع با ریزش مو یا آلوپسی همراه است.
• این دارو بر نتیجه تست اعتیاد تاثیر می گذارد و نتیجه را مثبت کاذب نشان می دهد.
• مصرف این دارو با مصرف الکل تداخل دارد و مصرف همزمان آن منجر به عوارض جدی می شود.
• مصرف همزمان ولبان با فلوکستین خطر تشنج را افزایش می دهد.
• مصرف این دارو در دوران بارداری منجر به بروز مشکلاتی برای مادر و جنین می شود.
• بهتر است این دارو در دوران شیردهی مصرف نشود.

جمع بندی ای سنج

در این مقاله به بررسی قرص ولبان یا بوپروپیون پرداختیم و به سوال ولبان چیست؟ پاسخ دادیم. ولبان دارویی است که برای درمان افسردگی و ترک سیگار استفاده می شود. با این حال مصرف این دارو با برخی عوارض جانبی مانند، بی خوابی، تاثیرات روانی و تشنج همراه است. مصرف دوز زیاد این دارو ممکن است منجر به تغییر رفتار و بروز افکار خودکشی در فرد شود.

آیا تا به حال تجربه مصرف ولبان را داشته اید؟ لطفا نظرات، دیدگاه و تجربیات ارزشمندتان را با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول