گروه کنترل در تحقیقات روانشناسی به چه معناست؟

در این مقاله می خواهیم یکی از اصطلاحات مهم در حوزه ی روش تحقیق در روان شناسی را برای شما شرح دهیم. آنچه در ادامه خواهید خواند، بر اساس فهرست مطالب به شرح زیر است:

گروه کنترل در آزمایش های روان شناسی

گروه کنترل شامل شرکت کنندگانی می باشد که طول آزمایش روان شناسی درمان آزمایشی را دریافت نمی کنند.

هنگام انجام آزمایش، افراد گروه کنترل، به طور تصادفی انتخاب می شوند که در این گروه قرار بگیرند.

افراد گروه کنترل همچنین شباهت زیادی با شرکت کنندگانی که در گروه آزمایش یا افرادی که تحت درمان واقعی قرار گرفته اند، دارند.

در حالی که افراد گروه کنترل در روند آزمایش و تحقیقات درمانی دریافت نمی کنند اما نقش مهمی در روند و پیشبرد تحقیقات دارند.

پژوهشگر گروه کنترل را با گروه آزمایش مقایسه می کند تا در اثر این مقایسه بتواند تعیین کند که آیا درمان ارائه شده در آزمایش، تاثیر گذار بوده است یا نه. محققان با ارزیابی متغیر مستقل می توانند تاثیر آن را بر گروه کنترل بسنجند.

انواع گروه های کنترل 

گروه کنترل به دو دسته مثبت و منفی دسته بندی می شود؛ گروه کنترل مثبت به گروهی گفته می شود که برای تضمین نتیجه مثبت آزمایش تعیین شده و گروه کنترل منفی برای ایجاد یک نتیجه منفی تعیین می شود. گروه های کنترل مثبت می توانند درستی روند یک آزمایش را تعیین کنند.

به عنوان نمونه، تصور کنید یک پزشک آزمایشگاه هستید و قرار است یک نمونه باکتری در محیط کشت کنید. اگر قصد شما از انجام آزمایش رشد باکتری در محیط باشد و باکتری رشد کند، کنترل مثبت و اگر هدف از انجام آزمایش مقاومت باکتری و عدم رشد آن در محیط باشد و باکتری رشد نکند، کنترل منفی است.

تفاوت گروه شاهد و کنترل

گروه شاهد به گروهی گفته می شود که درمان یا دارویی در جریان تحقیق دریافت نمی کند. گروه شاهد یا گواه نام دیگر گروه کنترل است.

چرا گروه کنترل مهم است؟

در حالی که در جریان فرآیند آزمایشات، گروه کنترل درمانی را دریافت نمی کنند، اما با این حال نقش مهمی در روند آزمایشات تجربی دارند.

گروه کنترل به عنوان یک معیار عمل می کند و برای محققان این مزیت را به همراه دارد که، گروه آزمایش را با گروه کنترل مقایسه کنند تا متوجه تاثیری که بر متغیر مستقل ایجاد می شود، بشوند.

از آنجایی که شرکت کنندگان در هر دو گروه بر اساس انتخاب تصادفی، انتخاب شده اند، پس می توان نتیجه گرفت که می توان هر دو گروه را با یکدیگر مقایسه کرد و می توان نتیجه گرفت که هر تغییری که در هر دو گروه ایجاد شود، در اثر تغییر و دستکاری متغیر مستقل می باشد.

محققان و آزمایش کنندگان، از روش های دقیق و مشابهی برای هر دو گروه استفاده می کنند، به استثنای دستکاری متغیر مستقل که در گروه آزمایش اعمال می شود.

 نمونه و مثالی برای گروه کنترل

برای فهم بهتر موضوع این مقاله می خواهیم یک مثال کاربردی که در واقعیت هم مورد ارزیابی قرار گرفته است را برای شما به اختصار توضیح دهیم.

یک پژوهشگر با سابقه قصد دارد که تحقیقی بر روی حواس پرتی انجام دهد. او می خواهد تاثیر حواس پرتی بر نتایج امتحانات را مورد بررسی قرار دهد و ببیند که آیا حواس پرتی می تواند بر روی نتایج امتحانات دانشجویان و دانش آموزان تاثیری بگذارد یا خیر.

بدین منظور در همین ابتدای کار محقق باید یک تعریف عملیاتی دقیق از حواس پرتی ارائه دهد و سپس تحقیق خود را با فرضیه ای در مورد موضوع حواس پرتی بر نتایج امتحانات مطرح کند.

در این تحقیق، محقق ممکن است حواس پرتی را به دلیل تغییراتی که در محیط به علت سر و صدا و شلوغی زیاد و دمای محیط ایجاد می شود، تعریف کند.

هم چنین او می تواند فرضیه های متفاوتی را در این باره مطرح کند که یکی از این فرضیه ها می تواند این باشد که، دانش آموزانی که در یک اتاق پر سر و صدا و گرم تر قرار گرفته اند و قصد دارند در این اتاق امتحان بدهند، عملکرد ضعیف تری نسبت به دانش آموزانی که در محیط آرام و با دمای مطلوب قرار گرفته اند، دارند.

این محقق برای اینکه فرضیه خود را آزمایش کند و آن را رد یا تایید کند، گروهی از دانش آموزانی که همه در یک مدرسه و در یک کلاس ریاضی بودند را انتخاب می کند.

لازم است که بدانید در طول سال تحصیلی همه ی این دانش آموزان از امکانات یکسانی برخوردار بوده اند و به یک میزان آموزش دیده اند.

در مرحله بعدی محقق، شرکت کنندگان این تحقیق را به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم بندی می کند.

دانش آموزانی که در گروه کنترل قرار گرفتند در یک کلاس درس عادی و با شرایط نرمال و طبیعی امتحان می دهند، اتاقی که آن ها در  آن امتحان می دهند در طول مدت امتحان ساکت است و دمای محیط مطلوب و هفتاد درجه فارنهایت می باشد.

در گروه آزمایشی، دانش آموزان منتخب درست همان امتحان را و در همان کلاس می دهند، اما تفاوت اصلی اینجاست که متغیر های مستقل این بار توسط محقق دستکاری می شود.

در حین آزمون، در کلاس درس کناری انواع صدا های بلند و آزار دهنده ایجاد می شود، گویی که در کلاس درس کناری ساختمانی در حال ساخته شدن می باشد.

در کنار همه ی این سر و صداها، دستگاه تهویه هم به ناگهان خراب شده و دمای محیط تا 80 درجه فارنهایت می رسد و دمای کلاس درس به گرما می رود.

نکته

لازم است بدانید، روش و مواد مورد استفاده برای هر دو گروه آزمایش و کنترل مشابه است. 

پژوهشگر این تحقیق برای هر دو گروه از آزمون های یکسان و کلاس درس یکسان استفاده کرده است.

تنها چیزی که در روند تحقیقات برای دو گروه متفاوت بوده، متغیر مستقل و همان میزان حواس پرتی که شامل سر و صدا و دمای گرم محیط در گروه آزمایش بوده است، می باشد.

پس از آنکه کار آزمایشی و آزمایش بر روی فرضیه تمام شد، محقق می تواند مقایسه ای بین هر دو گروه در جهت فرضیه ای که بیان کرده، انجام دهد.

 آنچه محقق پس از اتمام کار متوجه آن شد، این نکته بود که، نمرات آزمون در گروهی که در شرایط مطلوب دمایی و در سرو صدای زیاد بود، به صورت قابل توجهی ضعیف تر از گروه کنترل یعنی گروهی که در آن شرایط مطلوب بود، برقرار بود.

در نتیجه، بر اساس نتایج بدست آمده، فرضیه محقق که بیان می کرد، عامل حواس پرتی بر عملکرد و نمرات دانش آموزان در امتحان تاثیر می گذارد، تایید شد.

 جمع بندی ای سنج

اصطلاحی گروه کنترل که در این مقاله برای شما شرح داده شد، یکی از مفاهیم مهم در حیطه ی انجام آزمایش های روان شناسی می باشد؛ اگر دانشجوی رشته روان شناسی هستید و یا به عنوان یک محقق و پژوهشگر می خواهید کار خود را شروع کنید، مهم است که اصطلاحات علمی در حیطه روش تحقیق در روان شناسی را بدانید.

 آیا مطلب فوق برای شما مفید واقع شد؟ نظرات و دیدگاه های ارزشمندتان را با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول