علت پرخوابی و میزان خواب مناسب سنین مختلف ؛ آیا زیاد خوابیدن خطرناک است؟

پرخوابی، علامت احتمالی بیماری‌هایی همچون افسردگی است؛ خواب زیاد می‌تواند باعث بروز بیماری‌های مختلف دیگری هم شود. دو عامل افسردگی و وضعیت اقتصادی و اجتماعی ضعیف، به شدت با زیاد خوابیدن ارتباط دارند. اگر در شب به اندازه کافی نخوابید، ممکن است که برای جبران آن بیش از حد بخوابید. اما اگر به‌طور منظم، بیش از حد طولانی می‌خوابید، شاید به بیماری و وضعیتی جدی مبتلا شده باشد. انواع پرخوابی دلایل مختلفی دارند. با پرخوابی، عوارض ناخوشایندی مانند افزاسش وزن یا مشکل در تمرکز به‌وجود می‌آید.

سلب‌ مسئولیت: تحریریه‌ی ای سنج در تهیه‌ این محتوای تبلیغاتی نقش نداشته و مسئولیتی در قبال صحت آن ندارد.

پرخوابی یا خواب زیاد چیست؟

مقدار خوابی که هر فرد نیاز دارد، در دوره‌های مختلف زندگی به‌طور قابل توجهی متفاوت است و به موارد زیر وابسته است:

• سن
• سلامت کلی بدن
• عادت‌های سبک زندگی
• سطح فعالیت‌های روزانه

مثلاً در دوران پراسترس یا بیماری، ممکن است به خواب بیشتری نیاز داشته باشید. بااین‌حال، نیاز به خواب در طول زمان و از فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ متخصصان معمولا توصیه می‌کنند افراد بزرگسال هر شب بین ۷ تا ۹ ساعت بخوابند. در بیشتر موارد، پرخوابی به خوابیدن بیشتر از ۹ ساعت گفته می‌شود. افراد مبتلا به این وضعیت، زیاد می‌خوابند اما باز هم با احساس خستگی بیدار می‌شوند. پرخوابی اولیه، نوعی از این عارضه است که خود دلیل بروز عوارض مختلف است. پرخوابی ثانویه، نوعی خواب زیاد است که در نتیجه بیماری‌ها و مشکلات دیگر بدن به‌وجود می‌آید. اگر از خود می‌پرسید که چرا زیاد می‌خوابم، باید حتما به علائم و نشانه‌های بدنتان دقت کنید.

چند ساعت خوابیدن در شبانه روز برای سنین مختلف پرخوابی محسوب می‌شود؟

میزان خواب مورد نیاز هر فرد؛ به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ به خصوص سن. نیازهای خواب در بین افراد به طور قابل توجهی متفاوت است. به‌طور کلی، میزان خواب توصیه‌شده برای گروه‌های سنی مختلف مطابق زیر است. اگر افراد در این سنین بیشتر از مقدار توصیه‌شده بخوابند، یعنی دچار پرخوابی شده‌اند:

• نوزادان چهار تا دوازده ماه؛ ۱۲ تا ۱۶ ساعت در شبانه‌روز
• یک تا دو سال؛ ۱۱ تا ۱۴ ساعت در شبانه‌روز
• سه تا پنج سال؛ ۱۰ تا ۱۳ ساعت در شبانه‌روز
• شش تا دوازده سال؛ ۹ تا ۱۲ ساعت در ساعت شبانه‌روز
• سیزده تا هجده سال؛ ۸ تا ۱۰ ساعت در شبانه‌روز

بزرگسالان، به ۷ ساعت خواب یا بیشتر در شبانه‌روز نیاز دارند.

چه زمانی خواب زیاد خطرناک است؟

گاهی اوقات زیاد خوابیدن لزوماً برای سلامتی مضر نیست، اما عوارض ناشی از آن، می‌تواند فرد را در معرض خطر ابتلا به بیماری‌ها قرار دهد. مطالعات خطرات مختلفی را نشان می‌دهند. محققان دریافته‌اند، افرادی که بیش از حد می‌خوابند یا خواب بسیار کمی دارند، به‌طور قابل توجهی دارای اضافه وزن هستند. بررسی‌ها حاکی از آن است که ممکن است بین پرخوابی منظم و چندین عارضه از جمله قند خون بالا و عوامل خطر بیماری قلبی، ارتباط وجود داشته باشد. این خطرات، براساس جنسیت و عوامل فردی متفاوت هستند. کسی که نگران عادت‌های خواب خود است، باید برای تشخیص کامل به مغز و اعصاب یا روانپزشک مراجعه کند.

تشخیص سلامت مغز و اعصاب، درمان و مدیریت اختلالات سیستم عصبی از جمله تخصص‌های دکتر مغز و اعصاب است. متخصص مغز و اعصاب، در مدیریت بیماری‌‌های عصبی همچون سکته مغزی، آلزایمر، ام اس، پارکینسون، صرع و درمان اختلالات خواب تخصص دارد.

علائم خوابیدن زیاد چیست؟

خوابیدن زیاد یا “هایپرسومنیا” (hypersomnia) می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله اختلالات خواب، شرایط پزشکی، یا استفاده از داروها رخ دهد. خستگی مداوم، سردرد، کمر درد و افزایش وزن، از جمله دلایلی هستند که میل افراد به خواب را زیاد می‌کنند. نشانه اصلی پرخوابی، خوابیدن بیشتر از ۹ ساعت در طول شبانه‌روز است. نشانه‌های دیگر این وضعیت، شامل موارد زیر می‌شوند:

• سردرد
• چرت‌زدن زیاد در طول روز
• خواب‌آلودگی مفرط در طول روز

بسیاری از افرادی که به پرخوابی مبتلا هستند، علائمی شبیه استرس و نگرانی، سطح انرژی کم و مشکلات مربوط به حافظه را تجربه می‌کنند.

علت خواب زیاد چیست؟

خواب زیاد اختلالی پزشکی محسوب می‌شود. این اختلال باعث می‌شود فرد از خواب‌آلودگی مفرط در طول روز رنج ببرد. گاهی‌اوقات، خواب زیاد طبیعی است، اما پرخوابی منظم ممکن است نشان‌دهنده مشکلی اساسی در سلامتی باشد. در چنین شرایطی، باید هر چه سریع‌تر به متخصص مراجعه کنید. مثلا اگر ساکن تهران هستید، باید نوبت پزشک یا دکتر مغز و اعصاب تهران را ثبت کنید و وارد فرایند درمان بشوید. در ادامه، به برخی از دلایل خواب زیاد اشاره می‌کنیم.

بهترین دکتر مغز و اعصاب تهران، خدماتی متنوعی برای تشخیص مشکلات مغز و اعصاب، بیماری‌های عصبی مغز و درمان بیماری‌های نورولوژیک ارائه می‌دهد. از مهم‌ترین بیماری‌های نورولوژیک تحت درمان متخصص مغز و اعصاب تهران، می‌توان به سکته مغزی، آلزایمر،پرش پارکینسون، مشکلات تمرکز، ام‌اس و تومور مغزی اشاره کرد.

چرخه خواب مختل‌ شده

مسائل مختلفی، می‌توانند باعث اختلال در چرخه خواب شوند. هر شب، بدن چهار یا پنج چرخه مختلف از حرکت سریع چشم (REM) و خواب غیر REM را طی می‌کند. این چرخه‌ها، برای کمک به فرد و احساس آرامش او در روز بعد مهم هستند. وقفه در چرخه خواب، ممکن است منجر به خواب‌آلودگی و در برخی افراد باعث خواب زیاد شود. این وقفه‌ها، می‌توانند به صورت زیر باشند:

• درد
• صدا‌های بلند
• چراغ‌های روشن
• سندرم پاهای بی قرار
• مصرف کافئین قبل از خواب
• دندان‌قروچه (سایش دندان‌ها روی یکدیگر)

شرایط دیگر نیز ممکن است باعث اختلال در چرخه خواب شوند.

خواب‌آلودگی شدید (نارکولپسی)

نارکولپسی (Narcolepsy)، نوعی بیماری مرتبط با خواب است که می‌تواند باعث خواب‌آلودگی شدید در طول روز شود. این نوع از خواب‌آلودگی، بعد از خواب کامل شب یا با چرت‌زدن در روز از بین نمی‌رود. نارکولپسی، علاوه‌بر علائم جسمی و شناختی، باعث مشکلات خواب دیگری نیز می‌شود. رسیدگی به این وضعیت، ضروری است. اگر این مشکل درمان نشود، عوارض شدیدی روی سلامت و عملکرد دستگاه‌های مختلف بدن می‌گذارد.

کم‌کاری تیروئید

شرایط جسمی مانند کم‌کاری تیروئید نیز در برخی موارد، روی الگوی خواب تأثیر می‌گذارند. تیروئید کم‌کار، باعث می‌شود که فرد حتی بعد از استراحت شبانه کامل هم خواب‌آلوده باشد. ممکن است، این وضعیت منجر به چرت‌زدن در روز یا خواب دوباره صبح و پرخوابی شود. از دیگر علائم شایع کم‌کاری تیروئید، می‌توان به احساس سرما، ضعف عضلانی و افزایش وزن بدون دلیل اشاره کرد.

آپنه انسدادی خواب (وقفه تنفسی در هنگام خواب)

آپنه انسدادی خواب نیزممکن است، یکی از دلایل خواب زیاد باشد. آپنه انسدادی خواب باعث می‌شود که فرد برای مدت کوتاهی هنگام خواب نتواند نفس بکشد. این روند به طور معمول چندین بار در هر شب اتفاق می‌افتد و هر بار که رخ می‌دهد چرخه خواب را مختل می‌کند. آپنه می‌تواند منجر به خواب‌آلودگی بیش از حد در روز و نیاز به خواب بیشتر برای احساس آرامش شود. سایر علائم آپنه انسدادی خواب شامل موارد زیر است:

• مشکل حافظه
• مشکل در تمرکز
• کاهش میل جنسی
• بیدار شدن اغلب برای ادرار کردن
• سردرد یا خشکی دهان هنگام بیدار شدن از خواب

اگر بدانید که آپنه خواب چیست، کنترل و رسیدگی به این وضعیت برایتان ساده‌تر می‌شود.

افسردگی

رابطه بین مشکلات خواب و افسردگی دو طرفه است. خواب و افسردگی، تاثیرات متقابل بر هم دارند. همانطور که در یک مطالعه به آن اشاره شده است، اختلال در خواب هم عامل خطر و هم علامت افسردگی است. مطالعه‌ای دیگر نشان می‌دهد که بسیاری از اشکال اختلال خواب عامل خطری برای افسردگی هستند؛ از جمله:

• نارکولپسی
• بی‌خوابی
• اختلالات ریتم شبانه‌روزی 

اگرچه این حالت به‌صورت بی خوابی یا مشکل در خواب ماندن ظاهر می‌شود، اما ممکن است در برخی موارد افسردگی، پرخوابی رخ دهد. دلیل چنین وضعیتی، به‌هم خوردن چرخه خواب (منجر به خواب زیاد برای جبران بی‌خوابی) یا مواردی مانند التهاب است. برای کشف علت دقیق رابطه بین افسردگی و پرخوابی، به تحقیقات بیشتری نیاز است.

داروها

برخی از داروها، می‌توانند به عنوان یک عارضه جانبی، باعث خواب‌آلودگی بیش از حد شوند و پرخوابی به‌وجود بیاورند. اگر کنار آمدن با خواب‌آلودگی بیش از حد به دلیل دارو دشوار است، فرد باید در مورد تنظیم دوز یا تغییر داروی جدید با پزشک صحبت کند. شاید برخی از داروها، برای رفع مشکلی مناسب باشند، اما عوارض ناخوشایند و ماندگار دیگری مانند پرخوابی به‌همراه داشته باشند. بنابراین، لازم است که همیشه به عوارض مصرف هر دارویی به‌دقت توجه کنید. 

درمان فیزیکی و توانبخشی در حوزه مغز و اعصاب، به تکنیک‌ها و فعالیت‌هایی می‌گویند که برای بهبود عملکرد فیزیکی، عقلانی و اجتماعی بیماران مورد استفاده قرار می‌گیرد. این اقدامات شامل مجموعه‌ای از فعالیت‌های فیزیکی، تمرینات توانبخشی و روش‌های متنوع است. افزایش قدرت عضلات، بهبود تعادل، کنترل درد و بهبود عملکرد حرکتی و شناختی بیماران، اثرات این روش هستند.

بی‌خوابی ایدیوپاتیک

در بعضی موارد حتی پس از تشخیص کامل، پزشکان دلیل اصلی خواب زیاد را نمی‌دانند. این نوع بی‌خوابی، به عنوان بی‌خوابی ایدیوپاتیک (Idiopathic) شناخته می‌شود. دلیل مشخصی برای پرخوابی از این نوع وجود ندارد. شاید پای عواملی روانی و جسمی به میان است که هنوز متخصصان و دانشمندان نتوانسته‌اند آن‌ها را بررسی و کشف کنند. 

برای درمان زیاد خوابیدن باید به چه پزشکی مراجعه کرد؟

برای درمان زیاد خوابیدن یا پرخوابی، می‌توانید به پزشکان و متخصصان مختلفی مراجعه کنید. بسته به علت احتمالی پرخوابی، هریک نقش موثری در درمان خواهند داشت. در اینجا، چند پزشک و متخصص را که ممکن است برای تشخیص و درمان پرخوابی مناسب باشند، معرفی می‌کنیم:

• متخصص خواب برای تشخیص اختلالات خواب
• متخصص مغز و اعصاب جهت معاینه مشکلات عصبی
• متخصص غدد درون‌ریز برای ارزیابی وضعیت هورمون‌ها
• متخصص داخلی برای بررسی بیماری‌هایی مانند دیابت
•  پزشک عمومی یا پزشک خانواده برای ارزیابی وضعیت عمومی سلامت

در بین موارد اشاره شده دکتر مغز و اعصاب اصلی‌ترین پزشکی است که برای درمان پرخوابی می‌توان به او مراجعه کرد. اگر دوست دارید پیش از درمان با آگاهی و دانش درباره این دکتر و وظایف او به مطب مراجعه کنید.

برگرفته از سایت پزشکی دکتردکتر (https://drdr.ir)