خطای دید چیست؟

آیا تا به حال چشمانتان شما را فریب داده اند؟ چیزی دیده اید که آنقدر شما را متحیر کرده است که مجبور شده اید چشمان خود را بمالید و دوباره نگاه کنید؟
اگر بله، شما هم مانند دیگران دچار خطای دید شده اید؛ نوعی توهم بینایی جالب که انواع مختلفی دارد. در این مقاله در مورد خطای دید صحبت می کنیم.

خطای دید چیست؟

خطای دید تصویر یا تصاویری هستند که ما آن ها را متفاوت از آچه هستند، ادراک می کنیم. به عبارت دیگر، خطای دید زمانی رخ می دهد که چشمان ما اطلاعاتی را به مغزمان ارسال می کنند و مغز در پردازش این اطلاعات دچار مشکل می شود و در نهایت ما را فریب می دهد تا مطابق با واقعیت اطلاعات را دریافت نکنیم.

منظور ما از ادراک اطلاعات؛ تفسیر هر آن چیزی است که ما از سریق چشمان خود دریافت می کنیم.

خطای دید می تواند از رنگ، نور و الگوهای مختلف در تصویر بری فریب یا گمراه کردن مغز ما استفاده کند. خطای دید از سیستم فیزیولوژیک بینایی به وجود می آید و انواع مختلفی دارد.

نام دیگر خطای دید چیست؟

خطای دید را با نام های دیگری همچون، خطای بصری، خطای چشم، خطای باصره نیز می شناسند.

کاربرد خطای دید چیست؟

درست است که خطای دید در بعضی مواقع منجر به سرگرمی می شود اما در علم پزشکی از خطای دید استفاده می کنند؛ برخی از کاربردهای خطای دید استفاده از آن برای درمان در بیماری های روان شناختی همچون، سندروم اندام خیالی یا اسکیزوفرنی می باشد.

همچنین، خطای دید در توانبخشی هم کاربرد دارد.

انواع خطای دید

خطای دید به یک نوع خاص محدود نمی شود و انواع مختلفی دارد؛ برخی از انواع آن عبارت است از:

• پدیده سراب؛ این نوع خطای دید بر اثر انعکاس نور به وجود می آید و لایه های هوایی هم در به وجود آمدن آن تاثیر دارد.

• تپه گرانشی؛ که ما از آن تحت عنوان تپه مرموز، تپه مغناطیسی و جاذبه معکوس هم یاد می کنیم و اشاره به سرازیری دارد که به دلیل تپوگرافی خاص محیط ایجاد شده و باعث می شود که فرد به عنوان راننده خودرو خود را در حالت خلاص قرار دهد و بر خلاف شیب جاده حرکت کنند.

• رنگین کمان؛ شاید برایتان جالب باشد اما رنگین کمان هم یک نوع خطای دید است که در اثر نحوه قرارگیری خورشید و قطره های باران به وجود می آید.

• آنتی سولار یا پرتو خلاف جهت خورشید؛ زمانی به وجود می آید که پرتوهای خورشید در جهت خلاف منشا قرار می گیرند و به دلیل پخش شدن یا پراکندگی ذرات معلق از میان بخار آب یا گرد و غبار به وجود می آیند.

علت وقوع خطای دید چیست؟

سیستم بینایی انسان قادر است در یک محیط سه بعدی که سایه، نور، بافت، رنگ و اشیا و اشکال متنوع داشته باشد؛ تصاویر مختلف را از دور یا نزدیک ببیند. دیدن این تصاویر و پردازش اطلاعات کار چندان ساده ای به نظر نمی رسد و برای مغز با پیچیدگی هایی همراه است.

وقتی مغز در دریافت اطلاعات و پردازش آن ها با مشکلاتی مواجه بشود و نتواند ادراک صحیحی از اطلاعاتی که دریافت کرده، داشته باشد، دچار خطای دید می شود که خود خطای دید، انواع مختلفی دارد.

از طرف دیگر دانشمندان بدین نتیجه رسیده اند که، تداخل پردازش کنتراست بعضی از تصاویر با مغز منجر به تجربه خطای دید می شود و برای اثبات آن به این مسئله اشاره کردند:
زمانی که به یک تصویر سیاه و سفید نگاه می کنیم نورون های بیشتری در مغز ما فعال می شوند تا زمانی که به ی تصویر با رنگ های آبی و زرد خیره می شویم.

دیگر دلیلی که توسط محققان اعلام شده است با گذرگاه هایی اعصاب که وارد کرتکس می شود، در ارتباط است. کرتکس کجاست؟ بخشی از مغز است که مسئولیت پردازش اطلاعات دریافتی از چشم را بر عهده دارد و توسط نورون هایی که در چشم هستند، تحریک می شود و زمانی که نور وارد شبکیه چشم می شود، سیگنال های آن از طریق اعصاب بینایی به تالاموس و از آنجا به کرتکس فرستاده می شوند.

خطای دید در کدام قسمت مغز اتفاق میفتد؟

برای پاسخ به این سوال باید آناتومی مغز را برای شما تشریح کنیم؛ مغز انسان دارای دو نیم کره راست و چپ می باشد؛ که هر نیم کره به 4 قسمت که نامش لوب می باشد، تقسیم می شود و هر کدام از این لوب ها مسئولیت متفاوتی را بر عهده می گیرند.

مثلا لوب قشر قدامی که به آن فرونتال گفته می شود، مسئولیت تصمیم گیری و برنامه ریزی را برعهده دارد.

لوب های کناری مربوط به حافظه و زبان هستند و لوب آهیانه ای مهارت های فضایی را کنترل و مدیریت می کند. اما لوبی که با سیستم بینایی در ارتباط است، لوب اکسپیتال می باشد و مشخصا وقتی بینایی دچار مشکل می شود، در این بخش اتفاقات و خطاهایی رخ داده است!

جمع بندی ای سنج

در این مقاله در مورد خطای دید و برخی از انواع آن صحبت کردیم. وقتی دچار خطای دید می شویم، مغز ما فریب می خورد و در واقع اطلاعات بینایی به درستی پردازش نمی شود. هر فردی ممکن است دچار انواع خطای دید بشود و آن را تجربه کند. مثلا مشاهده رنگین کمان یا پدیده سراب از انواع خطای دید می شود. 

آیا مطلب فوق برای شما مفید واقع شد؟ لطفا نظرات و دیدگاه های ارزشمندتان را با ما در میان بگذارید. 

سوالات متداول