آزمون های جدید با هوش مصنوعی (AI) اختصاصی ای سنج

آزمون های جدید با هوش مصنوعی (AI) اختصاصی ای سنج

پست وبلاگی
نقش انتقال دهنده های عصبی مدت مطالعه: 5 دقیقه
ای سنج 31 مرداد 1400 مدت مطالعه: 5 دقیقه

نقش انتقال دهنده های عصبی

در این مقاله قصد داریم نقش انتقال دهنده های عصبی مهم در بدن را مورد بررسی قرار دهیم. انتقال دهنده های عصبی در حقیقت یک نوع پیام رسان شیمیایی در بدن می باشند. در ادامه براساس فهرست مطالب زیر بیشتر به این موضوع می پردازیم:

انتقال دهنده های عصبی

انتقال دهنده های عصبی (Neurotransmitter)، سیگنال ها و پیام ها را بین نورون ها (که به عنوان سلول های عصبی نیز شناخته می شوند) و سلول های هدف در سراسر بدن حمل، تقویت و متعادل می کنند.

این سلول های هدف ممکن است در غدد، ماهیچه ها یا سایر نورون ها وجود داشته باشند.

میلیاردها مولکول انتقال دهنده عصبی به صورت مکرر برای حفظ عملکرد مغز ما در فعالیت هستند و همه چیز را از تنفس تا ضربان قلب تا سطح یادگیری و تمرکز مدیریت می کنند.

این انتقال دهنده های عصبی همچنین می توانند انواع عملکردهای روانی زیر را تحت تأثیر قرار دهند:

  •  ترس 
  • خلق و خوی
  •  لذت
  •  شادی 

نحوه عملکرد انتقال دهنده های عصبی

برای اینکه پیام های عصبی در سراسر بدن ارسال شوند، باید بتوانند برای انتقال پیام ها با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.

با این حال، نورون ها به سادگی به یکدیگر متصل نمی شوند. در انتهای هر نورون یک شکاف کوچک به نام سیناپس وجود دارد و برای ارتباط با سلول بعدی، پیام ها باید بتواند از این فضای کوچک عبور کنند.

این امر از طریق فرآیندی موسوم به انتقال عصبی رخ می دهد.

در بیشتر موارد، یک انتقال دهنده عصبی پس از رسیدن یک پتانسیل عمل به سیناپس، زمانی که نورون ها می توانند پیام ها را به یکدیگر منتقل کنند، از پایانه آکسون خارج می شوند.

 هنگامی که یک پیام الکتریکی به انتهای یک نورون می رسد، باعث آزاد شدن کیسه های کوچکی به نام وزیکول می شود که حاوی انتقال دهنده های عصبی هستند.

این کیسه ها محتویات خود را در سیناپس می ریزند، جایی که انتقال دهنده های عصبی سپس از طریق شکاف به سمت سلول های مجاور حرکت می کنند.

این سلول ها حاوی گیرنده هایی هستند که انتقال دهنده های عصبی می توانند به آن متصل شوند و با اتصال باعث ایجاد تغییرات در سلول ها شوند.

پس از آزاد شدن، انتقال دهنده عصبی از شکاف سیناپسی عبور می کند و به محل گیرنده در نورون دیگر متصل می شود، که بسته به اینکه انتقال دهنده عصبی چیست، عصب گیرنده را جذب یا مهار می کنند.

گاهی اوقات انتقال دهنده های عصبی می توانند به گیرنده ها متصل شده و باعث انتقال پیام الکتریکی به سلول (تحریکی) شوند. در موارد دیگر، انتقال دهنده عصبی در واقع می توانند مانع از ادامه و انتقال پیام (مهاری) شود.

غیرفعال کردن انتقال دهنده های عصبی

پس از اتمام کار یک انتقال دهنده عصبی چه اتفاقی می افتد؟ هنگامی که انتقال دهنده عصبی اثرات خود را گذاشت، می توان فعالیت آن را با سه مکانیسم متوقف کرد:

  •  تجزیه: در اثر مکانیسم تجزیه آنزیم ساختار انتقال دهنده عصبی را تغییر می کند، بنابراین توسط گیرنده قابل تشخیص نیست.
  •  انتشار: در اثر انتشار انتقال دهنده عصبی از گیرنده دور می شود. 
  • بازجذب: در اثر مکانیسم بازجذب، کل مولکول انتقال دهنده عصبی توسط آکسون عصبی که آن را آزاد کرده است، پس گرفته می شود.

شاخص

شناسایی انتقال دهنده های عصبی در واقع می تواند بسیار دشوار باشد.

در حالی که دانشمندان می توانند وزیکول های حاوی انتقال دهنده های عصبی را مشاهده کنند، کشف اینکه چه مواد شیمیایی در وزیکول ها ذخیره می شود چندان ساده نیست.

به همین دلیل، دانشمندان علوم اعصاب دستورالعمل های مختلفی برای تعیین اینکه آیا یک ماده شیمیایی باید به عنوان یک انتقال دهنده عصبی تعریف شود یا خیر تهیه کرده اند:

 وجود ماده شیمیایی درون سلول

 این ماده شیمیایی در نورون سنتز می شود.

 آزادسازی وابسته به محرک

انتقال دهنده های عصبی پس از تحریک به میزان مناسب توسط نورون آزاد می شود.

 اقدام بر روی سلول پس سیناپسی

 این ماده شیمیایی باید توسط نورون پیش سیناپسی آزاد شود و نورون پس سیناپسی باید دارای گیرنده هایی باشد که ماده شیمیایی به آن ها متصل می شود.

 مکانیزم حذف

مکانیسم خاصی برای حذف ماده شیمیایی از محل فعال شدن آن، پس از اتمام کار باید وجود داشته باشد.

طبقه بندی

انتقال دهنده های عصبی نقش عمده و مهمی در زندگی روزمره و عملکرد افراد دارند. انتقال دهنده های عصبی را می توان بر اساس عملکرد آن ها دسته بندی کرد:

 انتقال دهنده های عصبی تحریکی

انتقال دهنده های عصبی تحریکی دارای اثرات تحریکی بر روی نورون هستند، یعنی اینکه احتمال اینکه نورون یک پتانسیل عمل را شلیک کند افزایش می دهد. برخی از اصلی ترین انتقال دهنده های عصبی تحریک کننده عبارتند از: اپی نفرین و نوراپی نفرین.

 انتقال دهنده های عصبی بازدارنده

این نوع انتقال دهنده های عصبی دارای اثرات مهاری بر روی نورون هستند. انتقال دهنده های عصبی احتمال اینکه نورون یک پتانسیل عمل را شلیک کند، کاهش می دهند. برخی از انتقال دهنده های عصبی مهاری شامل سروتونین و گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA) است.

 انتقال دهنده های عصبی تعدیل کننده

این نوع از انتقال دهنده های عصبی، که اغلب به عنوان تعدیل کننده های عصبی شناخته می شوند، قادرند بر تعداد بیشتری از سلول های عصبی به طور همزمان تأثیر بگذارند. این تنظیم کننده های عصبی همچنین بر پیام رسان های شیمیایی دیگر تأثیر می گذارد.

در جایی که انتقال دهنده های عصبی سیناپسی توسط پایانه های آکسون آزاد می شوند تا تأثیر سریع بر سایر سلول های عصبی گیرنده داشته باشند، تعدیل کننده های عصبی در یک منطقه بزرگ تر پخش می شوند و کندتر عمل می کنند.

نکته

دانشمندان هنوز دقیقاً نمی دانند تعداد انتقال دهنده های عصبی چقدر است، اما بیش از 60 انتقال دهنده عصبی شیمیایی تا به اکنون مشخص شده است.

انواع انتقال دهنده های عصبی

روش های مختلفی برای طبقه بندی و دسته بندی انتقال دهنده های عصبی وجود دارد. در برخی موارد، انتقال دهنده های عصبی به سادگی به مونوآمین ها، اسیدهای آمینه و پپتیدها تقسیم می شوند.

انتقال دهنده های عصبی را می توان به یکی از شش نوع زیر دسته بندی کرد:

 آمینو اسید ها که شامل دو دسته می باشند:

  •  گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA)
  •  گلوتامین

 پپتید ها که شامل دو دسته می باشند:

  •  اکسی توسین
  •  اندروفین

 مونوآمین ها که شامل پنج دسته می باشند:

  •  اپی نفرین 
  • نوراپی نفرین
  •  دوپامین
  •  سروتونین
  •  هیستامین

 پورین ها که شامل دو دسته می باشند:

  •  آدنوزین
  •  آدنوزین تری فسفات

 انتقال دهنده هایی از نوع گاز که شامل دو دسته می باشند:

  •  اکسید نیتریک
  •  مونوکسید کربن

 استیل کولین که شامل یک دسته می باشند:

  •  استیل کولین 

دلیل اهمیت آشنایی با انتقال دهنده های عصبی

آشنایی با انواع انتقال دهنده های عصبی و تاثیرات آن بر سلامت روان تاثیر دارد؛ با شناخت انتقال دهنده های عصبی می توان علت برخی بیماری ها را شناسایی کرد، از مصرف داروهایی که بر عملکرد انتقال دهنده تاثیر می گذارد، اجتناب کرد.

علت اختلال در انتقال دهنده های عصبی

انتقال دهنده های عصبی هم مانند هر فرآیند بدنی دیگری ممکن است دچار اختلال و نقص عملکرد شوند و در این صورت برخی اختلالات روان شناختی به وجود می آیند. اما انتقال دهنده های عصبی چرا دچار اختلال می شوند؟ به دلایلی همچون:

  • جذب خیلی سریع انتقال دهنده عصبی
  • غیر فعال شدن توسط برخی آنزیم ها
  • آزاد شدن بیش از اندازه یک انتقال دهنده خاص
  • عدم تولید انتقال دهنده خاص توسط نورون ها
  • در اثر مصرف برخی داروها یا ابتلا به بیماری های خاص

ابتلا به اختلالاتی همچون افسردگی، وسواس، اسکزوفرنی، صرع، پارکینسون یا آلزایمر به دلیل کم یا زیاد شدن ترشح انتقال دهنده های عصبی در بدن به وجود می آیند.

داروهای موثر بر انتقال دهنده های عصبی

پیش تر اشاره کردیم برخی داروها می توانند بر عملکرد انتقال دهنده های عصبی تاثیر بگذارند؛ این داروها شامل موارد زیر می شوند:

  • داروهای آگونیست و آنتاگونیست؛ داروهای آگونیست به افزایش تاثیر انتقال دهنده و آنتاگونیست ها از تاثیر انتقال دهنده عصبی کم می کنند.
  • داروهایی که تاثیر مستقیم و غیر مستقیم دارند؛ داروهای اعصاب جز این دسته از دارو هستند؛ داروهایی که اثر مستقیم دارند از انتقال دهنده عصبی تقلید می کنند و ساختار مشابهی با انتقال دهنده عصبی خاص دارند و داروهایی که اثر غیر مستقیم دارند بر گیرنده های سیناپسی تاثیر می گذارند.
  • داروهای ضد افسردگی و اضطراب مانند سه حلقه ای ها و بنزودیازپین ها و داروهای بازجذب سروتونین بر عملکرد انتقال دهنده های عصبی تاثیر دارند.
  • برخی داروهای غیر مجاز همانند کوکائین، ماری جوانا و هروئین بر عملکرد انتقال دهنده عصبی تاثیر دارد. کوکائین جز داروهایی با تاثیر غیر مستقیم و هروئین جز آنتاگونیست با عملکرد مستقیم است.

جمع بندی ای سنج

همانطور که در بالا هم گفته شد و خواندید، انتقال دهنده های عصبی نقش مهمی در انتقال پیام در بدن ایفا می کنند و علاوه بر نقش انتقال پیام ها در حرکات ارادی و غیر ارادی و خلق و خوی ما تاثیر دارند.

هم چنین می توانند موجب اختلالات روانی در ما شوند. این انتقال دهنده ها به طرق گوناگونی می توانند عمل کنند و تاثیراتشان را بر بدن بگذارند.

 آیا مطلب فوق برای شما مفید واقع شد؟ دیدگاه ها و نظرات ارزشمندتان را با ما در میان بگذارید.

خود خواهی چیست | انواع و عواقب آن
مهارت یادگیری چیست؟
استقلال فکری چیست | انواع و روش‌های تقویت آن
چطور نه بگوییم؟ بررسی بهترین روش‌ها
سندروم سازگاری عمومی چیست | علت و درمان
خستگی تصمیم گیری چیست | علل ایجاد و راه غلبه بر آن
بلوغ اجتماعی چیست | بررسی نشانه‌های آن
افسردگی مهاجرت چیست | دلایل و نحوه مدیریت آن
تاثیر کمال‌ گرایی بر روابط و شغل

اصطلاحات مهم این مقاله

جهت نمایش بیشتر اصطلاحات کلیک نمایید

سوالات متداول

  • انتقال دهنده عصبی چیست؟

    • انتقال دهنده های عصبی، سیگنال ها و پیام ها را بین نورون ها (که به عنوان سلول های عصبی نیز شناخته می شوند) و سلول های هدف در سراسر بدن حمل، تقویت و متعادل می کنند.
  • انتقال دهنده عصبی بر چه چیزی تاثیر می گذارد؟

    • خلق و خو، شادی و نشاط، ترس و...
  • انتقال دهنده عصبی چگونه متوقف می شود؟

    • توسط سه مکانیسم، تجزیه، بازجذب و انتشار.
  • انواع انتقال دهنده عصبی کدام اند؟

    • مونوآمین ها، استیل کولین، پوربن، پپتید، آمینو اسید، از نوع گاز.
لطفا امتیاز خود را برای این محتوا ثبت کنید