دیدگاه زیگموند فروید درباره دین

میراث یهودی

در حالی که فروید در مورد الحاد خود بسیار پیش قدم بود و معتقد بود که دین چیزی است که باید بر آن غلبه کرد، اما او از تأثیر قدرتمند دین بر هویت آگاه بود. وی اذعان داشت که میراث یهودی وی، و همچنین یهود ستیزی که مرتباً با آن روبرو می شد، شخصیت وی را شکل داده است. فروید نوشت: "زبان من آلمانی است. فرهنگ من، دستاوردهای من آلمانی است. من خودم را از نظر فكری آلمانی می دانستم تا اینكه متوجه رشد تعصب ضد یهودی در آلمان و اتریش آلمان شدم. از آن زمان ، ترجیح می دهم خودم را یهودی بنامم." 

دین از نظر فروید

فروید نسبت به دین چه احساسی داشت؟ در برخی از معروف ترین نوشته های خود، وی اظهار داشت که این یک "توهم" است، نوعی روان رنجوری و حتی تلاشی برای به دست آوردن کنترل جهان خارجی می باشد. در میان برخی از مشهورترین نقل های فروید درباره دین، یعنی ​​در كتاب "سخنرانی های مقدماتی جدید در مورد روانكاوی" (1933) ، گفته شده كه "دین توهم است و قدرت خود را از آمادگی برای تطابق با انگیزه های ذاتی غریزی ما می گیرد."

 

نکته

فروید در کتاب "آینده یک توهم" نوشت که "دین با روان رنجوری دوران کودکی قابل مقایسه است".

وی در کتاب "سخنرانی های مقدماتی جدید در مورد روانکاوی" اظهار داشت که "دین تلاشی است برای تسلط بر جهان حسی که در آن واقع شده ایم به واسطه دنیای آرزو که در نتیجه نیازهای بیولوژیکی و روانی در درون خود توسعه داده ایم. اگر بخواهیم جایگاه دین را در تکامل بشریت اختصاص دهیم، این امر نه به عنوان یک کسب دائمی بلکه به عنوان مقابله ای با روان رنجوری است که افراد متمدن مجبور هستند در گذر از کودکی تا بلوغ از آن عبور کنند. 

انتقاد از دین

فروید در حالی که شیفته دین و معنویت بود، در بعضی مواقع نیز بسیار انتقادی بود. او دین را به دلیل خشونت و بی مهری نسبت به کسانی که عضو گروه مذهبی خاصی نیستند، نقد کرد. برخی از انتقادی ترین نظرات وی را می توان در متن "تمدن و نارضایتی های آن" یافت. وی اظهار داشت: "همه چیز آنچنان قابل لمس است، و آنقدر واقعیت آنقدر بیگانه است كه برای هر كسی كه نگرش دوستانه ای به بشریت داشته باشد، درد آور است كه تصور كنم اكثريت بزرگ انسان ها هرگز قادر به بالاتر رفتن از این نگاه به زندگی نیستند."

دیدگاه روانکاوانه

به عقیده فروید زندگی روانی هر فرد از دو بخش تشکیل شده است. بخش  اول "هوشیاری" و بخش دوم "ناهوشیاری" می باشد. اگر این امر را به یک کوه یخ تشبیه کنیم بخش هوشیاری مانند قسمت کوچکی است که سر از آب بیرون آورده و ما قادر به دیدن آن هستیم اما بخش عظیم و نیرومند رفتار همان بخش ناهوشیار یا ناخودآگاه است که فرد غالبا از وجود و نیروی عظیم آن بی اطلاع است. البته بخشی به نام "نیمه هوشیار" نیز وجود دارد که با اندکی تلاش می‌توان مطالبی که دراین بخش وجود دارد را به بخش هوشیار (یعنی آگاهی) کشاند. مثلا وقتی شخصی را که می‌شناسیم نامش را فراموش می‌کنیم با اندکی فشار آوردن به ذهن خود ناگهان اسم او را به خاطر می‌آوریم و این همان مفهموم "شبه خودآکاهی" است. دیدگاه روانکاوی فروید دین را نیاز ذهن ناخودآگاه به تحقق آرزو می دانست. از آنجا که مردم باید احساس امنیت کنند و خود را از گناه خود برکنار کنند، فروید معتقد بود که آنها تصمیم می گیرند به خدا، که نمایانگر پدری قدرتمند است، باور داشته باشند.

بیشتر بخوانید

با توجه به موضوع مورد مطالعه پیشنهاد می گردد مقاله ای تحت عنوان «کتابهای تاثیرگذار زیگموند فروید» را حتما مطالعه نمایید

جمع بندی ای سنج

در این مقاله در مورد دیدگاه زیگموند فروید در مورد دین صحبت شد. همانطور که در این رابطه بحث شد اندیشه های فروید بیشتر به خاطر روانکاوی مطرح می باشد، گرچه علاقه شدیدی هم به دین داشت ولی در این رابطه نگاه های متفاوتی نسبت به سایر اندیشمندان در این عرصه داشت. فروید براین باور بود از آنجا که مردم باید احساس امنیت کنند و خود را از گناه برکنار کنند، به همین خاطر به سمت خدا و دین روی می آورند و به آن باور پیدا می کنند. خدایی که به قول فروید نمایانگر پدری قدرتمند می باشد.
تا چه حد با نظریه های زیگموند فروید در مورد دین موافق هستید؟ لطفا دیدگاه و نظرات خودتان را با ما به اشتراک بگذارید.