اختلال اضطراب جدایی در DSM-5

ملاک های تشخیصی اختلال اضطراب جدایی

ترس یا اضطراب نامتناسب با رشد و بیش از اندازه درباره جدایی از کسانی که فرد به آنها دلبسته است، به صورتی که توسط حداقل سه مورد زیر مشخص می شود:

ناراحتی بیش از حد مکرر هنگام پیش بینی یا تجربه کردن جدایی از خانه یا از اشخاص دلبسته اصلی.

نگرانی مداوم و بیش از حد در مورد از دست دادن اشخاص دلبسته اصلی یا درباره وارد شدن صدمه احتمالی به آنها، مانند بیماری، جراحت، بلایا یا مرگ.

نگرانی مداوم و بیش از حد در مورد واقعه ناگوار (مثل گم شدن، مورد آدم ربایی قرار گرفتن، تصادف کردن، مریض شدن) که موجب جدایی از شخص دلبسته اصلی شود.

  اکراه یا امتناع مداوم از بیرون رفتن، دور شدن از خانه، رفتن به مدرسه، رفتن به محل کار، یا جای دیگر به علت ترس از جدایی.

ترس یا بی میلی مداوم و بیش از حد در مورد تنها یا بدون اشخاص دلبسته اصلی بودن در خانه یا محیط های دیگر.

  بی میلی یا امتناع مداوم در خوابیدن دور از خانه یا به خواب رفتن بدون نزدیک بودن به شخص دلبسته اصلی.

کابوس های مکرر که موضوعات جدایی را در بر دارند.

  شکایت های مکرر نشانه های جسمانی (مثل سردرد، دل درد، تهوع، استفراغ) وقتی جدایی از اشخاص دلبسته اصلی روی می دهد یا انتظار می رود.

این ترس، اضطراب، یا اجتناب مداوم است، حداقل ۴ هفته در کودکان و نوجوانان و معمولا ۶ ماه یا بیشتر در بزرگسالان ادامه می یابد.

این اختلال، ناراحتی یا اختلال قابل ملاحظه بالینی در عملکرد اجتماعی، تحصیلی، شغلی، یا زمینه های مهم دیگر عملکرد ایجاد می کند.

این اختلال با اختلال روانی دیگر بهتر توجیه نمی شود، مانند امتناع از ترک کردن خانه به علت مقاومت بیش از حد در برابر تغییر در اختلال طیف اوتیسم؛ هذيان ها یا توهمات مربوط به جدایی در اختلالات روان پریشی؛ امتناع از بیرون رفتن بدون همراه قابل اعتماد در آگورافوبی؛ نگرانی ها درباره بیماری یا صدمه دیگر که برای افراد مهم دیگر روی دهند در اختلال اضطراب فراگیر؛ نگرانی ها درباره مبتلا بودن به یک بیماری در اختلال اضطراب بیماری.

ویژگی اصلی اختلال اضطراب جدایی، ترس یا اضطراب بیش از حد در رابطه با جدایی از خانه یا اشخاص دلبسته است. این اضطراب بیش از آن است که از سطح رشد فرد انتظار می رود (ملاک الف).

افراد مبتلا به اختلال اضطراب جدایی حداقل سه ملاک زیر را برآورده می کنند: هنگامی که جدایی از خانه با اشخاص دلبسته اصلی انتظار می رود یا رخ می دهد، آنها ناراحتی بیش از حد مکرر را تجربه می کنند (ملاک الف 1).

آنها در مورد سلامتی یا مرگ اشخاص دلبسته نگران هستند، مخصوصا وقتی که از آنها جدا باشند و باید از محل اشخاص دلبسته خود آگاه بوده و می خواهند با آنها در تماس باشند (ملاک الف 2).

آن ها همچنین در مورد وقایع ناگوار برای خودشان نگران هستند، مانند گم شدن، مورد آدم ربایی قرار گرفتن یا تصادف کردن، که اجازه نخواهند داد دوباره به شخص دلبسته اصلی خود ملحق شوند (ملاک الف 3).

 افراد مبتلا به اختلال اضطراب جدایی، به علت ترس از جدایی، از بیرون رفتن به تنهایی اکراه دارند و آن امتناع می کنند (ملاک الف 4). آنها از اینکه در خانه تنها یا بدون اشخاص دلبسته اصلی باشند، ترس با اکراه بیش از حد دارند.

کودکان مبتلا به اختلال اضطراب جدایی ممکن است نتوانند به تنهایی در یک اتاق بمانند یا وارد آن شوند و ممکن است رفتار «چسبیدن» نشان دهند، نزدیک والدین یا «زیر سایه» آنها در اطراف خانه بمانند، یا وقتی به اتاق دیگری در خانه می روند، نیاز داشته باشند کسی آنها را همراهی کند (ملاک الف 5).

آنها از به خواب رفتن بدون اینکه نزدیک شخص دلبسته اصلی باشند یا خوابیدن دور از خانه، اکراه یا امتناع مداوم دارند (ملاک الف 6). کودکان مبتلا به این اختلال اغلب موقع خواب مشکل دارند و ممکن است اصرار کنند کسی نزد آنها بماند تا به خواب روند. امکان دارد که آنها در طول شب، به بستر والدین خود (یا بستر فرد مهم دیگ، مانند همشیر) بروند. کودکان ممکن است از رفتن به اردوها، خوابیدن در خانه دوستان، یا پی فرمان کسی رفتن اکراه داشته یا از آن امتناع ورزند. بزرگسالان هنگام سفر کردن به تنهایی ممکن است ناراحت باشند (مثل خوابیدن در هتل).

امکان دارد کابوس های مکرری وجود داشته باشد که محتوای آنها اضطراب جدایی فرد را شامل باشد (مثل نابود شدن خانواده از طریق آتش سوزی، آدم کشی، یا فاجعه ای دیگر) (ملاک الف 7).

نشانه های جسمانی (مثل سردردها، شکایت های شکمی، تهوع، استفراغ) در کودکان هنگام جدایی از اشخاص دلبسته اصلی یا انتظار آن، رایج هستند (ملاک الف 8). نشانه های قلبی- عروقی مانند تپش قلب، سرگیجه و احساس ضعف در کودکان خردسال نادرند، اما ممکن است در نوجوانان و بزرگسالان روی دهند.

این اختلال باید به مدت حداقل ۴ هفته در کودکان و نوجوانان کوچکتر از ۱۸ سال ادامه داشته باشد و در بزرگسالان معمولا ۶ ماه یا بیشتر ادامه دارد (ملاک ب). با این حال، از ملاک مدت برای بزرگسالان باید به صورت رهنمود کلی استفاده شود و درجاتی از انعطاف پذیری منظور شود.

این اختلال باید با ناراحتی یا اختلال قابل ملاحظه بالینی در عملکرد اجتماعی، تحصیلی، شغلی، یا زمینه های مهم دیگرعملکرد ایجاد کند (ملاک ج).

کودکان مبتلا به اختلال اضطراب جدایی، وقتی از اشخاص دلبسته اصلی خود جدا می شوند، ممکن است گوشه گیری اجتماعی، بی تفاوتی، غمگینی، یا مشکل تمرکز کردن بر کار یا بازی نشان دهند.

افراد بسته به سنشان ممکن است از حیوانات، هیولاها، تاریکی، جیب برها، سارقها، تصادفات اتومبیل، سفر با هواپیما و موقعیت های دیگری که تصور می رود خطری برای خانواده یا خودشان ایجاد کنند، بترسند.

برخی افراد گرفتار غم غربت می شوند و وقتی دور از خانه هستند تا حد فلاکت ناراحت می شوند.

اضطراب جدایی در کودکان می تواند به امتناع از مدرسه منجر شود که به نوبه خود به مشکلات تحصیلی و انزوای اجتماعی می انجامد. کودکان وقتی که از پیش بینی جدایی بسیار ناراحت می شوند، ممکن است به کسی که موجب جدایی شده، خشم یا گاهی پرخاشگری نشان دهند. کودکان خردسال، وقتی تنها هستند، مخصوصا هنگام شب یا در تاریکی، ممکن است از تجربیات ادراکی غیر عادی خبر دهند (مثل دیدن افرادی که در اتاق آنها نمایان می شوند، مخلوقات ترسناک که به آنها نزدیک می شوند، احساس چشم هایی که به آنها زل زده اند).

کودکان مبتلا به این اختلال ممکن است به صورت پر توقع، مزاحم و نیازمند توجه مستمر توصیف شوند و امکان دارد در بزرگسالی وابسته و بیش از حد محافظت کننده به نظر برسند. توقعات بیش از حد چنین فردی اغلب مایه ناکامی برای اعضای خانواده می شود و به رنجش و تعارض در خانواده می انجامد.

شیوع ۱۲ ماهه اختلال اضطراب جدایی در بزرگسالان ایالات متحده 0/9 تا 1/9 درصد است. در کودکان، شیوع ۶ تا ۱۲ ماهه تقریبا ۴ درصد برآورد شده است. در نوجوانان ایالات متحده، شیوع ۱۲ ماهه 1/6 درصد است. اختلال اضطراب جدایی از نظر شیوع، از کودکی تا نوجوانی و بزرگسالی کاهش می یابد و شایع ترین اختلال اضطرابی در کودکان کمتر از ۱۲ سال است. در نمونه های بالینی کودکان، این اختلال در پسرها و دخترها به طور برابری شایع است.

بیشتر بدانید

در جامعه، این اختلال در دخترها شایع تر است.

دوره های افزایش اضطراب جدایی از اشخاص دلبسته، بخش طبیعی رشد اولیه است و امکان دارد بیانگر پرورش روابط دلبسته ایمن باشد (مثلا در حدود ۱ سالگی، زمانی که کودکان از اضطراب حضور غریبه رنج می برند). شروع اختلال اضطراب جدایی ممکن است در سن پیش دبستانی باشد و در هر زمانی در طول دوره کودکی و به ندرت در نوجوانی، روی دهد. معمولا دوره های تشدید و بهبود وجود دارند. در برخی موارد، اضطراب در مورد جدایی احتمالی و اجتناب از موقعیت هایی که مستلزم جدایی از خانه یا خانواده هسته ای هستند (مثل رفتن به کالج، دور شدن از اشخاص دلبسته) ممکن است تا بزرگسالی ادامه یابند. با این حال، اکثر کودکان مبتلا به اختلال اضطراب جدایی در طول عمر خود بدون اختلالات اضطرابی مختل کننده هستند.

خیلی از بزرگسالان مبتلا به اختلال اضطراب جدایی شروع اختلال اضطراب جدایی در کودکی را به یاد نمی آورند، هرچند ممکن است نشانه های آن را به یاد آورند. جلوه های اختلال اضطراب جدایی با افزایش سن تفاوت دارند. کودکان خردسال از رفتن به مدرسه اکراه بیشتری دارند یا ممکن است به طور کلی از رفتن به مدرسه خودداری کنند. امکان دارد کودکان خردسال نگرانی ها یا ترس های خاصی در مورد تهدیدهای واضح برای والدین، خانه، یا خودشان نداشته باشند و اضطراب فقط زمانی ظاهر می شود که جدایی تجربه شده باشد. وقتی کودکان بزرگتر می شوند، نگرانی ها پدیدار می شوند؛ این نگرانی ها اغلب در مورد مخاطرات خاص (مثل تصادفات، آدم ربایی، سرقت، مرگ) یا نگرانی های مبهم درباره ملحق نشدن دوباره به اشخاص دلبسته هستند. در بزرگسالان، اختلال اضطراب جدایی ممکن است توانایی آنها را در کنار آمدن با تغییرات در شرایط، محدود کند (مثل نقل مکان، ازدواج کردن). بزرگسالان مبتلا به این اختلال معمولا در مورد فرزندان و همسر خود خیلی نگران هستند و وقتی از آنها جدا می شوند، دچار ناراحتی محسوس می شوند. همچنین به خاطر اینکه آنها نیاز دارند مرتبا محل افراد مهم خود را وارسی کنند، تجربیات شغلی و اجتماعی آنها دستخوش اختلال قابل ملاحظه ای می شوند.

 

معرفی تست

شما می توانید برای سنجش علائم اضطراب خود به تست اضطراب کتل با تفسیر کامل و نتیجه آنلاین مراجعه کنید.

تست اضطراب کتل (CAQ)

عوامل خطر و پیش آگهی اختلال اضطراب جدایی

محیطی

اختلال اضطراب جدایی اغلب پس از استرس زندگی، مخصوصا فقدان، ایجاد می شود (مثل مرگ یک خویشاوند یا حیوان دست آموز؛ بیماری فرد یا خویشاوند؛ تغییر مدارس؛ طلاق والدین؛ نقل مکان به محل جدید؛ مهاجرت؛ فاجعه ای که دوره های جدایی از اشخاص دلبسته را در بر دارد). در جوانان، نمونه های دیگری از استرس زندگی عبارتند از: ترک کردن خانه پدری، آغاز کردن روابط رمانتیک و پدر- مادر شدن. محافظت بیش از حد و مزاحمت والدین می تواند با اختلال اضطراب جدایی ارتباط داشته باشد.

ژنتیکی و فیزیولوژیکی

اختلال اضطراب جدایی در کودکان ممکن است ارثی باشد. توارث پذیری در نمونه جامعه دوقلوهای ۶ ساله، ۷۳ درصد برآورده شده، به طوری که میزان بالاتر در دخترها بوده است. کودکان مبتلا به اختلال اضطراب جدایی حساسیت خیلی بیشتری به تحریک تنفسی با استفاده از هوای غنی شده با CO2 نشان می دهند.

موضوعات تشخیصی مرتبط با فرهنگ

در اینکه تحمل کردن جدایی تا چه اندازه ای مطلوب انگاشته می شود، تفاوت های فرهنگی وجود دارد، به طوری که در برخی فرهنگ ها از ضروریات و فرصت ها برای جدایی بین والدین و کودکان اجتناب می شود. برای مثال، در کشورها و فرهنگ های مختلف، در رابطه با سنی که انتظار می رود فرزندان باید خانه پدری را ترک کنند، تفاوت های زیادی وجود دارد. متمایز کردن اختلال اضطراب جدایی از ارزش زیادی که برخی فرهنگ ها برای استقلال نیرومند در اعضای خانواده قائل هستند، اهمیت دارد.

موضوعات تشخیصی مرتبط با جنسیت

دخترها بیشتر از پسرها از رفتن به مدرسه اکراه دارند یا اجتناب از آن می کنند. ابراز غیر مستقیم ترس از جدایی در مردها شایع تر از زن هاست، مثلا با فعالیت مستقل محدود، اکراه در تنها بودن دور از خانه یا ناراحتی به هنگامی که همسر یا فرزندان کارهایی را به طور مستقل انجام می دهند یا زمانی که تماس با همسر یا فرزندان امکان پذیر نیست.

خطر خودکشی

اختلال اضطراب جدایی در کودکان ممکن است با افزایش خطر خودکشی ارتباط داشته باشد. در نمونه جامعه، وجود اختلالات خلقی، اختلالات اضطرابی یا مصرف مواد، با اندیشه پردازی و اقدامات خودکشی ارتباط داشته است. با این حال، این ارتباط مخصوص اختلال اضطراب جدایی نیست و در چند اختلال اضطرابی یافت شده است.

پیامدهای کارکردی اختلال اضطراب فراگیر

افراد مبتلا به اختلال اضطراب جدایی اغلب، فعالیت های مستقل دور از خانه یا اشخاص دلبسته را محدود می کنند (برای مثال، در کودکان، اجتناب از مدرسه، نرفتن به اردو، مشکل تنها خوابیدن؛ در نوجوانان، نرفتن به کالج؛ در بزرگسالان، ترک نکردن خانه پدری، نرفتن به مسافرت، کار نکردن خارج از خانه).

اختلال اضطراب فراگیر

اختلال اضطراب جدایی از این نظر با اختلال اضطراب فراگیر متمایز می شود که اضطراب عمدتا به جدایی از اشخاص دلبسته مربوط می شود و اگر نگرانی های دیگری رخ دهند، در تصویر بالینی غالب نیستند.

اختلال وحشت زدگی

تهدیدهای جدایی ممکن است به اضطراب شدید و حتی حمله وحشت زدگی منجر شوند. در اختلال اضطراب جدایی، برخلاف اختلال وحشت زدگی، اضطراب به جای عاجز و ناتوان شدن در اثر حمله وحشت زدگی غیر منتظره، به احتمال دور بودن از اشخاص دلبسته و نگرانی در مورد وقایع ناگوار برای آنها مربوط می شود.

آگورافوبی

افرادی که به اختلال اضطراب جدایی مبتلا هستند، برخلاف افراد مبتلا به آگورافوبی، نگران نیستند که در موقعیت هایی گیر بیفتند یا عاجز شوند که گریختن از آنها در صورت وقوع نشانه های شبه وحشت زدگی یا نشانه های ناتوان کننده دیگر، دشوار تصور می شود.

اختلال سلوک

اجتناب از مدرسه (مدرسه گریزی) در اختلال سلوک رایج است، اما اضطراب در مورد جدایی، مسبب غیبت از مدرسه نیست می ماند. جدایی، مسبب غیبت از مدرسه نیست و کودک یا نوجوان معمولا به جای برگشتن به خانه، دور از آن می ماند.

اختلال اضطراب اجتماعی

امتناع از مدرسه ممکن است ناشی از اختلال اضطراب جدایی (فوبی اجتماعی) باشد. در چنین مواردی، اجتناب از مدرسه، به جای نگرانی در مورد جدا بودن از اشخاص دلبسته، از قضاوت شدن منفی توسط دیگران ناشی می شود.

اختلال استرس پس از آسیب

ترس جدایی از افراد عزیز بعد از رویدادهای آسیب زا نظیر وقایع ناگوار، عادی است، مخصوصا در صورتی که دوره های جدایی از افراد عزیز در مدت واقعه آسیب زا تجربه شده باشد. در اختلال استرس پس از آسیب (PTSD)، نشانه های اصلی به مزاحمت های خاطرات مرتبط با رویداد آسیب زا و اجتناب از آنها مربوط می شوند، در حالی که در اختلال اضطراب جدایی، نگرانی ها و اجتناب، به سلامت اشخاص دلبسته و جدایی از آنها مربوط می شوند.

اختلال اضطراب بیماری

افراد مبتلا به اختلال اضطراب بیماری از بیماری های خاصی که ممکن است داشته باشند نگران هستند، اما نگرانی اصلی به خود تشخیص پزشکی مربوط می شود، و به جدا بودن از اشخاص دلبسته ربطی ندارد.

داغدیدگی

حسرت یا آرزوی شدید برای متوفی، تأسف عمیق و عذاب عاطفی و اشتغال ذهنی به متوفی یا پیشامد مرگ، پاسخ های مورد انتظاری هستند که در داغدیدگی رخ می دهند، در حالی که مسئله اساسی در اختلال اضطراب جدایی، ترس جدایی از اشخاص دلبسته دیگر است.

اختلالات افسردگی و دو قطبی

این اختلالات ممکن است با اکراه از ترک کردن خانه ارتباط داشته باشند، اما مسئله اصلی، نگرانی یا ترس از وقایع ناگوار برای اشخاص دلبسته نیست، بلکه انگیزش کم برای مشارکت در دنیای بیرون است. با این حال، افراد مبتلا به اختلال اضطراب جدایی، در حالی که جدا هستند یا انتظار جدایی را دارند، ممکن است افسرده شوند.

اختلال لجبازی و نافرمانی

کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال اضطراب جدایی ممکن است در موقعیتی که وادار می شوند از اشخاص دلبسته جدا شوند، نافرمانی کنند. فقط در صورتی باید اختلال و لجبازی در نظر گرفته شود که رفتار نافرمانی مداومی وجود داشته باشد که با انتظار یا وقوع جدایی از اشخاص دلبسته، ارتباط نداشته باشد.

اختلالات روان پریشی

برخلاف توهمات در اختلالات روان پریشی، تجربیات ادراکی غیرعادی که اختلال ممکن است در اضطراب جدایی رخ دهند، معمولا بر برداشت اشتباه از محرک واقعی استوارند، فقط در موقعیت های خاصی روی می دهند (مثلا هنگام شب) و با حضور شخص دلبسته، برطرف می شوند.

اختلالات شخصیت

اختلال شخصیت وابسته با گرایش کورکورانه به اتکا بر دیگران مشخص می شود، در حالی که اختلال اضطراب جدایی، نگرانی در مورد مجاورت و ایمنی اشخاص دلبسته اصلی را شامل می شود.

اختلال شخصیت مرزی با ترس از ترک شدن توسط افراد عزیر مشخص می شود، اما مشکلاتی در رابطه با هویت، خود فرمانی، عملکرد میان فردی و تکانشگری، مسائل اصلی در این اختلال هستند، در حالی که اینها در اختلال اضطراب جدایی، اساسی نیستند.

در کودکان، اختلال اضطراب جدایی همزمانی بالایی با اختلال اضطراب فراگیر و فوبی خاص دارد.

در بزرگسالان، اختلالات همزمان معمول عبارتند از فوبی خاص، PTSD، اختلال وحشت زدگی، اختلال اضطراب فراگیر، اختلال اضطراب اجتماعی، آگورافوبی، اختلال وسواس فکری- عملی، و اختلالات شخصیت. اختلالات افسردگی و دوقطبی نیز در بزرگسالان با اختلال اضطراب جدایی همزمان هستند.