خارج از جعبه فکر کنید !

از بچگی، همیشه با یک سری قواعد، اصول و باید نباید ها بزرگ شده ایم. از زمانی که یاد گرفتیم راه برویم و حرف بزنیم، همیشه به ما گفته شده آن جا برو، آن جا نرو... این را بگو و آن را نگو... این کار را بکن و آن کار را نکن... همیشه دور و برمان پر بوده از محدودیت های مختلف و قوانین دست و پا گیر... همیشه مجبور بوده ایم در چهارچوب خاصی قرار بگیریم و طبق آن رفتار و عمل کنیم. اگر از این قوانین سرپیچی کنیم یا بخواهیم از چهارچوب هایی که برایمان تعریف شده فراتر برویم، مجازات و به عنوانی فردی که می خواهد خلاف جریان آب شنا کند، شناخته می شویم. زمانی را به یاد بیاورید که به مدرسه می رفتید. همیشه ناچار بودید لباس مخصوصی تحت عنوان یونیفرم مدرسه به تن کنید و سر ساعت مشخصی سر کلاس هایتان حاضر شوید. هرگاه از این قوانین، پیروی نمی کردید، از نمره ی انضباطتان کم می شد. همین قوانین و شرایط باعث شدند تا ما در بزرگسالی نیز عادت کنیم طبق چهارچوب خاصی رفتار کنیم و همرنگ جماعت شویم.
این محدودیت ها، به مرور بر روی افکارمان نیز تاثیر می گذارند و یاد می گیریم در چهارچوب تعریف شده ای فکر کنیم و از محدوده ی خاصی نیز فراتر نرویم. نتیجه ی این شرایط نیز چیزی جز از بین رفتن نوآوری و کشته شدن خلاقیت در ما و کودکان مان نیست؛ یعنی دقیقا همان عنصری که این روزها بیشترین نیاز را به آن داریم...!
داشتن خلاقیت، نه تنها در انجام کارهای مختلف، بلکه بر نحوه ی تفکر ما نیز بسیار تاثیر گذار است و می تواند ما را از سایرین، متمایز کند؛ خصوصا زمانی که در رقابت با سایر افراد قرار داریم. به همین جهت، در این مقاله، به بررسی اهمیت تفکر خلاق و راه های تقویت اش پرداخته ایم.

تفکر خلاق به چه معناست و چرا تا این حد مهم است ؟

همه ما می توانیم شعر یا داستان بنویسیم؛ اما کمتر کسی از میان ما می تواند تبدیل به حافظ، سعدی، شاملو، پروین اعتصامی و ... شود. چرا ؟؟؟ به این دلیل که این افراد، علاوه بر مهارت (که اغلب ما به راحتی با انجام تمرینات مختلف می توانیم آن را بدست آوریم)، دارای یک عنصر دیگر نیز بوده اند، که همان خلاقیت و داشتن تفکر خلاق است. اگر همه ی ما رویکرد یکسانی به مسائل داشته باشیم، هیچ فرقی با یکدیگر نخواهیم کرد در واقع وجه تمایز ما با دیگران آن جاییست که راهکاری متفاوت ارائه دهیم و به گونه ای متفاوت مسائل را ببینیم. معنای تفکر خلاق نیز دقیقا همین است : «خارج از چهارچوب فکر کردن !». یعنی به جای روش های قدیمی، راهکارهایی جدید و متفاوت برای حل مسائل و مشکلات ارائه دهیم.
برخی افراد، ذاتا خلاق هستند و می توانند در زمینه های مختلف، راه حل های مبتکرانه ای برای مسائل داشته باشند؛ اما این بدان معنی نیست که اگر شما به صورت ذاتی خلاق نبوده اید، محکوم هستید به آنکه همرنگ جماعت باشید و مانند آن ها رفتار و عمل کنید. خبر خوش این است که خلاقیت جزو معدود عناصری است که می توان با تمرین کردن و استفاده از یکسری راهکارها، آن را تا حد خوبی بهبود بخشید و تقویت کرد.

تفکر خلاق

راهکارهای تقویت تفکر خلاق چه هستند ؟

راهکارهای بسیار متنوعی برای تقویت خلاقیت و تفکر خلاق وجود دارد که ما در اینجا به رایج ترن و ساده ترین آن ها اشاره می کنیم :

1- به کاربردهای دیگر فکر کنید : بسیاری از ما، کاربرد وسایل اطرافمان را همان چیزهایی می دانیم که همیشه به ما گفته شده؛ مثلا کاربرد چوب بستنی را تنها به عنوان پایه ای برای راحت تر خوردن بستنی می دانیم، در حالی که می توان با آن کاردستی های مختلفی ساخت؛ بطری آب و قوطی نوشابه را بعد از استفاده دور می اندازیم، چرا که آن ها را بی مصرف می دانیم و به طور کلی، به چیزهایی که در اطراف مان هستند، با همان رویکرد همیشگی می نگریم. زمان آن رسیده که درباره با کاربردهای دیگری که وسایل اطرافمان دارند فکر کنیم و به این سوال پاسخ دهیم که «فلان چیز را در چه جاهای دیگر و برای چه کارهای دیگری می توان استفاده نمود ؟».

2- از پیچیدگی زیاد بپرهیزید : ما غالبا عادت داریم تا همیشه دنبال سخت ترن راه حل ها باشیم؛ در حالی که راه های بسیار ساده تری نیز برای حل مسائل وجود دارد. بنابراین، سعی کنید ابتدا به دنبال راه کارهای ساده بگردید و تا جایی که ممکن است، از پیچیده کردن مسائل، بپرهیزید.

3- تکنولوژی های مختلف را با هم ترکیب کنید : سعی کنید تا جایی که می شود، به دنبال ترکیب کردن سیستم ها و تکنولوژی های مختلف با یکدیگر باشید تا از ادغام آن ها، به اختراعات جدیدی برسید. برای مثال، جالب است بدانید که «اوون مک لارن»، اولین کالسکه‌ی تاشوی بچه‌ها را با استفاده از سیستم به کار رفته در ارابه‌‌های فرود تاشوی هواپیماهای «اسپیت فایر» که مربوط به جنگ جهانی دوم بود، ساخت. «جیمز دایسون» نیز از سیستم گردبادی که برای جذب خاک ‌اره‌های موجود در کارخانه‌های چوب‌بُری استفاده ‌می‌شد بهره گرفت و آن را در جاروهای خانگی به کار برد... !

4- در لحظه، فکر و عمل کنید : اغلب به ما توصیه می شود که برای انجام کارهایمان از مدت ها قبل فکر کنیم و برنامه بریزیم؛ اما گاهی اوقات با وجود اینکه مدت ها برای انجام کاری برنامه ریزی می کنیم، باز هم به نتیجه ی دلخواه نمی رسیم. در چنین مواردی سعی کنید که ریسک پذیر تر باشید، خود را به چالش بکشید و در لحظه تصمیم بگیرید. زمانی که مشکلی پیش می آید، سعی کنید دقیقا در همان لحظه فکر کنید و به صورت بداهه، تصمیم بگیرید و عمل کنید. طبق تجربیاتی که افراد مختلف داشته اند، ثابت شده که خلاقیت بسیاری از آنها، دقیقا توسط همین بداهه پردازی ها شکوفا شده است... !