اختلال هماهنگی مربوط به رشد در DSM-5

اختلال هماهنگی مربوط به رشد یکی از اختلالات مزمن عصبی در کودکان است که در این بخش بر اساس DSM-5 به طور کامل به توضیح آن پراخته ایم. همچنین می توانید فهرست مطالب این بخش را از باکس زیر مشاهده نمایید.

فراگیری و اجرای مهارت های حرکتی هماهنگ با توجه به سن زمانی فرد و فرصت برای یادگیری و استفاده از مهارت، به طور قابل ملاحظه ای پایین تر از حد مورد انتظار است. مشکلات به صورت بی مهارتی یا بی دست و پایی (مثل انداختن چیزها یا برخورد کردن با اشیا) و همین طور کندی و بی دقتی عملکرد مهارت های حرکتی (مانند گرفتن یک شیء، استفاده از قیچی یا قاشق و چنگال، دستخط، دوچرخه سواری، یا شرکت کردن در ورزش ها) آشکار می شود.

کمبود مهارت های حرکتی در ملاک الف، به طور قابل ملاحظه و مداوم در فعالیت های روزانه مناسب برای سن زمانی، اختلال ایجاد می کند (مثل مراقبت از خود و رسیدگی به خود) و بر بازدهی تحصیلی / مدرسه، فعالیت های قبل از شغل و شغلی، اوقات فراغت و بازی تأثیر می گذارد.

شروع نشانه ها در دوره رشد اولیه است.

کمبودهای مهارت های حرکتی با ناتوانی عقلانی (اختلال عقلانی رشدی) یا اختلال بینایی بهتر توجیه نمی شوند و ناشی از بیماری عصبی که بر حرکت تأثیر می گذارد نیستند (مثل فلج مغزی، نقص تغذیه عضلانی، اختلال تباهشی).

اختلال هماهنگی مربوط به رشد با ترکیب بالینی سابقه (رشدی و پزشکی)، معاینه بدنی، گزارش مدرسه یا محل کار و ارزیابی فرد با استفاده از آزمون های استاندارد شده ای که از لحاظ روان سنجی دقیق و از لحاظ فرهنگی مناسب باشند، صورت می گیرد. جلوه مهارت های معیوب که به هماهنگی حرکتی نیاز دارند (ملاک الف) باتوجه به سن، تفاوت دارد. کودکان خردسال در رسیدن به نقاط عطف حرکتی (یعنی، نشستن، سینه خیز رفتن، راه رفتن) ممکن است تأخیر داشته باشند، اما خیلی ها نقاط عطف معمول می رسند. همچنین امکان دارد که آنها در پرورش دادن مهارت هایی نظیر عبور کردن از پله ها، رکاب زدن، بستن دکمه های پیراهن، انجام دادن پازلها و استفاده از زیپ تاخیر داشته باشند. حتی در صورتی که این مهارت دست یافته باشد، اجرای حرکت ممکن است ناشیانه، کند یا کمتر و همسالان، دقیق باشد. کودکان بزرگتر و بزرگسالان ممکن است در رابطه با جنبه های حرکتی فعالیت هایی نظیر چیدن پازل ها، ساختن مدل ها، توپ بازی کردن (مخصوصا در تیم ها)، دستخط، تایپ کردن، رانندگی یا انجام دادن مهارت های مراقبت از خود، سرعت آهسته یا بی دقتی نشان دهند.

اختلال هماهنگی مربوط رشد فقط در صورتی تشخیص داده می شود که اختلال در مهارت های حرکتی به طور قابل ملاحظه ای عملکرد فعالیت های روزانه یا مشارکت در آنها را در زندگی خانوادگی، اجتماعی، مدرسه یا جامعه مختل کرده باشد (ملاک ب). نمونه هایی از این فعالیت ها عبارتند از لباس پوشیدن، خوردن غذا با وسایل متناسب با سن و بدون ریخت و پاش، پرداختن به بازی های جسمانی با دیگران، استفاده از ابزارهای خاص در کلاس مانند خط کش و قیچی و شرکت کردن در فعالیت های ورزشی تیمی در مدرسه. نه تنها توانایی انجام دادن این اعمال معیوب است، بلکه کندی محسوس در اجرای آنها رایج است. شایستگی دستخط غالبأ تحت تأثیر قرار می گیرد، در نتیجه بر خوانا بودن و یا سرعت نوشتن و بر پیشرفت تحصیلی تأثیر می گذارد (این تأثیر با تأكيد بر مؤلفه حرکتی مهارت های نوشتاری از مشکل یادگیری خاص متمایز شده است). در بزرگسالان، مهارت های روزانه در آموزش و کار، مخصوصا در آنهایی که سرعت و دقت ضروری هستند، تحت تأثیر مشکلات هماهنگی قرار میگیرند.

ملاک ج اعلام می دارد که شروع نشانه های اختلال هماهنگی مربوط به رشد باید در اوایل دوره رشد باشد. با این حال، اختلال هماهنگی مربوط رشد معمولا قبل از 5 سالگی تشخیص داده نمی شود، زیرا تنوع قابل ملاحظه ای در سن فراگیری تعدادی از مهارت های حرکتی یا فقدان پایداری ارزیابی در اوایل کودکی وجود دارد (برای مثال برخی کودکان عقب افتادگی خود را جبران می کنند یا به این دلیل که ممکن است علت های دیگر تأخیر حرکتی کاملا آشکار نشده باشند.

ملاک د مشخص می کند که تشخیص اختلال حرکتی مربوط به رشد در صورتی داده می شود که مشکلات حرکتی با اختلال بینایی بهتر توجیه نشوند یا ناشی از بیماری عصبی نباشند. بنابراین، معاینه عملکرد بینایی و معاینه عصبی باید در ارزیابی تشخیصی گنجانده شوند. اگر ناتوانی عقلانی (اختلال عقلانی رشدی) وجود داشته باشد، مشکلات حرکتی بیش از مشکلات مورد انتظار برای سن عقلی است؛ با این حال، هیچ نقطه برش هوشبهر یا ملاک اختلاف مشخص نشده است. اختلال هماهنگی مربوط به رشد، انواع فرعی مجزا ندارد؛ با این حال، ممکن است افراد عمدتا در مهارت های حرکتی درشت یا مهارت های حرکتی ظریف، از جمله مهارت های دستخط معیوب باشد. اصطلاحات دیگری که برای توصیف اختلال هماهنگی مربوط رشد به کار رفته اند عبارتند از کنش پریشی کودکی، اختلال رشدی خاص عملکرد حرکتی و نشانگان بی دست و پای کودک.

شیوع اختلال هماهنگی مربوط به رشد

شیوع اختلال هماهنگی مربوط به رشد در کودکان ۵ تا ۱۱ ساله ۵ تا ۶ درصد است (در کودکان ۷ ساله ۱/۸ درصد مبتلا به اختلال هماهنگی مربوط به رشد شدید و ۳ درصد مبتلا به اختلال هماهنگی مربوط به رشد احتمالی تشخیص داده می شوند). پسرها بیشتر از دخترها به این اختلال مبتلا می شوند، به طوری که نسبت پسر: دختر بین 2:1 و 7:1 است.

 ژنتیکی و فیزیولوژیکی

اختلالات در فرایندهای اساسی عصبی - رشدی - مخصوصا در مهارت دیداری - حرکتی ، هم در ادراک دیداری - حرکتی هم ذهنی کردن فضایی - یافت شده که بر توانایی سازگار شدن حرکتی سریع هنگامی که دشواری حرکات لازم افزایش می یابد، تأثیر می گذارند. گژ کاری مغزی مطرح شده است، اما مبنای عصبی اختلال هماهنگی مربوط به رشد، همچنان نامعلوم است خاطر وقوع همزمان اختلال هماهنگی مربوط به رشد با اختلال کاستی توجه/ بیش فعالی ADHD ، ناتوانی های یادگیری خاص و اختلال طیف اوتیسم، تأثیر ژنتیکی مشترک مطرح شده است. با این حال وقوع همزمان با ثبات در دو قلوها فقط در موارد شدید آشکار می شود.

موضوعات تشخیصی مرتبط با فرهنگ

اختلال هماهنگی مربوط به رشد در فرهنگ ها، نژادها و موقعیت های اجتماعی - اقتصادی مختلف روی می دهد. بنا بر تعریف، «فعالیت های زندگی روزمره» دلالت دارد بر اینکه تفاوت های فرهنگی، ایجاب می کنند موقعیتی که کودک در آن زندگی می کند و اینکه آیا فرصت های مناسبی برای یادگرفتن و تمرین کردن این گونه فعالیت ها داشته است، در نظر گرفته شود.

پیامدهای کارکردی اختلال هماهنگی مربوط به رشد

اختلال هماهنگی مربوط به رشد به عملکرد معیوب در فعالیت های زندگی روزمره منجر می شود (ملاک ب) و این اختلال با بیماری هایی که به طور همزمان روی می دهند، افزایش می یابد. پیامدهای اختلال هماهنگی مربوط به رشد عبارتند از: کاهش مشارکت در بازی تیمی و ورزش ها؛ عزت نفس و احساس ارزشمندی پایین؛ مشکلات هیجانی و رفتاری؛ پیشرفت تحصیلی معیوب؛ برازندگی جسمانی نامناسب، و کاهش فعالیت بدنی و چاقی.

  اختلالات حرکتی ناشی از بیماری جسمانی دیگر

مشکلات هماهنگی می توانند با اختلال کارکرد بینایی و اختلالات عصبی خاص (مثل فلج مغزی، ضایعات پیش رونده مخچه، اختلالات عصبی - عضلانی) ارتباط داشته باشند. در چنین مواردی، یافته های بیشتری در معاینه عصبی وجود دارند.

 ناتوانی عقلانی (اختلال عقلانی رشدی)

اگر ناتوانی عقلانی وجود داشته باشد، مهارت های حرکتی ممکن است هماهنگ با ناتوانی های عقلانی معیوب باشند. با این حال، اگر مشکلات حرکتی بیشتر از باشند که بتوانند با ناتوانی عقلانی توجیه شوند و ملاک های اختلال هماهنگی مربوط به رشد برآورده شده باشند، در این صورت اختلال هماهنگی مربوط به رشد نیز می تواند تشخیص داده شود.

 اختلال کاستی توجه بیش فعالی

افراد مبتلا به ADHD ممکن است زمین بخورند، با اشیا برخورد کنند، یا چیزها را بیندازند. برای معلوم کردن اینکه آیا بی کفایتی حرکتی ناشی از حواسپرتی و تكانشگری است و نه اختلال هماهنگی مربوط به رشد، مشاهده دقیق در موقعیت های مختلف ضرورت دارد. اگر ملاک های ADHD و اختلال هماهنگی مربوط به رشد برآورده شده باشند، هر دو تشخیص می توانند داده شوند.

اختلال طیف اوتیسم

افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ممکن است علاقه نداشته باشند در تکلیفی که به مهارت های هماهنگی پیچیده نیاز دارند مثل توپ بازی، شرکت کنند که بر عملکرد آزمون تأثیر خواهد گذاشت، اما شایستگی حرکتی اساسی را منعکس نمی کند. وقوع همزمان اختلال هماهنگی مربوط به رشد و اختلال طیف اوتیسم رایج است. اگر ملاک های هر دو اختلال برآورده شده باشند، هر دو تشخیص می توانند داده شوند.

نشانگان بیش تحرکی مفصل

افراد مبتلا به مجموعه نشانگانی که موجب قابلیت کشش بیشتر مفاصل می شوند (که در معاینه بدنی معلوم می شود؛ اغلب با شکایت درد) ممکن است نشانه های مشابه با نشانه های اختلال هماهنگی مربوط به رشد را آشکار سازند.

همزمانی اختلالات

اختلالاتی که معمولا با اختلال هماهنگی مربوط به رشد روی می دهند عبارتند از: اختلال گفتار و زبان، اختلال یادگیری خاص (مخصوصا خواندن و نوشتن)؛ مشکلات بی توجهی، از جمله ADHD (رایج ترین بیماری همزمان با وقوع همزمان تقریبا ۵۰ درصد)؛ اختلال طیف اوتیسم؛ مشکلات رفتار اخلالگر و هیجانی و نشانگان بیش تحرکی مفصل. مجموعه های متفاوت وقوع همزمان ممکن است وجود داشته باشند (مثل مجموعه با اختلالات شدید خواندن، مشکلات حرکتی ظریف و مشکلات دستخط؛ مجموعه دیگر با کنترل حرکتی معیوب و برنامه ریزی حرکتی). وجود اختلالات دیگر، اختلال هماهنگی مربوط به رشد را منتفی نمی سازد، بلکه آزمون کردن را دشوارتر می کند و ممکن است به طور مستقل در اجرای فعالیت های زندگی روزمره اختلال ایجاد کند، بنابراین، برای نسبت دادن اختلال به مهارت های حرکتی، قضاوت آزماینده لازم است.