انواع پیری، علل و پیشگیری

در این مقاله می خواهیم در مورد مفهوم  پیری صحبت کنیم. پیری اتفاقی است که برای همه ما رخ می دهد، اتفاقی که بسیار مرموز است و در مورد آن اطلاعات کمی داریم. لازم به ذکر است که منظور از پیری در در این مقاله پیری مغزی نیست بلکه به طور کلی تغییراتی است که در طول زمان رخ می دهد به هر حال مطمئناً تهیه لیستی از تمام تغییراتی که با افزایش سن رخ می دهد همچون چین و چروک، از دست دادن عضلات و... آسان است، اما هیچ کس واقعاً نمی فهمد پیری چیست، چرا اتفاق می افتد و چگونه می توان آن را متوقف کرد؟ به هرحال برای روشن شدن مطلب در ادامه براساس لیست زیر به موضوع مربوطه می پردازیم:

پیری چیست؟

ساده ترین و جامع ترین تعریف از پیری عبارت است از؛ "آنچه برای بدن ما به مرور زمان رخ می دهد" . این تعریف، تمام فرایند پیری که بدن انسان از آن عبور می کند را شامل می شود. در واقع آنچه که  بعدها در زندگی اتفاق می افتد، مانند سفید شدن موها و چین و چروک تنها قسمتی از این تعریف است.

بخشی از پیری توسط بدن ایجاد می شود. یعنی فرایندی از رشد است. مانند بچه هایی که بزرگ می شوند و نوجوانانی که بلوغ را پشت سر می گذارند.

بخش دیگری از پیری با گذشت زمان و در تعامل با محیط ایجاد می شود. مانند آسیب پوستی ناشی از قرار گرفتن در معرض آفتاب.

در نتیجه، پیری ترکیبی از تغییرات بدنی و تأثیر نحوه مراقبت از خود است. به عبارت دیگر، پیری تأثیر زمان بر بدن انسان است و در چندین سطح رخ می دهد:

انواع سطوح پیری

پیری سلولی (Cellular aging)

سلولها بر اساس تعداد دفعات تکرار تکثیرشان پیر می شوند. سلول می تواند حدود 50  بار تکثیر شود قبل از اینکه ماده ژنتیکی دیگر نتواند، به طور دقیق کپی شود، که این به دلیل تلومرهای کوتاه شده است. هرچه صدمه بیشتر توسط رادیکال های آزاد و سایر عوامل به سلول ها وارد شود، سلول های بیشتری نیز نیاز به تکثیر دارند.

بیشر بدانید - تلومر چیست؟

هر سلول در بدن ما ژن هایی را حمل می کند که برای هر شخص متفاوت است. این ژن ها در زنجیره بلندی به یکدیگر وصل می شوند که کروموزوم نام دارد. تلومرها (telomeres) در انتهای رشته کروموزم ها قرار می گیرند. آن ها از هزاران توالی کوتاه DNA ساخته شده اند. هربار که سلول تقسیم می گردد این تلومرها مقداری کوتاه می گردند. زمانی که این کاهش از مقدار مشخصی بگذرد دیگر تلومرها قادر نیستند از کروموزم حفاظت نمایند و سلول می میرد.

پیری هورمونی (Hormonal aging)

هورمون ها عامل بزرگی در پیری، به ویژه در دوران کودکی و بلوغ نوجوانی هستند. سطح هورمون ها در طول زندگی نوسان می کند. بلوغ آکنه و منافذ بزرگتری را به همراه دارد. با افزایش سن، تغییرات هورمونی منجر به خشکی پوست و یائسگی می شود.

آسیب انباشته شده (Accumulated damage)

خسارت یا آسیب انباشته شده اشاره به عوامل خارجی و محیطی دارد. قرار گرفتن در معرض سموم، آفتاب، غذاهای مضر، آلودگی و دود به بدن آسیب می رساند. با گذشت زمان، این عوامل خارجی می توانند به آسیب بافتی منجر شده و بدن از توانایی حفظ و ترمیم سلول ها، بافت ها و اندام ها عقب بماند.

پیری متابولیک (Metabolic aging)

با گذراندن روز خود، سلول های شما دائما غذا را به انرژی تبدیل می کنند، که این محصول جانبی تولید می کند که می تواند مضر باشد. روند متابولیسم و ​​ایجاد انرژی باعث آسیب به بدن در طول زمان می شود. برخی بر این باورند که کند کردن روند متابولیسم از طریق روش هایی مانند محدود کردن کالری ممکن است پیر شدن را در انسان کند کند.

پیری تبعیض قائل نمی شود!

کند شدن سرعت پیری و افزایش طول عمر کاملاً شدنی است، اما پیر شدن، صد در صد اجتناب ناپذیر است. روند پیری تبعیض آمیز نیست. این فرایند به مرور شروع می شود و بر تمام اعضای اصلی بدن تأثیر می گذارد.

به عنوان مثال ، در حدود 20 سالگی فرد، ریه قابلیت ارتجاعی خود را از دست می دهد، ماهیچه های اطراف قفسه دنده شروع به زوال می کنند و عملکرد ریه، یعنی مقدار هوای قابل استنشاق، کاهش می یابد. تولید آنزیم های گوارشی کند می شوند و این بر نحوه جذب مواد مغذی به بدن تأثیر می گذارد.

رسوبات چربی در رگ های خونی قلب جمع می شوند و رگ ها شروع به از دست دادن انعطاف پذیری می کنند و در نتیجه منجر به تصلب شرایین (atherosclerosis) می شوند. همچنین با افزایش سن در زنان، تولید مایعات واژن کاهش می یابد و بافت های جنسی از بین می روند. برای مردان، پروستات می تواند بزرگ شود و تولید اسپرم کاهش یابد.

بیشتر بدانید: تصلب شرائین چیست؟

تصلب شرایین که به آن گرفتگی عروق نیز گفته می شود، به سخت شدن و باریک شدن بافت رگ ها اشاره دارد. در این فرایند به آرامی رگ ها مصدود شده و گردش خون در سرخرگ ها را کند می کند. تصلب شرایین را می تواند دلیل اصلی حمله قلبی، سکته مغزی و بیشماری های قلبی عروقی دانست.

کاهش سرعت پیری

همانطور که قبلا ذکر شد، نمی توان از پیری جلوگیری کرد. در واقع اقدامات مختلفی وجود دارد که می توانید صرف نظر از سن خود انجام دهید که ساعت بیولوژیکی شما را تغییر داده و به شما کمک می کند تا بیشتر زندگی کنید:

خوب بخورید (Eat well)

 طی چند دهه گذشته، غذاهای فرآوری شده به طور فزاینده ای بخش بزرگتری از رژیم های غذایی ما شده اند. قند، نمک و چربی اضافه شده همه بدن ما را خراب می کند و منجر به بروز بسیاری از مسائل جدی بهداشتی از جمله بیماری های قلبی عروقی و فشار خون می شود. به خود لطف کنید و خوب غذا بخورید!! برچسب غذها را حتما بخوانید. نوشیدنی های شیرین و نشاسته سفید را قطع کرده و میوه ها، سبزیجات، فیبر و پروتئین های بدون چربی بیشتری در آن بگنجانید.

سیگار نکشید (Don't smoke)

 اگر سیگاری هستید، احتمالاً با ترک آن دست به گریبان بوده اید، اما تسلیم نشوید. ترک سیگار گردش خون و فشار خون را بهبود می بخشد و خطر ابتلا به سرطان را به شدت کاهش می دهد.

ورزش کنید(Exercise)

 ممکن است 5 روز در هفته 30 دقیقه فعالیت توصیه شده در روز را رعایت نکنید، اما خبر خوب این است که حتی فقط 15 دقیقه فعالیت متوسط ​​در روز می تواند طول عمر را بهبود بخشد. دوچرخه سواری کنید یا در کلاس تناسب اندام شرکت کنید. هر فعالیتی بهتر از هیچ کاری است.

اجتماعی باشید (Socialize)

 معاشرت، ما را جوان نگه می دارد و برای ماندگاری معجزه می کند. روابط خوب و سالم با دیگران داشته باشید. با کسانی که دوستشان دارید در ارتباط باشید و ملاقات با افراد جدید را به جزء مهم زندگی تان تبدیل کنید.

خوب بخوابید (Get sleep)

 این جمله را که "شما هنگامی که  بخوابید خواهید مرد" را فراموش کنید. شما برای بازیابی توان خود و کاهش سطح تنش و استرس به خواب نیاز دارد. هر شب 8 ساعت بخوابید و خطر ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش داده و میزان استرس را کم کنید.

استرس نداشته باشید(Don't stress)

 استرس، عصبانیت و نگه داشتن کینه ها می تواند بسیار آسیب زننده باشد. اگر همین الان راه های مقابله با استرس را مطالعه کرده و برای کاهش استرس خود گامی بردارید، بعداً از خود تشکر خواهید کرد! مدیتیشن و ریلکسیشن را در زندگی روزانه تان بگنجانید و با خود آرامش را تمرین کنید.

جمع بندی ای سنج

در این مقاله متوجه شدیم که پیری تغییراتی است که با گذشت زمان حاصل می شود. بخشی از این تغییرات در فرایند رشد بدن صورت می گیرد و بخشی دیگر در تعامل با محیط و با گذشت زمان می باشد این مفهوم، سطوح مختلفی را شامل شد از قبیل پیری سلولی. هورمونی، آسیب انباشته شده و متابولیک.

از سوی دیگر همانطور که متوجه شدیم پیری اتفاقی است که برای همگان رخ می دهد و در این بین تبعیضی قائل نمی شود به همین خاطر چاره ای نیست که تلاش کنیم که  با تغذیه خوب، پرهیز از دود، ورزش روزانه، خواب خوب، داشتن ارتباطات اجتماعی و نداشتن استرس، سرعت فرایند  پیر شدن را پایین بیاوریم.

شما هم می توانید با کامنت ها و ثبت نظر خود دیدگاهتان را در مورد پیری و تغییراتی که با آن حاصل می شود با ما به اشتراک بگذارید.