اختلال ادواری خو در DSM-5

اختلال ادواری خو، یکی از انواع اختلالات طیف دوقطبی است. در این بیماری فرد دارای نوسان در خلقش است، گاهی افسرده و گاهی شیداست. با ما همراه باشید تا در ادامه به شرح کامل این اختلال بپردازیم. همچنین فهرست مطالب را نیز از باکس زیر می توانید نگاه کنید.

ملاک های تشخیصی اختلال ادواری خو

حداقل به مدت 2 سال (در کودکان و نوجوانان حداقل 1 سال) چند دوره همراه با نشانه های هیپومانیک وجود داشته است که ملاک های دوره هیپومانیک را برآورده نمی کنند و چند دوره همراه با نشانه های افسردگی که ملاک های دوره افسردگی اساسی را برآورده نمی کنند.

در طول 2 سال فوق (1 سال در کودکان و نوجوانان)، دوره های هیپومانیک و افسردگی حداقل نیمی از مواقع وجود داشته اند و فرد هر بار بیشتر از 2 ماه بدون این نشانه ها نبوده است.

ملاک های دوره افسردگی اساسی، مانیک، یا هیپومانیک هرگز برآورده نشده اند.

نشانه ها در ملاک الف با اختلال اسکيزوافکتيو، اسکیزوفرنی، اختلال اسکیزوفرنیفرم، اختلال هذیانی یا طیف اسکیزوفرنی و اختلال روان پریشی مشخص یا نامشخص دیگر بهتر توجیه نمی شوند.

نشانه ها ناشی از تأثیرات فیزیولوژیکی مواد (مثل سوء مصرف مواد مخدر، دارو) یا بیماری جسمانی دیگر (مثل پرکاری تیروئید) نیستند.

نشانه ها ناراحتی یا اختلال قابل ملاحظه بالینی در عملکرد اجتماعی، شغلی یا زمینه های مهم دیگر عملکرد ایجاد می کنند.

مشخص کنید اگر:

همراه با ناراحتی اضطرابی است.

ویژگی اصلی اختلال ادواری خو، اختلال خلقی مزمن و نوسان کننده است که دوره های متعدد نشانه های هیپومانیک و دوره های نشانه های افسردگی را شامل می شود که از یکدیگر متمایز هستند (ملاک الف).

نشانه های هیپومانیک برای برآورده کردن ملاک های کامل دوره هیپومانیک از نظر تعداد، شدت، فراگیر بودن یا مدت کافی نیستند و نشانه های افسردگی برای برآورده کردن ملاک های کامل دوره افسردگی اساسی از نظر تعداد، شدت، فراگیر بودن یا مدت کفایت نمی کنند. در طول دوره 2 ساله اول (1 سال برای کودکان یا نوجوانان)، نشانه ها باید مداوم باشند (بیشتر روزها وجود داشته باشند) و هریک از فواصل بدون نشانه، طولانی تر از 2 ماه ادامه نیافته باشد (ملاک ب).

تشخیص اختلال ادواری خو فقط در صورتی داده می شود که ملاک های دوره افسردگی، مانیک، یا هیپومانیک هرگز برآورده نشده باشند. (ملاک ج) اگر فرد مبتلا به اختلال ادواری خو بعدأ (یعنی، بعد از 2 سال اول در بزرگسالان یا 1 سال در کودکان یا نوجوانان) دچار دوره افسردگی اساسی، مانیک یا هیپومانیک شود، تشخیص به ترتیب به اختلال افسردگی اساسی، اختلال دوقطبی نوع I یا دو قطبی و اختلال مرتبط مشخص یا نامشخص دیگر تغییر کند (به صورت دوره هیپومانیک بدون دوره افسردگی اساسی قبلی، طبقه بندی فرعی می شود) و تشخیص اختلال ادواری خو حذف می شود.

در صورتی که الگوی نوسانات خلقی با اختلال اسکيزوافکتیو، اسکیزوفرنی، اختلال اسکیزوفرنیفرم، اختلال هذیانی یا طیف اسکیزوفرنی و اختلالات روان پریشی مشخص و نامشخص دیگر بهتر توجیه شود، تشخیص اختلال ادواری خو داده نمی شود (ملاک د)، که در این صورت، نشانه های خلقی، ویژگی های مرتبط با اختلال روان پریشی دیگر محسوب می شوند.

اختلال خلقی همچنین نباید ناشی از تأثیرات فیزیولوژیکی مواد (مثل سوء مصرف مواد مخدر، دارو) یا بیماری جسمانی دیگر (مثل پرکاری تیروئید) باشد. گرچه امکان دارد که برخی افراد در طول تعدادی از دوره های هیپومانی خیلی خوب عمل کنند، اما در دوره طولانی این اختلال، باید ناراحتی یا اختلال قابل ملاحظه بالینی در عملکرد اجتماعی، شغلی و زمینه های مهم دیگر عملکرد در نتیجه اختلال خلقی وجود داشته باشد (ملاک ه).

این اختلال ممکن است در نتیجه دوره های طولانی تغییرات خلقی متناوب و اغلب غیرقابل پیش بینی، ایجاد شود (برای مثال، ممکن است فرد کج خلق، دمدمی، پیش بینی ناپذیر، بی ثبات یا غیرقابل اعتماد در نظر گرفته شود). (ملاک و)

شیوع اختلال ادواری خو

شیوع اختلال ادواری خو در طول عمر تقریبا 0/4 درصد تا 1 درصد است. میزان شیوع در کلینیک های اختلالات خلقی ممکن است بین 3 تا 5 درصد باشد. ظاهرا اختلال ادواری خو در کل جمعیت، به طور برابری در مردان و زنان شایع است. در محیط های بالینی، زنان مبتلا به اختلال ادواری خو بیشتر از مردان احتمال دارد که برای درمان مراجعه کنند.

اختلال ادواری خو معمولا در نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع می شود و گاهی منعکس کننده آمادگی خلق و خویی برای اختلالات دیگر محسوب شده است. اختلال ادواری خو معمولا شروع و روند مداوم دارد. 15 تا 50 درصد خطر وجود دارد که فرد مبتلا به اختلال ادواری خو بعدا دچار اختلال دوقطبی نوع I یا اختلال دوقطبی نوع II شود. شروع نشانه های هیپومانیک و افسردگی مداوم نوسان کننده در اواخر بزرگسالی باید قبل از اینکه تشخیص اختلال ادواری خو داده شود، از اختلال دوقطبی و اختلال مرتبط ناشی از بیماری جسمانی دیگر و اختلال افسردگی ناشی از بیماری جسمانی دیگر (مثل تصلب چندگانه) متمایز شود. در کودکان مبتلا به اختلال ادواری خو، میانگین سنی هنگام شروع نشانه ها، 6/5 سالگی است.

 ژنتیکی و فیزیولوژیکی

اختلال افسردگی اساسی، اختلال دوقطبی نوع I و اختلال دوقطبی نوع II در خویشاوندان تنی درجه اول افراد مبتلا به اختلال ادواری خو، شایع تر از کل جمعیت هستند. امکان دارد خطر خانوادگی بیشتر اختلالات مرتبط با مواد نیز بیشتر باشد. ممکن است اختلال ادواری خو در خویشاوندان تنی درجه اول افراد مبتلا به اختلال دوقطبی نوع I، شایع تر از کل جمعیت باشد.

 دوقطبی و اختلال مربوط ناشی از بیماری جسمانی دیگر و اختلال افسردگی ناشی از بیماری جسمانی دیگر

تشخیص دوقطبی و اختلال مرتبط ناشی از بیماری جسمانی دیگر یا اختلال افسردگی ناشی از بیماری جسمانی دیگر در صورتی داده می شود که اختلال خلقی ناشی از تأثیر فیزیولوژیکی بیماری جسمانی خاص، معمولا مزمن (مثل پرکاری تیروئید)، قضاوت شده باشد. این تصمیم بر سابقه، معاینه بدنی یا نتایج آزمایشگاه استوار است. اگر قضاوت شده باشد که نشانه های هیپومانیک و افسردگی، پیامد فیزیولوژیکی بیماری جسمانی نیستند، در این صورت، اختلال روانی اصلی (یعنی، اختلال ادواری خو) و بیماری جسمانی کدگذاری می شوند. برای مثال، اگر نشانه های خلقی، پیامد روان شناختی (نه فیزیولوژیکی) ابتلا به بیماری جسمانی مزمن محسوب شده باشند یا اگر بین نشانه های هیپومانیک و افسردگی و بیماری جسمانی، رابطه سبب شناختی وجود نداشته باشد، این مورد صدق می کند.

 دوقطبی و اختلال مرتبط ناشی از مواد / دارو و اختلال افسردگی ناشی از مواد / دارو

دوقطبی و اختلال مرتبط ناشی از مواد دارو و اختلال افسردگی ناشی از مواد دارو، با قضاوت کردن در مورد اینکه مواد/ دارو (مخصوصا مواد محرک) ارتباط سبب شناختی با اختلال خلقی دارد، از اختلال ادواری خو متمایز می شوند. نوسانات خلقی مکرر در این اختلالات که از اختلال ادواری خو حکایت دارند، معمولا بعد از توقف مصرف مواد دارو برطرف می شوند.

 اختلال دوقطبی نوع I همراه با تناوب سريع و اختلال دوقطبی نوع II همراه با تناوب سريع

هر دو اختلال می توانند به خاطر تغییرات مکرر محسوس در خلق، شبيه اختلال ادواری خو باشند. بنا بر تعريف، در اختلال ادواری خو، ملاک های دوره افسردگی اساسی، مانیک یا هیپومانیک هرگز برآورده نشده اند، در حالی که شاخص «همراه با تناوب سریع» اختلال دوقطبی نوع I و اختلال دوقطبی نوع II مستلزم آن است که دوره های خلقی کامل وجود داشته باشند.

اختلال شخصیت مرزی

اختلال شخصیت مرزی با تغييرات محسوس در خلق ارتباط دارد که ممکن از اختلال ادواری خو حکایت داشته باشند. اگر ملاک ها برای هر دو اختلال برآورده شده باشند، هر دو اختلال شخصیت مرزی و اختلال ادواری خو باید تشخیص داده شوند.

همزمانی اختلالات

اختلالات مرتبط با مواد و اختلالات خواب (یعنی، مشکلاتی در زمینه شروع و حفظ کردن خواب) می توانند در افراد مبتلا به اختلال ادواری خو وجود داشته باشند. اغلب کودکان مبتلا به اختلال ادواری خو که در محیط های روان پزشکی سرپایی درمان می شوند، بیماری های روانی همزمان دارند؛ آنها بیشتر از سایر بیماران کودک مبتلا به اختلالات روانی احتمال دارد که اختلال کاستی توجه/ بیش فعالی همزمان داشته باشند.