اختلال کاتاتونیک ناشی از بیماری جسمانی دیگر در DSM-5

در این مقاله می خواهیم بر اساس راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی ویراست پنجم DSM-5 شما را با اختلال کاتاتونیک ناشی از بیماری جسمانی دیگر به طور کامل و علائم و ویژگی های این اختلال آشنا کنیم.

 اختلال کاتاتونیک ناشی از بیماری جسمانی دیگر

سه نشانه زیر (یا تعداد بیشتری) در تصویر بالینی غالب هستند:

بهت (یعنی، بدون فعالیت روانی - حرکتی؛ ارتباط برقرار نکردن فعال با محیط).

جمود خلسه ای (یعنی، القای منفعل وضع اندامی که در برابر نیروی جاذبه اختیار می شود).

انعطاف پذیری مومی شکل (یعنی، بی اعتنایی، حتی مقاومت در برابر مستقر شدن توسط آزماینده).

لالی (یعنی، بدون پاسخ کلامی یا خیلی کم [توجه: اگر زبان پریشی ثابت شده وجود داشته باشد، مصداق ندارد]).

منفی گرایی (یعنی، مخالفت با دستورات یا محرک های بیرونی یا بدون پاسخ به آنها). 6

وضع خاصی گرفتن (یعنی، نگهداری خودانگیخته و فعال وضع بدن در برابر نیروی جاذبه).

ادا و اطوار (یعنی، کاریکاتور اعمال عادی عجیب و غریب، شکوهمند).

رفتار قالبی (یعنی، حرکات تکراری، به طرز نابهنجار مکرر، بدون هدفمندی).

سراسیمگی، که تحت تأثیر محرک های بیرونی قرار ندارد.

شکلک

 پژواک گویی (یعنی، تقلید کردن از گفتار دیگران).

پژواک کرداری (یعنی، تقلید کردن از حرکات دیگران).

شواهدی از سابقه، معاینه جسمانی یا نتایج آزمایشگاهی وجود دارد مبنی بر اینکه این اختلال پیامد پاتوفیزیولوژیکی بیماری جسمانی دیگر است.

این اختلال با بیماری روانی دیگر (مثل دورۂ مانیک) بهتر توجیه نمی شود.

 این اختلال منحصرا در طول دوره دلیریوم روی نمی دهد.

این اختلال ناراحتی یا اختلال بالینی مهمی را در عملکرد اجتماعی، شغلی، یا زمینه های مهم دیگر عملکرد ایجاد می کند.

ویژگی اصلی اختلال کاتاتونیک ناشی از بیماری جسمانی دیگر، وجود کاتاتونی است که قضاوت شده  ناشی از تاثیرات فیزیولوژیکی بیماری جسمانی دیگر است. کاتاتونی را می توان با وجود حداقل سه مورد از 12 ویژگی بالینی در ملاک الف تشخیص داد. باید شواهدی از سابقه، معاینه بدنی یا نتایج آزمایشگاهی وجود داشته باشد که نشان دهنده کاتاتونی ناشی از بیماری جسمانی دیگر است (ملاک ب).

در صورتی که کاتاتونی با بیماری روانی دیگر (مثل دوره مانیک) بهتر توجیه شود (ملاک ج) یا اگر طول دوره دلیریوم روی دهد (ملاک د) این تشخیص داده نمی شود.

انواع بیماری های جسمانی می توانند موجب کاتاتونی شوند، مخصوصا بیماری های عصبی (مثل تومور، آسیب سر، بیماری مغزی - عروقی، التهاب مغز) و بیماری های سوخت و سازی (مثل افزایش میزان کلسيم خون، بیماری مغزی هپاتیک، هوموسیستینوری، ketoacidosis! دیابتی) نتایج معاینه مرتبط، نتایج آزمایشگاه و الگوهای شیوع و شروع، سبب شناسی بیماری جسمانی را منعکس میکنند.

در صورتی که کاتاتونی منحصرا در طول دوره دلیریوم یا نشانگان بدخیم داروی ضد روان پریشی روی دهد، تشخیص مجزای اختلال کاتاتونیک ناشی از بیماری جسمانی دیگر داده نمی شود. اگر فرد در حال حاضر داروی ضد روان پریشی مصرف می کند، باید به اختلالات حرکت ناشی از دارو (برای مثال، وضع اندامی نابهنجار گرفتن می تواند ناشی از اختلال تونوس حاد ناشی از داروی ضد روان پریشی باشد) یا نشانگان بدخیم داروی ضد روان پریشی (به عنوان مثال، ویژگی های شبه کاتاتونیک ممکن است همراه با علامت حیاتی مرتبط و یا نابهنجاری های آزمایشگاهی وجود داشته باشد) توجه خاصی مبذول شود. نشانه های کاتاتونیک ممکن است در هریک از پنج اختلال روان پریشی زیر وجود داشته باشند: اختلال روان پریشی کوتاه مدت، اختلال اسکیزوفرنیفرم، اسکیزوفرنی، اختلال اسکيزوافکتيو و اختلال روان پریشی ناشی از مواد / دارو. نشانه های کاتاتونیک می توانند در تعدادی از اختلالات عصبی - رشدی، در تمام اختلالات دوقطبی و افسردگی و در اختلالات روانی دیگر نیز وجود داشته باشند.