اختلال اسکیزوفرنیفرم در DSM-5

اختلال اسکیزوفرنیفرم، یکی از انواع اختلالات طیف اسکیزوفرنی یا سایکوتیک است که در این مقاله قصد داریم به توضیح کامل آن بپردازیم و شما می توانید فهرست مطالب را نیز از باکس زیر مشاهده فرمایید.

اختلال اسکیزوفرنیفرم، یکی از زیر شاخه های اختلالات اسکیزوفرنی و سایکوتیک است. این اختلال توسط گابریل لنگفت مطرح شد. در این بیماری فرد دارای هذیان، توهم و نوسان است که البته برای تشخیص باید بیشتر از یک ماه وجود داشته باشند. در این اختلال فرد نمی تواند واقعیت را از خیال تشخیص دهد. شروع این اختلال به صورت ناگهانی است. این بیماری بر نحوه تفکر و نگرش فرد و بر احساساتش تاثیر می گذارد.

ملاک های تشخیصی اختلال اسکیزوفرنیفرم

دو ملاک زیر (یا تعداد بیشتر)، هریک برای مدت زمان قابل ملاحظه ای در طول دوره 1 ماهه وجود دارند (یا کمتر اگر با موفقیت درمان شده باشد). حداقل یکی از اینها باید (۱)، (۲)، یا (۳) باشد.

هذيانها.

 توهمات.

گفتار آشفته (مثل انحراف گفتار یا گسیختگی مکرر)

رفتار بسیار آشفته یا کاتاتونیک.

نشانه های منفی (یعنی، کاهش ابراز هیجانی یا بی ارادگی).

دوره این اختلال حداقل 1 ماه، اما کمتر از 6 ماه ادامه دارد. در صورتی که تشخیص باید بدون منتظر ماندن برای بهبود داده شود، لازم است «موقتی» محسوب شود.

اختلال اسکيزوافکتيو و اختلال افسردگی با دو قطبی همراه با ویژگی های روان پریشی منتفی دانسته شده اند، زیرا یا (۱) دوره های افسردگی یا مانیک به طور همزمان با نشانه های مرحله فعال روی نداده اند، یا (۲) اگر دوره های خلقی در مدت نشانه های مرحله فعال روی داده باشند، در بخش کمتری از کل مدت دوره های فعال و باقیمانده بیماری وجود داشته اند.

این اختلال ناشی از تأثیرات فیزیولوژیکی مواد (مثل سوء مصرف مواد مخدر، دارو) یا بیماری جسمانی دیگر نیست.

مشخص کنید اگر:

همراه با ویژگی های پیش آگهی خوب: این شاخص، به وجود دست کم دو ویژگی زیر نیاز دارد: شروع نشانه های روان پریشی برجسته ظرف 4 هفته از اولین تغییر محسوس در رفتار یا عملکرد عادی؛ سردرگمی یا حیرانی؛ عملکرد اجتماعی و شغلی خوب قبل از بیماری و فقدان عاطفه کند یا سطحی.

بدون ویژگی های پیش آگهی خوب: این شاخص در صورتی به کار می رود که دو یا تعداد بیشتری از ویژگی های فوق، وجود داشته باشند.

مشخص کنید اگر:

همراه با کاتاتونی: شدت به وسیله ارزیابی کمی نشانه های اصلی روان پریشی، از جمله هذيان ها، توهمات، گفتار آشفته، رفتار روانی - حرکتی نابهنجار، و نشانه های منفی انجام می شود. هر یک از این نشانه ها را می توان از نظر شدت کنونی آن (خیلی شدید ظرف 7 روز گذشته) بر طبق مقیاس 5 درجه ای از صفر (وجود ندارد) تا 4 وجود دارد و شدید است) ارزیابی کرد.

توجه

تشخیص اختلال اسکیزوفرنیفرم می تواند بدون استفاده از این شاخص شدت صورت گیرد.

نشانه های مخصوص اختلال اسکیزوفرنیفرم شبیه نشانه های اسکیزوفرنی هستند (ملاک الف).

اختلال اسکیزوفرنیفرم به وسیله تفاوت آن در مدت، متمایز می شود: كل مدت بیماری، از جمله مراحل مقدماتی، فعال و باقیمانده، حداقل 1 ماه، ولی کمتر از 6 ماه است (ملاک ب). شرط لازم مدت برای اختلال اسکیزوفرنیفرم، بینابین مدت لازم برای اختلال روان پریشی کوتاه مدت که بیش از 1 روز ادامه دارد و ظرف 1 ماه بهبود می یابد و اسکیزوفرنی است که حداقل به مدت 6 ماه ادامه می یابد. تشخیص اختلال اسکیزوفرنیفرم تحت دو موقعیت داده می شود:

زمانی که دوره بیماری بین 1 تا 6 ماه ادامه یابد و فرد بهبود یافته باشد.

هنگامی که فرد به مدت کمتر از 6 ماه لازم برای تشخیص اسکیزوفرنی بیمار بوده، ولی هنوز بهبود نیافته است. در این مورد، تشخیص باید به صورت «اختلال اسکیزوفرنیفرم (موقتی)» داده شود، زیرا معلوم نیست که آیا فرد ظرف مدت 6 ماه از این اختلال بهبود خواهد یافت. اگر این اختلال بیشتر از 6 ماه ادامه یابد، تشخیص باید به اسکیزوفرنی تغییر یابد.

ویژگی متمایزکننده دیگر اختلال اسکیزوفرنیفرم، فقدان ملاکی است که عملکرد اجتماعی و شغلی معیوب را ایجاب می کند. در حالی که ممکن است چنین اختلالاتی به صورت بالقوه وجود داشته باشند، اما برای تشخیص اختلال اسکیزوفرنیفرم ضروری نیستند. علاوه بر پنج زمینه نشانه که در ملاک های تشخیصی مشخص شده اند، برای ایجاد تمایزات بین انواع طیف اسکیزوفرنی و اختلالات روان پریشی دیگر، ارزیابی زمینه های نشانه شناختی، افسردگی و مانی حیاتی است.

شیوع اختلال اسکیزوفرنیفرم

میزان بروز اختلال اسکیزوفرنیفرم در محیط های اجتماعی - فرهنگی احتمالا مشابه میزان بروز اسکیزوفرنی است. در ایالات متحده و کشورهای توسعه یافته دیگر، میزان بروز، پایین است، احتمالا پنج برابر کمتر از اسکیزوفرنی. در کشورهای در حال توسعه، میزان بروز ممکن است بالاتر باشد، مخصوصا برای شاخص «همراه با ویژگی های پیش آگهی خوب»؛ در برخی از این محیط ها، امکان دارد اختلال اسکیزوفرنیفرم به اندازه اسکیزوفرنی شایع باشد.

شکل گیری اختلال اسکیزوفرنیفرم شبیه اسکیزوفرنی است. تقریبا یک سوم افراد مبتلا به تشخیص اولیه اختلال اسکیزوفرنیفرم (موقتی) ظرف مدت 6 ماه بهبود می یابند و اختلال اسکیزوفرنیفرم تشخیص نهایی آنهاست. در مورد اکثریت دو سوم باقیمانده افراد، سرانجام تشخیص اسکیزوفرنی یا اختلال اسکيزوافکتيو داده می شود.

ژنتیکی و فیزیولوژیکی

خویشاوندان افراد مبتلا به اختلال اسکیزوفرنیفرم بیشتر در معرض خطر اسکیزوفرنی قرار دارند.

پیامدهای کارکردی اختلال اسکیزوفرنیفرم

پیامدهای کارکردی اکثر افراد مبتلا به اختلال اسکیزوفرنیفرم که سرانجام تشخیص اسکیزوفرنی با اختلال اسکيزوافکتيو در مورد آنها داده می شود، شبیه پیامدهای این اختلالات هستند. اغلب افراد در چند زمینه عملکرد روزمره، مانند تحصیل یا کار، روابط میان فردی و مراقبت شخصی، دچار کژکاری می شوند. افرادی که از اختلال اسکیزوفرنیفرم بهبود می یابند، پیامدهای کارکردی بهتری دارند.

اختلالات روانی و بیماری های جسمانی دیگر

انواع بیماری های روانی و جسمانی می توانند با نشانه های روان پریشی آشکار شوند که باید در تشخیص افتراقی اختلال اسکیزوفرنیفرم در نظر گرفته شوند. این بیماری ها عبارتند از: اختلال روان پریشی ناشی از بیماری جسمانی دیگر یا درمان آن؛ دلیریوم یا اختلال عصبی - شناختی عمده؛ اختلال یا دلیریوم ناشی از مواد دارو؛ اختلال افسردگی یا دوقطبی همراه با ویژگی های روان پریشی؛ اختلال اسکيزوافکتيو؛ دوقطبی و اختلال مربوط مشخص یا نامشخص دیگر؛ اختلال افسردگی یا دو قطبی همراه با ویژگی های کاتاتونیک؛ اسکیزوفرنی؛ اختلال روان پریشی کوتاه مدت؛ اختلال هذیانی؛ طیف اسکیزوفرنی مشخص یا نامشخص دیگر و اختلال روان پریشی دیگر؛ اختلالات شخصیت اسکیزوتایپی، اسکیزوئید یا پارانوئید؛ اختلال طیف اوتیسم؛ اختلالاتی که در کودکی همراه با گفتار آشفته آشکار می شوند؛ اختلال کاستی توجه بیش فعالی؛ اختلال وسواس فکری - عملی؛ اختلال استرس پس از آسیب و صدمه مغزی آسیب زا.

چون ملاک های تشخیصی اختلال اسکیزوفرنیفرم و اسکیزوفرنی عمدتا از نظر مدت بیماری تفاوت دارند، بحث تشخیص افتراقی اسکیزوفرنی در مورد اختلال اسکیزوفرنیفرم نیز صدق می کند.

اختلال روان پریشی کوتاه مدت

اختلال اسکیزوفرنیفرم از نظر مدت با اختلال روان پریشی کوتاه مدت که مدت آن کمتر از 1 ماه است، تفاوت دارد.