ژان پیاژه

در این قسمت به شرح کامل نظریه رشد شناختی ژان پیاژه خواهیم پرداخت. نظریه یک تئوری مهم در حوزه رشد به شمار می آید.

مراحل رشد شناختی از دیدگاه ژان پیاژه

مرحله حسی- حرکتی (Sensorimotor stage): اولین مرحله رشد از تولد تا تقریباً دو سالگی ادامه دارد. در این مرحله از رشد، کودکان جهان را اساساً از طریق حواس و حرکات حرکتی خود می شناسند.

در این مرحله توانایی های کودک در حیطه حسی و حرکتی است. کودک شروع به فعالیت هایی که با پاسخ رفلکسی هستند، می کند. در پایان این مرحله کودک به توانایی هایی نظیر توانایی درک ثبات اشیا و بازنمایی ذهنی می کند. تونایی ثبات شی به این معنی است که هنگامی شیئی از کودک دور می شود، وجود دارد که در اوایل این مرحله کودک فکر می کرد با دور شدن شی دیگر آن  شی وجود ندارد. کودک در این مرحله رفتارهای سمبولیک نیز دارد.

مرحله پیش عملیاتی (Preoperational stage): مرحله دوم رشد از دو تا هفت سالگی طول می کشد و با توسعه زبان و ظهور بازی نمادین مشخص می شود.

یکی از مهم ترین ویژگی های این مرحله، خود محور بودن کودک است. یعنی کودک فکر می کند هنگام قضاوت یک چیز، قضاوت دیگران نیز مثل خودش است و همه با دید او به زندگی نگاه میکنند. جان پنداری نیز یکی دیگر از ویژگی های مهم این مرحله است به این معنی که مثلا کودک به اشیای بی جان مانند ماه، جان می بخشد.

مرحله عملیات عینی (Concrete operational stage): مرحله سوم رشد شناختی از هفت سالگی تا تقریباً یازده سالگی به طول می انجامد. در این مرحله، فکر منطقی پدیدار می شود، اما کودکان هنوز با تفکر انتزاعی و نظری دست و پنجه نرم می کنند.از نظر پیاژه کودکان در این سن عملیات زیادی می توانند انجام دهند؛ مانند جمع کردن اعداد. در این مرحله تفکر انتزاعی نیز رو به رشد است.
مرحله عملیات انتزاعی یا صوری (Formal operational stage): در مرحله چهارم و آخر رشد شناختی، از دوازده سالگی تا بزرگسالی ادامه دارد، کودکان در تفکر انتزاعی و استدلال قیاسی مهارت بیشتری پیدا می کنند.

در این مرحله علاوه بر اینکه فرد به یک رشد رسیده است، می تواند درباره مسائل نیز به صورت انتزاعی فکر کند و دارای قدرت فرضیه سازی هستند.