تست عزت نفس کوپر اسمیت (CSEI-AD)

نگاهی به روایی و اعتبار تست عزت نفس کوپراسمیت نشان می دهد که این آزمون بر اساس مطالعات خارجی از اعتبار و روایی بسیار مطلوبی برخوردار است. اما بررسی روایی و پایایی این آزمون در ایران زیاد قوی نیست. به طوریکه نه تنها مطالعات قدیمی هستند بلکه مقالات ارجاعی و نقل بوده که نشان می دهد منابع در دسترس محدودی موجود است. همچنین پژوهش معتبری در رابطه با هنجار این تست در ایران دیده نمی شود.

وضعیت هنجاری در ایران 

بررسی‌ های گسترده بر روی پرسشنامه عزت نفس کوپراسمیت (CSEI) نشان می‌ دهد که این ابزار در طول سال‌ ها به‌ خوبی مورد ارزیابی علمی قرار گرفته و در مطالعات داخلی و خارجی برای سنجش عزت نفس در گروه ‌های مختلف سنی و فرهنگی به ‌کار رفته است. نسخه فارسی این آزمون در ایران توسط پژوهشگرانی مانند ذوالفقاری (1377)، ثابت (1375) و نایبی ‌فرد (1382) هنجاریابی و اعتبارسنجی شده است.

اعتبار تست عزت نفس  کوپر اسمیت (CSEI-AD)

(1) اعتبار همگرا (Convergent Validity)

مطالعات متعدد نشان داده‌ اند که آزمون کوپراسمیت با سایر ابزارهای سنجش عزت نفس مانند مقیاس‌ های آیزنک، آلیس پوپ، روزنبرگ و خودپنداره پیرز-هریس همبستگی بالایی دارد. برای مثال، در پژوهش ثابت و همکاران (1375) ضریب همبستگی بین این آزمون و مقیاس عزت نفس آیزنک برابر با 0.80 و در پژوهش نایبی ‌فرد (1382) برابر با 0.78 گزارش شده است. همچنین، در پژوهش اکبری (1371) همبستگی این آزمون با مقیاس آلیس پوپ برابر با 0.65 به ‌دست آمد.

(2) اعتبار سازه (Construct Validity)

تحلیل عاملی آزمون در پژوهش آقاداداشی (1384) نشان داد که پرسشنامه از پنج عامل اصلی اشباع شده و حدود 55.8 درصد از واریانس کل را تبیین می ‌کند. همچنین، کوپراسمیت (1987) ساختار مفهومی آزمون را شامل چهار بعد عزت نفس عمومی، اجتماعی-همسالان، خانوادگی-والدین و تحصیلی-شغلی معرفی کرده است.

(3) اعتبار ملاکی (Criterion Validity)

یافته‌ های لین و همکاران (2002) نشان داد که نمرات CSEI با شاخص ‌هایی مانند موفقیت تحصیلی، اضطراب، افسردگی، روان ‌رنجوری و برون ‌گرایی همبستگی معناداری دارد.

(4) اعتبار محتوایی (Content Validity)

براساس گزارش علی ‌خانزاده و مظفری (1397)، سیاهه پرسش‌ ها به تأیید جمعی از اساتید روان ‌شناسی رسید و مشخص شد که سؤالات به ‌درستی سازه عزت نفس را می‌ سنجند.

(5) روایی بیرونی (External Validity)

در مطالعه فتحی آشتیانی (1389)، همبستگی بین نمره پرسشنامه و معدل دانش‌ آموزان به‌ عنوان شاخصی از عملکرد واقعی بررسی شد؛ ضریب همبستگی برای پسران 0.96 و برای دختران 0.71 گزارش شده است.

پایایی تست عزت نفس  کوپر اسمیت (CSEI-AD)

(1) پایایی بازآزمایی (Test–Retest Reliability)

در پژوهش ‌های گوناگون، پایایی این آزمون از طریق اجرای مجدد با فواصل زمانی سنجیده شده است. برای نمونه، کوپراسمیت و همکاران (1981) ضریب پایایی را پس از پنج هفته 0.88 و پس از سه سال 0.70 گزارش کردند. همچنین، در مطالعه فتحی آشتیانی (1389)، ضریب بازآزمایی برای پسران 0.90 و برای دختران 0.92 به دست آمد که بیانگر ثبات بالای نتایج در گذر زمان است.

(2) پایایی همسانی درونی (Cronbach’s Alpha)

میزان آلفای کرونباخ در پژوهش‌های مختلف از 0.52 تا 0.96 متغیر بوده که نشان ‌دهنده تنوع در نتایج بر اساس نمونه ‌های مختلف است. در بیشتر مطالعات، ضرایب بالاتر از 0.80 گزارش شده ‌اند که دلالت بر همسانی خوب بین آیتم‌ ها دارد. به عنوان نمونه، رهبری و همکاران (1395) ضریب آلفای 0.87، دهقان (1398) ضریب 0.96 و ادمونسن و همکاران (2006) ضریب بین 0.86 تا 0.90 را گزارش کرده ‌اند. همچنین، فتحی و همکاران (1394) برای زیر مقیاس ‌های مختلف بین 0.82 تا 0.88 ضریب آلفا به ‌دست آوردند.

(3) پایایی به روش دو نیمه ‌سازی (Split-Half Reliability)

در مطالعه پورشافعی (1371)، این ضریب برابر با 0.83 گزارش شد. همچنین رجبی باغ ‌سیاه و همکاران (1396)، ضریب پایایی آزمون را با روش دو نیمه ‌سازی و روش ‌های اسپیرمن-براون و گاتمن به ترتیب 0.85 و 0.80 اعلام کردند.

(4)پایایی کلی  (General Reliability)

در بررسی‌ های کلی، ضریب پایایی این پرسشنامه از سوی محققانی مانند مهدیان (1374) و ثابت (1375) به ترتیب برابر با 0.65 و 0.892 گزارش شده است.

بر اساس این یافته‌ ها، می ‌توان نتیجه گرفت که پرسشنامه عزت نفس کوپراسمیت ابزاری معتبر و قابل ‌اعتماد در سنجش ابعاد مختلف عزت نفس است و در طیف وسیعی از پژوهش‌ ها و ارزیابی‌های روان‌ شناختی به‌ کار رفته است.

خلاهای پژوهشی و محدودیت های علمی

با وجود پژوهش ‌های متعدد درباره روایی و پایایی پرسشنامه عزت نفس کوپراسمیت، بیشتر مطالعات انجام ‌شده بر گروه‌های دانش ‌آموزی یا دانشجویی تمرکز داشته ‌اند و اطلاعات کافی درباره عملکرد این ابزار در میان سالمندان، اقلیت‌ های زبانی یا بافت‌های فرهنگی متنوع ارائه نشده است. همچنین، اگرچه تحلیل‌ های عاملی در برخی مطالعات به کار رفته ‌اند، اما استفاده گسترده و نظام‌ مند از روش‌ های آماری پیشرفته مانند تحلیل عاملی تأییدی و بررسی برازندگی مدل به ‌ندرت دیده می ‌شود. نبود بررسی ‌های تطبیقی با سایر ابزارهای عزت نفس نیز از جمله خلأهایی است که می ‌تواند مسیر تحقیقات آینده را روشن ‌تر سازد.