تست تشخیص اوتیسم منتشر شد

تست تشخیص اوتیسم منتشر شد

پست های سریالی
روانشناسی کودک چیست؟ (راهنمای کاربردی) مدت مطالعه: 15 دقیقه
ای سنج 28 مهر 1400 مدت مطالعه: 15 دقیقه

روانشناسی کودک چیست؟ (راهنمای کاربردی)

حتما به عنوان یک پدر و مادر یا یک معلم به این سوال که روانشناسی کودک چه کاربردهایی دارد، فکر کرده اید؟!

یادگیری روند رشد و تحول کودکان، آموزش مهارت های جدید به آن ها و راهنمایی کردن شان هنگام تغییرات بزرگ جدید در زندگی، همه بخشی از وظایفی است که بزرگتر ها  باید آن را جدی بگیرند. بعد از مطالعه این مقاله می توانید، مهارت های اصلی و مهم در روانشناسی کودک را یاد بگیرید.

یادگیری این مطالب برای هر پدر و مادری ضروری است. در انتها سعی می کنیم روش های سنجش کودک تان را در چارچوب تست های روانشناسی کودک از جمله تست هوش، تست مهارت اجتماعی و تست سلامت جسمانی بیان کنیم.

این مقاله اختصاص به روانشناسی کودک به صورت جامع و انواع تست های ارزیابی کودکان  دارد. آنچه در ادامه خواهید خواند، بر اساس فهرست مطالب به شرح زیر است:

تعریف کودک در روانشناسی

کودکی یکی از مهم ترین دوره های رشدی است؛ کودک فردی است که خردسال و کوچک! این ساده ترین تعریفی است که می توان از کودک ارائه داد. بر اساس تعاریف جهانی افراد زیر 18 سال، کودک بوده و 18 سال اول زندگی در بر گیرنده دوره کودکی و خردسالی و نوجوانی می شود.
در دیگر تعاریفی که از کودک ارائه شده است، گفته می شود که کودک فردی است که هنوز از نظر شناختی، رفتاری، روانی و جسمانی به رشد کامل نرسیده و هوش هیجانی او هنوز تکمیل نشده است.

روانشناسی کودک چیست؟

کودکان در مراحل رشد و نمو تغییرات زیادی را پشت سر می گذارند و عوامل محیطی، ژنتیکی و فرهنگی همه می توانند بر رشد آن ها و سرعت پیشرفت شان از یک مرحله به مرحله بعدی تأثیر بگذارند. برای کودکان دشوار است که آنچه را که می گذرانند را توضیح دهند.

بنابراین بسیار ی از والدین می گویند نمی دانیم که فرزندمان دقیقاً چه مشکلاتی را تجربه می کند.

اما روانشناسی کودک می تواند به ما اطلاعات بسیار مهم و با ارزشی دهد تا بتوانیم در سبک های فرزندپروری مان عملکرد خوبی داشته باشیم. روانشناسی کودک مطالعه فرایندهای ذهنی، جسمانی و هیجانی در مراحل مختلف رشد کودک است.

روانشناسان كودك مشاهده می كنند كه چگونه کودک در فرایند رشد با خود، دیگران و محیط ارتباط برقرار می کند.

 توجه: در صورت واضح نبودن تصویر اینجا را کلیک کنید.

روانشناسی کودک چیست

روانشناسی کودکان استثنایی چیست؟

شاخه ای دیگر از علم روانشناسی، روان شناسی کودکان استثنایی است که در آن به بررسی مشکلات مربوط به کودکان عقب مانده جسمی و ذهنی، کم بینا یا نابینا، کم شنوا یا ناشنوا و دیگر کودکان با مشکلات جسمانی یا روانشناختی می پردازد.

والدینی که زود متوجه نشانه های غیر طبیعی در کودک خود می شوند، با مراجعه به این روانشناسان می توانند بر روند بهبودی فرزند خود تاثیر بگذارند و از پیشروی برخی دیگر از بیماری ها جلوگیری کنند.

چرا روانشناسی کودک اهمیت دارد؟

  • همه می خواهند فرزندشان رشد سالم داشته باشد، اما همیشه معلوم نیست که آیا رفتار کودک نشانه یک مرحله عادی از رشد است یا نشانه ای از ناهنجاری است.
  • روانشناسان کودک می توانند به شما در درک تفاوت های فردی کمک کنند. شناخت الگوهای روانشناختی طبیعی و غیرطبیعی کودک می تواند به والدین کمک کند تا بتوانند بهترین ارتباط را با فرزند خود برقرار نمایند.
  •  همچنین روانشناسی کودک به مراقبان و والدین کمک می کند تا آموزش های خود را در زمان مناسب انجام داده و به فرزندشان در هر مرحله جدید رشد به درستی کمک نمایند.
  •  روانشناسان کودک می توانند رفتارهای ناهنجار را زود تشخیص دهند، به تشخیص ریشه مسائل رفتاری متداول مانند مشکلات یادگیری، بیش فعالی یا اضطراب کمک کنند و کاری نمایند تا کودکان در اثر صدمات زودرس آسیب کمتری ببینند.
توجه

ارزیابی و تشخیص تأخیرهای رشد یا ناهنجاری های رشدی مانند اوتیسم در سنین پایه برای کمک به این کودکان بسیار حائز اهمیت است.

اهداف روانشناسی کودک چیست؟

روان شناسی کودک یکی از زیرشاخه های علم روان شناسی و زیر مجموعه های روان شناسی رشد است؛ در این رشته کودک با نگاهی دقیق و علمی از ابعاد مختلف مورد ارزیابی و بررسی قرار می گیرد. مسائلی همچون، نیازهای کودک، شیوه های پرورش و تربیت او، مراحل و توالی رشد از ابعاد مختلف و هر آنچه که به کودک مربوط می شود، در این رشته مورد ارزیابی قرار می گیرد.
در واقع بررسی کودک از ابعاد مختلف، هدفی است که روان شناسان کودک دنبال می کنند.

مشکلات مخصوص بزرگسالان نیست! کودکان همانند بزرگسالان در همان سنین کودکی ممکن است مشکلات و مسائلی را تجربه کنند که این مسائل سلامت جسم و روان آن ها را تحت تاثیر قرار دهد. مشکلاتی که کودکان تجربه می کنند باعث  تنش، بی قراری، استرس و اضطراب و حتی افسردگی می شود!

بنابراین والدین باید نسبت به مسائل مرتبط به کودکان حساس باشند و در صورت مشاهده هرگونه مشکل یا مسئله غیرعادی در کودک خود به روان شناس کودک مراجعه کرده و برای حل مشکل از او کمک بگیرند.

کاربرد روانشناسی کودک

روان شناسی کودک رشته ای است که به شناخت مراحل رشد، خصوصیات رشدی و رفتاری کودک در سنین کودکی کمک می کند. در روان شناسی کودک شیوه صحیح تربیت و رفتار کودک در خانه و بیرون از خانه آموزش داده می شود.
در روانشناسی کودک مواردی همچون فرزند پروری، پرورش اعتماد به نفس، ارتقا خلاقیت، مسائل تربیتی و آموزشی کودک مورد بررسی قرار می گیرد.

هر پدر و مادری دوست دارد فرزندی سالم و شاد داشته باشد؛ در برخی مواقع کودکان رفتارهایی از خود نشان می دهند که متناسب با سن آن ها نبوده و ناهنجاری تلقی می شوند. روان شناسان کودک به والدین و هر فرد دیگری که با کودکان در ارتباط است، کمک می کند که تفاوت میان نشانه های بهنجار و نا بهنجار را در کودک تشخیص داده و درک کنند.

همچنین روان شناسان کودک به والدین برای تعامل بهتر با کودک خود کمک کرده و به والدینی که فرزند دارای بیماری های روان شناختی همچون اوتیسم یا بیش فعالی دارند، نحوه تعامل و تربیت کودک را آموزش می دهند.

علاوه بر آن، روان شناسان کودک می توانند رفتارهای غیر عادی را در کود تشخیص دهند و ریشه مسائل و مشکلات رفتاری یا شناختی کودک را پیدا کنند.

بنابراین، پیشگیری، ارزیابی و تشخیص تاخیر رشدی یا ناهنجاری های همانند اوتیسم از وظایف روان شناسان کودک است.

همچنین برای شناخت شخصیت کودکان، می توان از تست MBTI کودکان استفاده نمود.

در روانشناسی کودک مسائل زیر مورد بررسی قرار می گیرد:

  • تاثیرپذیری کودک از محیط
  • رشد والدین
  • رشد اجتماعی کودک
  • تنش ها و نقش های جنسیتی
  • رشد جنسیتی
  • رشد شناختی
  • زبان
  • و...

مهم ترین مسائلی که در روانشناسی کودک بررسی می شوند، کدام اند؟

رشد جسمی

رشد جسمی در کودکان به طور معمول دنباله ای قابل پیش بینی از وقایع روانشناختی است. کودکان طبق الگو و زمان مشخصی سر خود را نگه می دارند، می چرخانند​، می خزند، راه می روند و می دوند.

روانشناس کودک می تواند به کمک پزشک در بررسی رشد جسمی کودکان کمک کند و در صورت وجود ناهنجاری هایی که می تواند نشان دهنده بی نظمی های رشد باشد، تشخیص هایی را ارائه دهد.

روانشناسان کودک پیشرفت کودکان را در مراحل مختلف رشد رصد می کنند تا بتوانند آن ها را به درستی در مسیر بهنجار هدایت نمایند. " تأخیرهای اساسی در رشد جسمی ممکن است مشکلات و آسیب های روانشناختی زیادی را در آینده برای فرد به همراه داشته باشد."

 توجه: در صورت واضح نبودن تصویر اینجا را کلیک کنید.

مراحل رشد جسمانی کودک

 علائم رشد جسمی کودک

در مراحل مختلف رشد کودک، جنبه های جسمی مختلفی مدنظر می باشد که لازم است تا مورد بررسی قرار گیرد. برای تحول سالم کودک، این عوامل باید به نحو درستی در هر مرحله رشد یابند. در اینجا برخی از علائم برجسته رشد جسمی کودک آورده شده است:

 اندام:

بازوها و پاهای کودک طولانی تر می شود و متناسب با تنه و همچنین سر خواهد بود. شما همچنین متوجه خواهید شد که کودک شما نسبت به قبل خود بسیار لاغرتر و باریک تر می شود.

 رشد عضلات:

به منظور کمک به حرکت کودک، رشد عضلات سریعتر خواهد بود. ماهیچه های بازوها و پاها، که بزرگتر هستند، از عضلات انگشتان پا یا انگشتان دست، که کوچکتر هستند، سریعتر رشد می کنند. در این مرحله تهیه مواد مغذی مناسب به فرزند تان  برای کمک به روند رشد او ضروری است.

 رشد مغز:

با رشد مغز، فرزند شما قادر به انجام کارهای پیچیده ذهنی و جسمی خواهد بود. در اوایل کودکی، رشد قابل توجهی در الیاف عصبی در مغز، به ویژه در لوبهای فرونتال وجود دارد. همچنین خاطرنشان می شود که حدود 2 سالگی، مغز انسان در حال حاضر 70 درصد از اندازه بزرگسالان خود است.

 توجه: در صورت واضح نبودن تصویر اینجا را کلیک کنید. 

رشد مغز در دوره کودکی

در سن شش یا هفت سالگی ، اندازه مغز تقریباً 90٪ بزرگسالان است. افزایش مهارت های حرکتی می تواند در این رشد نقش داشته باشد. اندازه گیری دور سر به منظور تعیین میزان رشد مغز نیز یک روش معمول است.

توجه

آموزش های بهنگام و متناسب با مراحل رشد کودک باعث می شود که رشد مغزی سریعتر و کامل تر اتفاق بیفتد.

  قد:

تا 12 ماهگی، طول نوزاد حدود 50٪ بیشتر از طول آن در هنگام تولد می شود. هنگامی که کودکان به پنج سالگی می رسند، در حالت ایده آل باید طول تولد آنها دو برابر شود. همچنین پسران در حدود 24 ماه به نیمی از قد بالغ خود می رسند و دختران نیز در حدود 19 ماهگی نیمی از قد بزرگسالی خود را ندارند.

 وزن:

در سن یک سالگی وزن نوزاد سه برابر وزن هنگام تولد خواهد بود. نرخ رشد پس از سال اول کاهش می یابد و بین یک تا شش سال، هر سال حدود 2 کیلوگرم افزایش می یابد.

 دندان: 

به طور معمول، در حدود پنج تا نه ماهگی، کودک شما دارای دندانهای جلوی پایین خواهد بود. دندانهای جلوی فوقانی در حدود هشت تا دوازده ماهگی ظاهر می شوند.

کودکان احتمالاً تا سن دو و نیم سالگی، تمام 20 دندان کودک یا دندانهای اصلی خود را بدست آورند. دندانهای دائمی بین 5 تا 13 سالگی جایگزین می شوند.

 مهارت های حرکتی

مهارت های حرکتی با توانایی کودک در انجام کارهای روزمره مرتبط است. این می تواند توانایی کار با لوگوهای ساختمانی یا بازی های پر تحرک کودکانه مثل قایم موشک باشد. مهارت های حرکتی را می توان در این دسته بندی قرار داد:

 توجه: در صورت واضح نبودن تصویر اینجا را  کلیک کنید.

مهارت های حرکتی در دوره کودکی

 مهارت های درشت حرکتی: 

این مهارت ها به عنوان مهارت های حرکتی بزرگ شناخته می شوند، مهارت هایی که برای انجام کارهای عمومی مانند دویدن، پیاده روی، پریدن یا حتی متعادل کردن بدن در هنگام انجام این فعالیت ها لازم است. با مهارت های حرکتی درشت، فرزند شما باید قادر به انجام برخی از فعالیت های ذیل باشد:

  • با تعادل پایدار قدم بردارد
  •  روی هر پا چندین بار پرش کند
  •  توپ را بتواند پرتاب کند.
  •  از روی اشیاء یا موانع کم ارتفاع بپرد
  •  یک توپ در حال حرکت را نگه دارد.
  •  سه چرخه را پدال بزند.

مهارت های ریز حرکتی: 

این مهارت ها به عنوان مهارت های حرکتی کوچک شناخته می شود، این شامل حرکات دقیق تر است که برای انجام کارهایی که ممکن است کمی پیچیده باشند لازم است. این موارد همچنین با رشد مغزی کودک همراه است. مهارت های حرکتی ریز به کودک اجازه می دهد:

  • از کارد و چنگال استفاده کند
  •  مسواک بزند یا مو را شانه کند
  •  چیزهای کوچک را مثل سکه ها انتخاب کند
  •  روی معماهای ساده کار کند
  •  شکل های ساده ای مثل دایره یا مربع بکشد.

  توجه: در صورت واضح نبودن تصویر اینجا را کلیک کنید. 

مهارت های ریز حرکتی در دوره کودکی

رشد عاطفی - اجتماعی

رشد عاطفی و اجتماعی عمیقاً در هم تنیده است. رشد عاطفی به نحوه احساس، درک و بیان احساسات کودک اشاره دارد. رشد عاطفی در کودکان بسیار جوان از طریق بیان احساسات مانند ترس، شادی، عصبانیت و غم بیان می شود. با رشد کودک احساسات پیچیده تری مانند اعتماد به نفس، امید، گناه و غرور پدیدار می شود.

رشد عاطفی همچنین شامل توانایی کودک در احساس و درک عواطف افراد دیگر از طریق همدلی می شود. یادگیری تنظیم و بیان مناسب احساسات برای بسیاری از کودکان دشوار است.

کمک به کودکان در درک زودرس احساساتشان می تواند تأثیر قدرتمندی در رشد عاطفی فعلی و آینده داشته باشد. " روانشناس کودک می تواند به کودک شما کمک کند احساسات خود را به روشی سالم و مثبت بیان کند."

 توجه: در صورت واضح نبودن تصویر اینجا را کلیک کنید.

رشد عاطفی و اجتماعی در دوره کودکی

 مراحل رشد عاطفی و اجتماعی

با بزرگتر شدن فرزند شما، رشد ذهنی آنها منجر به بلوغ عاطفی خواهد شد. به گفته روانشناسان، این میزان بلوغ است که عواطف فرزند شما را تعیین می کند. بیشترین رشد و پیشرفت در کودک شما در سنین بالا از بدو تولد تا زمان شروع مدرسه است.

در 6 سال اول زندگی کسب مهارت های عاطفی، پایه و اساس رشد اجتماعی شما را در آینده تشکیل می دهد. عوامل زیر نشان دهنده اهمیت رشد عاطفی و اجتماعی کودک در این دوران است:

  •  رشد عاطفی باعث افزایش هوش هیجانی شده و  زندگی اجتماعی آینده را آسانتر می کند.
  •  به پیشرفت مهارتهای اجتماعی کمک می کند تا فرزند شما در یک جامعه عملکرد مناسبی داشته باشد و با اعضای جامعه به شکلی مناسب ارتباط برقرار کند.
  •  توسعه مهارت های عاطفی مانند شناخت، بیان و کنترل احساسات فرایندی است که کاملاً قابل یادگیری است. 
  • با رشد مناسب اجتماعی و عاطفی، فرزند شما قادر به تحقق بخشیدن به رشد اجتماعی خود و در نتیجه پیشرفت خواهد بود. 
  • با نگاهی به نقاط عطف و حساس تعیین شده برای مراحل یا سنین مختلف، می توانید پیشرفت فرزندتان را ارزیابی کنید و در صورت لزوم به آنها کمک کنید.

رشد هیجانی- اجتماعی

رشد اجتماعی و عاطفی تغییر توانایی کودکان در واکنش به تعامل با محیط اجتماعی آنها است. توسعه اجتماعی و عاطفی پیچیده است و زمینه های مختلف رشد را شامل می شود. هر کدام از این جنبه ها با جزئیات بیشتر در زیر شرح داده شده است:

 توجه: در صورت واضح نبودن تصویر اینجا را کلیک کنید. 

رشد هیجانی و اجتماعی کودک در دوره کودکی

خلق و خو

خلق و خو روشی است که کودک خردسال نسبت به اوضاع مختلف، مراقبان و افراد غریبه واکنش نشان می دهد. آیا تا به حال متوجه شده اید که نوزادان حتی از روزی که بدنیا می آیند، از چه شخصیتی برخوردارند؟

خلق و خو سرآغاز شخصیت است. این به طور معمول به نحوه عملکرد و واکنش کودک خردسال به موقعیت های مختلف و نحوه تعامل وی با مراقبان و افراد غریبه اشاره دارد." شخصیت پایدار و سالم در بزرگسالی تحت تاثیر رشد هیجانی و عاطفی در 6 سال اول زندگی قرار دارد."

دلبستگی

دلبستگی پیوند عاطفی کودک و سرپرست است. توانایی شکل گیری دلبستگی از بدو تولد وجود دارد و برای کودکان خردسال دو نقش مهم ایفا می کند:

  •  اول، این امر باعث می شود كه كودكان در كنار یك مراقب باشند، كه آنها را در امان نگه می دارد. 
  • دوم، این امکان را برای کودکان فراهم می کند که هنگام کشف محیط پیرامون خود، به عنوان منبع پشتیبانی به مراقب خود وابسته باشند. کودکانی که این کار را با موفقیت انجام می دهند، اغلب با "دلبستگی ایمن" از آن ها یاد می شود.

شایستگی های اجتماعی

صلاحیت اجتماعی به توانایی فرد در همراهی با دیگران و سازگاری با شرایط جدید اشاره دارد. کودک مهارت های مشخص اجتماعی را در اوایل زندگی فرا می گیرد که شایستگی اجتماعی آنها را تعیین می کند.

به عنوان مثال؛ نوزادان با چشمان ارتباط برقرار می کنند، از چهره صورت تقلید می کنند و به صداها پاسخ می دهند. با افزایش سن کودکان، آن ها بیشتر با سایر کودکان و بزرگسالان در تعامل هستند و این به یادگیری مهارت های اجتماعی اضافی کمک می کند.

تنظیم احساسات

تنظیم احساسات توانایی کودک در کنترل احساسات و واکنش های خود به محیط خود است. این بدان معنا نیست که کودک باید همه اوقات شاد، شجاع و آرام باشد. به عنوان مثال طبیعی است که نوزادان گریه کنند تا نیازهای خود را برآورده نمایند. با این حال بعضی از کودکان آرامش کمتری دارند.

 توجه: در صورت واضح نبودن تصویر اینجا را کلیک کنید.

تنظیم احساسات در دوره کودکی

رشد شناختی

درک رشد شناختی کودک طی سال های اخیر بسیار تغییر کرده است. اکنون می دانیم که حتی نوزادان تازه متولد شده نیز از محیط خود آگاه هستند و به آن علاقه مند می باشند.

توجه

 با اینکه عوامل ژنتیکی و وراثت می توانند نقش مهمی در فرایند های شناختی داشته باشند اما شواهد علمی زیادی وجود دارد که رشد شناختی به ویژه در سنین پایه به شدت تحت تاثیر یادگیری قرار دارد.

 توجه: در صورت واضح نبودن تصویر اینجا را کلیک کنید.

مراحل رشد شناختی در کودکان

 مراحل عمده رشد شناختی در سنین کودکی

در هر مرحله از رشد فرزند شما، چندین تغییر از نظر رشد شناختی اتفاق می افتد. (در اینجا نمی خواهیم به صورت تخصصی در مورد مراحل رشد شناختی منطبق با دیدگاه پیاژه بحث کنیم، بلکه هدف این است که اطلاعات کلی در مورد این مراحل برای درک بهتر فرزند خود کسب نمایید).

وقتی فرزند شما وارد جهان می شود، او چهار مرحله اصلی رشد شناختی را که در زیر ذکر شده است، طی می کند:

 مرحله حسی حرکتی

در این مرحله، کودکان از طریق حواس حرکتی خود جهان را درک می کنند. آنها با کمال خوشحالی زندگی را پشت سر می گذارند و از محیط اطراف خود به کمال لذت می رسند. کودکان خصوصاً از طریق دستکاری اشیاء و با لمس کردن می توانند دنیا را کاوش کنند.

در این شرایط حواس آنها فعال می شود و همچنان به درک ادراک حسی و آگاهی از محیط اطراف خود می پردازند.

 توجه: در صورت واضح نبودن تصویر اینجا را کلیک کنید.

مرحله حسی حرکتی در مراحل رشد شناختی کودک

 

بیشتر بدانید

رشد شناختی به یادگیری فکری و فرآیندهای تفکر کودک اشاره دارد. این شامل مشاهده و درک دنیای اطراف آنها، یادگیری زبان، حافظه، تصمیم گیری، حل مسئله، نحوه استفاده کودک از تخیل خود و نحوه استفاده کودک از استدلال است. همه این عوامل تحت تأثیر ژنتیک و محیط یک کودک است.

 مرحله پیش عملیاتی

دوره زمانی بین دو تا هفت سالگی به عنوان مرحله قبل از عمل کردن یا دوره پیش عملیاتی نامیده می شود. این مرحله است که کودکان قادر به درک منطق نیستند، اما قادر به درک تصاویر و نمادهایی از اطلاعات هستند.

به عبارت ساده، این زمانی است که آنها یادگیری بصری را فرا می گیرند و حافظه، تخیل و خلاقیت آنها شکل می گیرد. در این دوران کودکان معمولاً دیدگاه دیگران را درک نمی کنند و آنها شروع به فراگیری کلمات اساسی زبان می کنند.

 مرحله عملیاتی

در این دوره کودکان شروع به آگاهی از محیط اطراف خود می کنند. آن ها احساسات دیگران را بین یازده تا ده سالگی درک می کنند.

این زمانی است که رشد عاطفی اتفاق می افتد زیرا آنها شروع به آگاهی از احساسات دیگران می کنند و وقایع بیرونی را می فهمند. تفکر انتزاعی و فرضی همچنان کمرنگ بوده، اما مبانی تفکر و تحلیل منطقی از این به بعد شروع به رشد می کند.

 مرحله عملیاتی منطقی

دوره بین دوازده سالگی تا بزرگسالی به عنوان مرحله منطقی نام گذاری می شود. این زمانی است که بچه ها شروع به توسعه مهارت های تفکر منطقی خود می کنند و استدلال و مفاهیم انتزاعی را می آموزند. برنامه ریزی سیستماتیک و حل مسائل منطقی در این سال ها در مغز شکل می گیرد.

توجه

کودک مراحل رشدی مختلفی را طی می کند که با ارزیابی و سنجش این ویژگی ها در مراحل مختلف می توانیم آموزش های خود را هدفمند انجام دهیم.

چه موقعی باید به روانشناس کودک مراجعه کنیم؟

در صورت مشاهده هرگونه نشانه، علائم و رفتار عجیب و غیر عادی در کودک، بهترین کار مراجعه به روان شناس کودک در اسرع وقت است. زمانی که کودک دچار اضطراب و استرس است، در الگوی خواب یا اشتهای او تغییر ایجاد شده است، گوشه گیر شده یا از دیگران دوری می کند، به والدین وابستگی بیش از اندازه دارد، حساس شده و از علایقش کناره گیری می کند، بهترین کار مراجعه به روانشناس کودک است. 

تست کودک در مراحل مختلف رشد

با توجه به آنچه گفته شد کودکان مراحل مختلف رشدی را طی می کنند و لازم است در این مراحل بتوانیم آن ها را در ابعاد مختلف رواشناختی تست و ارزیابی نماییم.

تست کودک به ما کمک می نماید تا در هر مرحله نقاط ضعف و بدعملکردی رشدی را شناخته و به این ترتیب بتوانیم راهکارهایی را برای بهبود آن ارائه دهیم. شورای تحقیقات ملی آمریکا (2008) اصول ارزشیابی مشخصی را برای راهنمای اندازه گیری و تست کودکان معرفی کرده اند:

  •  روش ها و ابزارها باید مطابق با هدف ارزیابی باشند. 
  • ابزارها باید از فناوری کافی برخوردار باشند، از نظر سن و فرهنگ از لحاظ فرهنگی بسیار حساس باشند و  برای کودکان دارای معلولیت مواردی در نظر گرفته شود.
  •  سنجش رشد کودکان باید بخشی از ارزیابی جامع تر باشد. 
  • ابزارهای مورد استفاده برای غربالگری، پرسشنامه های رسمی یا لیست های مبتنی بر تحقیق هستند که در مورد رشد کودک از جمله زبان، حرکت، تفکر، رفتار و احساسات سؤال می کنند.

" با تست به موقع و اصولی کودکان می توانیم آموزش های خود را اصولی و متناسب انجام دهیم."

اهمیت تست روانشناسی کودک

بسیاری از کودکان با تأخیر در رشد یا نگرانی های رفتاری در اسرع وقت شناسایی نمی شوند. در نتیجه، این کودکان باید منتظر بمانند تا در محیط های اجتماعی و آموزشی (مثلاً در مدرسه) کمک های لازم را دریافت نمایند.

گزارش آماری

در ایالات متحده ، حدود 1 نفر از 6 کودک 3 تا 17 ساله یک یا چند ناتوانی رشدی یا رفتاری مانند اوتیسم، یک اختلال یادگیری یا اختلال کمبود توجه / بیش فعالی دارند. علاوه بر این، بسیاری از کودکان دچار تاخیر در زبان و یا موارد دیگر هستند که می تواند بر میزان عملکرد آنها در مدرسه تأثیر بگذارد.

بسیاری از کودکانِ دارای ناتوانی در رشد، تا زمانی که به مدرسه وارد نشده اند، ناتوانی هایشان مشخص نمی شود، بنابراین ممکن است تا آن زمان تأخیرهای مهمی رخ داده و فرصت های درمانی از دست برود.

انواع تست کودک کدام اند؟

در ادامه قرار است چندین تست معتبر مختلف که برای ارزیابی کودکان کاربرد دارند را به شما معرفی کنیم. این تست ها شامل موارد زیر می شوند:

 تست رشد اجتماعی هیجانی کودک

اندازه گیری رشد اجتماعی و عاطفی کودکان می تواند اطلاعات ارزشمندی در مورد پیشرفت کودکان داشته باشد.

این اطلاعات در مواردی مانند ایجاد روابط نزدیک و ایمن، تنظیم و بیان احساسات آنها و نشان دادن همدلی نسبت به دیگران بسیار حائز اهمیت است. اهداف شناخته شده ارزیابی رشد اجتماعی و عاطفی کودکان خردسال شامل موارد زیر است:

  •  اطمینان از غربالگری مناسب برای توسعه شناسایی
  • نگرانی های مهم در مورد رشد کودکان و تعیین صلاحیت خدمات
  • مداخله زود هنگام اطلاع رسانی در مورد برنامه ریزی مداخله و تصمیم گیری
  •  ارزیابی کیفیت و تأثیر خدمات بر نتایج کودکان

این  تست ها منابع اطلاعاتی را در مورد ارزیابی های بنیادی در اختیار مشاوران و والدین کودک می گذارد. مجموعه ای از ابزارها در حال حاضر برای اندازه گیری رشد اجتماعی و عاطفی در تولد کودکان تا سن نوجوانی در دسترس است.

یکی از مهم ترین ابزارهای سنجش رشد اجتماعی را می توان تست رشد اجتماعی وایلند دانست که بسیار کاربردی می باشد.

تست شخصیت کودک

تست MBTI کودکان، یک ابزار برای سنجش شخصیت کودکان، ویژگی ها و نقاط قوت و ضعف شخصیتی آنان است.

مزایای تست MBTI برای کودکان بسیار زیاد است. با درک تیپ شخصیتی فرزندتان، می توانید:

  • افزایش خودآگاهی: MBTI می تواند به فرزند شما کمک کند تا بینش ارزشمندی از خود کسب کند و بفهمد چرا ممکن است ترجیحات یا تمایلات خاصی داشته باشد.
  • ارتباطات را بهبود ببخشید: کشف تیپ شخصیتی فرزندتان به شما امکان می‌دهد سبک ارتباطی خود را با نیازهای او تطبیق دهید و درک و ارتباط بهتر در خانواده را ارتقا دهید.
  • از رشد شخصی حمایت کنید: شناخت نقاط قوت طبیعی فرزندتان و زمینه‌های رشد به شما این امکان را می‌دهد که او را به سمت فعالیت‌ها و فرصت‌هایی هدایت کنید که با شخصیت او هماهنگ است و رشد و رضایت شخصی را تقویت می‌کند.
  • همدلی و پذیرش را تقویت کنید: درک اینکه هر فرد ترجیحات و دیدگاه های منحصر به فردی دارد به کودک شما کمک می کند تا همدلی، احترام و قدردانی را نسبت به تفاوت های فردی ایجاد کند.

 تست رشد جسمانی کودکان

تست هایی که در ارزیابی تناسب اندام کودکان سن مدرسه استفاده می شود با دقت انتخاب شده اند تا متناسب با سطح و توانایی آنها باشند. بعضی از آزمایش ها با استفاده از متغیرهای وزن، مسافت و زمان و استفاده از دستورالعمل های ساده برای کودکان سازگار شده است. این در حالی است که سایر آزمایش ها همان روش های آزمایشی است که برای بزرگسالان استفاده می شود.

در اینجا تست هایی وجود دارد که به طور خاص برای کودکان طراحی شده اند یا تست های متداولی هستند که متناسب با کودکان اصلاح شده اند.

  •  شاخص توده بدنی (Body Mass Index): در جهانی که اضافه وزن در کودکان (و بزرگسالان!) به یک مشکل بزرگتر تبدیل شده است، نظارت بر میزان چربی بدن بسیار مهم است. شاخص توده بدنی قد کودک را در نظر می گیرد و بنابراین بهتر از استفاده از وزن بدن است. 
  • بارفیکس با دست خمیده (Flexed Arm Hang): این تست مقاومت و استقامت نسبی بالای بدن را اندازه گیری می کند. این تست از تست بالا کشیدن خود تا چانه (از میله ی بارفیکس) اقتباس شده است. کودکان و افرادی که قدرت بدنی بالایی ندارند، به هیچ وجه قادر به انجام آن نیستند.
  •  شنای روی زمین با استفاده از صندلی (Chair Push Up): یکی دیگر از آزمایش های قدرت و تحمل بالای بدن، تستی است که در آن دستها را روی لبه صندلی قرار می دهیم تا مقاومت بدنی بالاتنه بررسی شود.
  •  تست نشستن و رسیدن به هدف (Sit and Reach Test): این تست انعطاف پذیری عضلات کمر و همسترینگ را اندازه گیری می کند. این آزمایش شامل نشستن روی زمین و  پاها مستقیم به جلو و سپس رسیدن به حد ممکن به جلو است.
  •  تست حلقه زدن (Partial Curl Up Test): تست نشستن یا حلقه زدن قدرت و تحمل شکم را اندازه گیری می کند. کودک روی زمین زانوهایش را خم می کند. او تنه خود را به صورت تکراری بالا و پایین می کند. 
  • تست استقامتی پیاده روی (Endurance Walk Test): هدف از این آزمایش پیاده روی یا دویدن یک مایل در سریعترین زمان ممکن است. 
  • تست بیپ (Beep Test): تست بیپ، تست ورزش برای اندازه گیری آمادگی جسمی هوازی است.

 تست رشد شناختی کودک

تست رشد شناختی کودک، شناخت فرایند ذهنی کسب دانش و درک از طریق فکر، تجربه و حواس است. فرزند شما به منظور پيشرفت شناخت خود، به طور مداوم در حال يادگيري و تجربه دنيا است.

گاهی اوقات یک معلم مدرسه و یا پدر و مادر ممکن است متوجه برخی نقاط قوت و ضعف در شناخت فرزند خود در یک سبک یادگیری خاص آنها نشوند.

توجه

برای اینکه فرزند شما به پیشرفت و یادگیری خود ادامه دهد، ارزیابی شناختی برای شناسایی نقاط قوت و ضعف آن بسیار ضروری است.

نتایج تفسیرهای شناختی وقتی به همراه اطلاعات جامع و پیش زمینه، گزارش والدین و معلمان تفسیر می شوند، می توانند اطلاعاتی را در مورد فرزند شما تهیه کنند، که به توسعه برنامه های یادگیری فردی برای کودکان کمک می کند.

مهمترین این تست ها برای سنجش رشد شناختی کودک تست های هوش می باشند که در ادامه به آن ها اشاره می شود.

 تست ضریب هوشی

کلمه دیگر برای ارزیابی شناختی، تست هوش، تست IQ یا آزمون هوش است. تست هوش در سنین پایه کمک می کند تا بتوانیم مهارت ها و جنبه های مختلف شناختی کودک را درک نماییم.

به طور کلی مجموعه ای از فعالیت ها توسط یک روانشناس معتبر انجام می شود تا زمینه های مختلف توانایی شناختی را با استفاده از تست های رایج هوش اندازه گیری نماید. برخی از جنبه های مختلف مورد سنجش در تست های رایج هوش عبارتند از:

  •  هوش کلامی: در این مولفه کودک واژگان و توانایی خود را در بیان دانش عمومی و مفاهیم توضیح می دهد. 
  • هوش فضایی: ای جنبه  استدلال کودک، درک، شکل گیری مفهوم و دانش سه بعدی را اندازه گیری می کند
  •  قدرت استدلال: اندازه گیری توانایی کودک برای حل مشکلات، مستقل از دانش قبلی را نشان می دهد.
  •  حافظه کاری: توانایی کودک در یادگیری، دستکاری و نگهداری اطلاعات را برای انجام کارهای جدید اندازه گیری می کند.
  •  سرعت پردازش: توانایی کودک را برای پردازش سریع و تصمیم گیری در مورد اطلاعات تصویری اندازه گیری می کند.

 توجه: در صورت واضح نبودن تصویر اینجا را کلیک کنید. 

تست ضریب هوشی در کودکان

چرا از تست های هوش کودک استفاده می کنیم؟

ارزیابی های شناختی و سنجش هوش کودک غالباً در مورد کودکانی انجام می شود که در مدرسه ممکن است دچار مشکلاتی گردند.. نگرانی های رایج ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  •  شناسایی ناتوانی های فکری
  •  شناسایی و تشخیص ناتوانی های یادگیری و اختلالات
  •  ارزیابی نقاط قوت و ضعف
  • پردازش شناختی
  •  ارزیابی برای استعداد و هدایت تحصیلی
  •  ارزیابی برای تأثیر صدمات مغزی

شواهد علمی نشان می دهد که هوش ابعاد و جنبه های مختلفی دارد. مهمترین دسته بندی مربوط به تست هوش چندگانه گاردنر می باشد که 9 جنبه هوش را مورد سنجش قرار می دهد.

روش استفاده از تست هوش کودک

نوع ارزیابی مورد استفاده بستگی به سن فرزند شما دارد. ارزیابی شناختی در یک اتاق تست این است که آرام و دارای حداقل حواس پرتی برای فرزند شما باشد.

کلمه "آزمون" برای کودک استفاده نمی شود و در عوض با کلمات "معما و بازی" جایگزین می شود تا محیطی آرامتر برای کودک شما ایجاد کند. در زیر فرایندهای انجام اینگونه تست ها ارائه می گردد:

 تکالیف اولیه با والدین و فرزند

تاریخچه رشد، توانایی تحصیلی، مسائل پزشکی، روابط خانوادگی و موضوعات مطرح شده توسط والدین، به منظور جمع آوری تصویری جامع از محیط فرزند ضرورت دارد.

 آزمایش بیش از یک یا دو جلسه

 بسته به توانایی و تمایل فرزند شما برای آزمایش، برخی تست ها بیش از یک یا دو جلسه انجام می شود.

 به ثمر رساندن و تفسیر نتایج

 هر ارزیابی بر اساس نتایج استاندارد هدایت و تفسیر می شود.

 گزارش نوشتن

 مشاهدات رفتاری فرزند شما هنگام تست، همراه با نتایج آزمایش و توصیه ها ثبت خواهد شد.

 جلسه بازخورد

 روانشناسان نتایج این تست را مورد بحث و بررسی قرار داده و در صورت لزوم توصیه هایی را برای والدین و مدارس ارائه می دهند.

اگر تمایل دارید که با بهترین کتاب های روانشناسی کودک آشنا شوید، می توانید به این پست مراجعه کنید.

درمان های روانشناسی کودک

در حوزه روان شناسی کودک درمان های مختلفی وجود دارد که بنابر نوع بیماری و وضعیت کودک، از این درمان ها استفاده می شود. برخی از درمان هایی که در روان شناسی کودک رایج هستند، شامل موارد زیر می شود:

  • بازی درمانی
  • هنر درمانی
  • درمان شناختی رفتاری (CBT)
  • رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT)
  • واکنش و پیشگیری از مواجهه (ERP)
  • درمان تعاملی والدین با کودک (PCIT)
  • خانواده درمانی
  • درمان روان پویایی
  • تکنیک های آرامش بخش
  • درمان حمایتی
  •  و دیگر درمان ها. 

چرا کودکان و نوجوانان به درمان روانشناسی نیاز دارند؟

کودکان و نوجوانان همانند بزرگسالان می توانند درگیر برخی مشکلات شوند و بالطبع به راهنمایی و مشورت نیاز داشته باشند؛ عملکرد کودک و نوجوان می تواند تحت تاثیر مشکلات قرار بگیرد و به منظور جلوگیری از این موضوع می توان از یک متخصص سلامت روان کمک در حوزه کودک و نوجوان گرفت.

چگونه روانشناس کودک شویم؟

اگر تمایل دارید یک روان شناس کودک باشید ابتدا باید تحصیلات دانشگاهی در این زمینه داشته باشید و در رشته روان شناسی عمومی به مدت چهار سال تحصیل کنید و پس از اخذ مدرک کارشناسی، در مقطع کارشناسی ارشد گرایش روان شناسی کودک را انتخاب کنید و در یکی از حیطه های روان شناسی کودک ادامه تحصیل دهید.
برای کسب دانش و اطلاعات بیشتر و تقویت مهارت های خود می توانید در کارگاه ها و کلاس های آموزشی مرتبط شرکت کنید.

معرفی کتاب درباره روانشناسی کودک

در صورتی که تمایل به مطالعه کتاب های روان شناسی کودک داشته باشید، پیشنهاد می کنیم مقالات، بهترین کتاب های روانشناسی کودک و پرفروش ترین کتاب های تربیت کودکان را در مجله ای سنج مطالعه کنید.

برخی از بهترین کتاب ها در زمینه روان شناسی کودک، عبارت اند از:

  • کتابی که آرزو می‌‌‌‌کنید والدینتان خوانده بودند نوشته فلیپا پری
  • تربیت بدون فریاد نوشته هال ادوارد رانکل
  • علیه تربیت فرزند نوشته آلیسون گوپنیک
  • و دیگر کتاب های روان شناسی کودک.

نکات روانشناسی کودک

برخی از مهم ترین نکاتی که در روان شناسی کودک مطرح شده است، مسئله مربوط به آموزش مسئولیت پذیری به کودکان، آموزش نظم و انضباط به آن ها، آموزش برقراری رابطه با همسالان و نگهداری از فرزند کوچکتر و غیره می باشد.
والدین باید نسبت به این موضوعات حساس باشند و برای تربیت کودکان تلاش کنند و در صورت نیاز از یک روان شناس حوزه کودک کمک بگیرند.

جمع بندی ای سنج

در این مقاله در مورد روانشناسی کودک به صورت جامع و انواع تست های ارزیابی کودک صحبت کردیم. روانشناسی کودک با بررسی جنبه های مختلف رشد کودک کمک می کند تا بتوانیم درک خوبی از فرزندان خود پیدا کنیم.

این درک باعث می شود تا نحوه آموزش و تربیت خود را متناسب با شاخص های رشدی کودک انجام دهیم.

در  نهایت در این مقاله دریافتیم که، که مهارت های جسمانی، عاطفی و شناختی 3 جنبه اصلی در مراحل رشد کودک می باشند که باید مورد توجه قرار گیرند. پس از شناخت این مهارت ها لازم است تا با استفاده از تست های استاندارد کودک خود را ارزیابی نماییم.

علاوه بر آن، پس از ارزیابی و استفاده از تست های روانشناختی برای سنجش مهارت های کودک خود، می توانیم وضعیت بهنجار بودن آن ها را چک نموده و در صورت وجود مشکل تمرین ها و آموزش های لازم را برای بهبود آن ها به کار گیریم.

فراموش نکنیم که کودکان در شرایط حساسی قرار دارند و بی توجهی به این مسئله ممکن است در آینده آن ها تاثیر منفی بگذارد.

 آیا مطالب فوق برای شما مفید واقع شد؟ لطفا نظرات و دیدگاه های ارزشمندتان را با ما در میان بگذارید. 

موسیقی درمانی چیست
تجاوز کلامی چیست | علائم، ویژگی و راه‌های مقابله
سوگ جمعی چیست | علت ایجاد و راه‌های مقابله با آن
تله رهاشدگی چیست | علائم، نحوه تشخیص و راه مقابله
مهارت همدردی چیست | روش تقویت آن

اصطلاحات مهم این مقاله

جهت نمایش بیشتر اصطلاحات کلیک نمایید

سوالات متداول

  • روان شناسی کودک چیست؟

    • روانشناسی کودک مطالعه فرایندهای ذهنی، جسمانی و هیجانی در مراحل مختلف رشد کودک است.
  • مهم ترین مسائلی که در روان شناسی کودک ارزیابی می شود، کدام است؟

    • رشد جسمی، رشد ذهنی، رشد شناختی، مهارت های حرکتی، رشد عاطفی اجتماعی و...
  • چه موقعی باید به روانشناس کودک مراجعه کنیم؟

    • در صورت مشاهده هرگونه نشانه، علائم و رفتار عجیب و غیر عادی در کودک، بهترین کار مراجعه به روان شناس کودک در اسرع وقت است.
  • چرا باید از تست های هوش کودک استفاده کرد؟

    • شناسایی ناتوانی های فکری،  شناسایی و تشخیص ناتوانی های یادگیری و اختلالات،  ارزیابی نقاط قوت و ضعف، پردازش شناختی، ارزیابی برای استعداد و هدایت تحصیلی، ارزیابی برای تأثیر صدمات مغزی ،و...
لطفا امتیاز خود را برای این محتوا ثبت کنید