اضطراب چیست؟

روان شناسان معتقدند که در دنیای مدرنیته اختلالات روانشناختی چون اضطراب، افسردگی، ترس و … رو به ازدیاد می باشد؛ به طوری که علائم افسردگی، اضطراب و … می توان در بین افراد به راحتی مشاهده کرد.
به همین خاطر در دنیای مدرنیته با توجه به فزونی اختلالات روان شناختی نیاز روز افزون آنان به کلینیک های روان شناسی برای درمان افسردگی  و … بیشتر شده است. 
اما برای آگاهی به این که علائم اضطراب، علائم ترس چیستند، نیاز به مطالعه بیشتر کتب روان شناسی داریم که در ادامه ما به شرح و تفضیل مبحث اختلال اضطراب می پردازیم.

اضطراب چیست؟

اضطراب واکنشی طبیعی به شرایط تهدیدآمیز است و نوعی عملکرد برای زنده ماندن دارد. شدت اضطراب درجات گوناگونی دارد، از نگرانی مبهم تا نشانه های جسمی قوی یا احساس وحشت تا حدی که انسان فکر می­کند در حال بیهوش شدن است. اما اگر اضطراب به صورت ترس و نگرانی بیش از حد، غیرمنطقی و غیرقابل کنترل باشد و در زندگی روزمره شخص اختلال ایجاد کند، نوعی بیماری روانی جدی محسوب می‌شود.
افراد مبتلا به اختلالات اضطراب، ترس، نگرانی، اندوه و پریشانی را به طور مداوم تجربه می‌کنند. اما با درمان آن، اکثر افراد می‌توانند این احساسات را مدیریت کرده و به زندگی عادی برگردند. اضطراب برای افراد گوناگون به صورتهای گوناگونی احساس می­شود و شدت آن می­تواند متفاوت باشد.

برای سنجش میزان اضطراب خود، می توانید تست اضطراب کتل را انجام دهید.

علائم اضطراب 

اضطراب ملایم می­تواند بصورت نگرانی، بی قراری یا احساسی غیر واقعی مانند بودن در "یک حباب"جلوه کند. اضطراب شدید می­تواند در بدن بیشتر احساس شود. در آن حالت می­تواند بصورت دشواری در تنفس، فشار به روی سینه و یا تپش قلب احساس شود.
اگر اضطراب به طور ناگهانی ظاهر شود بدون اینکه شما آماده باشید، به آن اضطراب ناشی از هراس آنی می­گویند و آنچه که هنگام اضطراب ناشی از هراس آنی اتفاق می­افتد حمله ناشی از هراس خوانده می­شود.

برخی از علائم جسمانی و روانی اضطراب عبارت اند از:

• تپش قلب
• تعریق بیش از اندازه
• لرزش اندام ها
• تجربه بی قراری و آشفتگی
• درد در قفسه سینه
• ریزش مو
• تنفس نامنظم
• برهم خوردن الگوی خواب
• پرخوری
• لکنت زبان
• فشار خون بالا
• سردردهای ناگهانی 
• و...

برخی عوامل ایجاد کننده اضطراب کدام است؟ 

وقتی دچار اضطراب می­شویم اغلب فکر می­کنیم “این اضطراب تمام شدنی نیست” یا “دارم دیوانه می­شوم”. وقتی چنین احساس­هایی بشما دست داد به یاد بیاورید که هیچ کدامشان درست نیست! اضطراب همواره پس از مدت کوتاهی برطرف می­شود و خطرناک نیست ولو اینکه شما در آن لحظه واقعا معتقد باشید که خیلی هم خطرناک است. در ادامه عواملی که سبب اضطراب می شوند نام برده می شوند:

• ژن ها: به نظر می آید بعضی از ما مضطرب تر از بقیه به دنیا می آییم-تحقیقات نشان میدهند که این مشکلات می توانند از طریق  ژنها انتقال پیدا کنند.- اگرچه حتی کسی که به طور طبیعی مضطرب نیست اگر تحت فشار باشد می تواند مضطرب شود.
• شرایط محیطی: گاهی اوقات واضح است که چه چیزی شما را مضطرب ساخته. وقتی که مشکل حل شود اضطراب هم از بین می رود.اگرچه بعضی از شرایط خیلی تهدید کننده اند- مثل تصادف ماشین، تصادف قطار یا آتش سوزی – که اضطراب بعد از آن، حتی اگر به لحاظ جسمی آسیب ندیده باشید، می تواند تا مدتهای مدید ادامه پیدا کند. برای ماهها یا سالها بعد از آن واقعه عصبی می شوید یا احساس اضطراب می کنید حتی اگر به لحاظ جسمی آسیب ندیده باشید. این را استرس حاد پس از حادثه می نامند.
• مواد مخدر: مواد مخدر مثل امفتامین ها,ال اس دی یا مواد روان گردان (اکستازی) میتوانند شما را مضطرب کنند- برای بعضی از مردم کافئین موجود در قهوه هم کافیست تا آنها را مضطرب سازد.
• تجربیات زندگی: تجربیات بد گذشته، تغییرات بزرگ در زندگی – حاملگی، تغییرشغل، بیکار شدن، تغییر محل زندگی هم  می توانند شما را مضطرب کنند.

انواع اختلال اضطراب

اختلال اضطراب فراگیر

اختلال اضطراب فراگیر (GAD)، شایع‌ترین و گسترده‌ترین نوع اضطراب است. میلیون‌ها نفر در سراسر جهان به GAD مبتلا هستند. GAD عبارت است از حالتی پیوسته از تنش جسمی/روانی و نگرانی، بی‌هیچ عامل خاصی یا ناتوانی برای رهایی از آن به‌ طور موقت.

اختلال هراس یا فوبیا

اختلال هراس، نوعی اختلال اضطرابی ناتوان‌کننده است که تفاوت زیادی با اختلال اضطراب فراگیر دارد. باید توجه داشت که اختلال هراس، همان ترسیدن نیست. احساس اضطراب و نگرانی به خاطر احتمال از دست دادن شغل‌تان یا شیری که قصد دارد در جنگل به شما حمله کند، کاملا طبیعی است و ارتباطی به اختلال هراس ندارد.

اختلال هراس به موردی گفته می‌شود که فرد، احساس عذاب و خطری قریب‌الوقوع می‌کند و این احساس باعث بروز علائم جسمی و روانی در او می‌شود. گاهی‌اوقات، این علائم آن‌قدر شدید هستند که برخی افراد با تصور آنکه سلامتی‌شان به خطر افتاده، در بیمارستان بستری می‌شوند.

برخی از انواع فوبیا عبارت اند از: 

فوبیای اجتماعی

فوبیای اجتماعی، مسئله‌ای فراتر از کم‌رویی معمولی است و ترس ناشی از آن، باعث می شود که شما در اغلب اوقات از تعاملات اجتماعی سالم دوری کنید.

افراد مبتلا به فوبیای اجتماعی، موقعیت‌های عمومی را به‌ طور‌ بالقوه ناراحت‌کننده و استرس‌زا می‌بینند و با ترسی دائمی از قضاوت‌شدن، زیر نظر بودن، مورد ارزیابی‌ قرار‌ گرفتن و نادیده گرفته‌شدن زندگی می‌کنند. همچنین، این افراد معمولا به شکلی نامعقول نگران‌اند که کاری احمقانه یا شرم‌آور از آنها سر بزند.

بسیاری از افراد مبتلا به فوبیای اجتماعی، رفتارهای اجتنابی از خود بروز می‌دهند. آنها تا حد ممکن از موقعیت‌های اجتماعی دوری می‌کنند تا بتوانند از ترس بیشتر رهایی یابند.

آگورافوبیا

آگورافوبیا، ترس از بیرون رفتن به طور علنی و آشکار است که یا به ترس از فضاهای باز بر می‌گردد و یا به ترس از حضور در مکان‌های ناآشنا. بسیاری از افراد مبتلا به آگورافوبیا، هرگز از خانه‌شان بیرون نمی‌روند یا تمام تلاش‌شان را به‌کار‌می‌بندند که به‌جز خانه و محل کارشان، به مکان دیگری رفت‌و‌آمد نکنند. برخی از این افراد می‌توانند به فروشگاه موادغذایی یا سایر مکان‌های آشنا بروند اما در سایر مکان‌ها، ترسی شدید و تقریبا ناتوان‌کننده‌ را تجربه می‌کنند.

فوبیاهای خاص

فوبیاها احساسات شدید ترس ناشی از اشیا، موضوعات، موقعیت‌ها، حیوانات و… هستند. فوبیاها عموما به تفکر فاجعه‌سازی (داشتن این باور که بدترین اتفاق ممکن روی خواهد داد) یا رفتارهای اجتنابی (انجام هر کاری که برای جلوگیری از ترس لازم است) می‌انجامند. آراکنوفوبیا یا عنکبوت‌هراسی، نمونه‌ای از یک فوبیای رایج است. شمار بسیار اندکی از عنکبوت‌ها نیش می‌زنند و شمار عنکبوت‌های خطرناک، بسیار انگشت‌شمار است؛ اما با این حال، بسیاری از مردم حتی با تصور یک عنکبوت دچار ترسی شدید و مهیب می‌شوند. سایر فوبیاهای متداول عبارت‌اند از: ترس از مار، هواپیما، رعدوبرق و خون.

اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)

PTSD میتواند پس از هر حادثه تلخی آغاز گردد. یک حادثه تلخ ، حادثه ای میباشد که ما در آن احساس خطر می کنیم ، زندگی مان در معرض تهدید است یا  شاهد مردن و یا مجروح شدن دیگران باشیم.

اختلال وسواسی جبری (OCD)

اختلال وسواسی جبری یا OCD، می‌تواند یک اختلال اضطرابی بسیار ویرانگر باشد. افراد مبتلا به OCD، اغلب رفتارها و ترس‌هایی از خود بروز می‌دهند که نه تنها برای اطرافیان‌شان گیج‌کننده است، بلکه ممکن است برای خودشان هم عجیب باشد. اجبارها و وسواس‌ها مانند هم هستند اما خودشان را به روش‌های گوناگونی نشان می‌دهند:

• وسواس‌ها: وسواس‌ها مبتنی بر فکر هستند. آنها عبارت‌اند از نگرانی شدید به همراه یک فکر خاص که معمولا فکری منفی یا ترسناک است و فرد نمی‌تواند به‌راحتی از این افکار دست بکشد و هرقدر هم تلاش می‌کند، به نتیجه‌ای نمی‌رسد.
• اجبارها: اجبارها مبتنی بر رفتار هستند. آنها عبارت‌اند از «نیاز» به انجام یک عمل یا فعالیت به روشی بسیار خاص. فرد هرقدر هم که تلاش می‌کند، نمی‌تواند از این رفتار جلوگیری کند.

برای نمونه، این یک وسواس است که چون فکر می‌کنید ممکن است مادرتان به‌شدت بیمار شود، نگران هستید. در حالی‌که یک اجبار، احساس اضطرابی است که مثلا در صورت دست نزدن به دستگیره‌ی ‌درب در هنگام خروج از خانه به شما دست می‌دهد. در بسیاری از موارد، این احساسات به هم مرتبط هستند؛ مثلا افراد مبتلا به OCD شاید احساس کنند که مجبورند به دستگیره‌‌ی در دست بزنند وگرنه مادرشان ممکن است بیمار شود.
شما ممکن است به وسواس، اجبار یا هر دو مورد مبتلا باشید:

• شاید فقط حس کنید که مجبور به انجام کاری هستید (بدون وسواس)
• در اغلب موارد چنانچه فرد به اجبار، واکنش رفتاری نشان ندهد، استرس شدیدی را تجربه خواهد کرد. همچنین ممکن است به وسواس بدون اجبار مبتلا باشید (مثلا ترس از میکروب‌ها)
• اما در اغلب موارد، این ترس‌ها به اجبار (مانند احساس نیاز به شستن دست‌ها) منتهی خواهند شد.

جمع بندی ای سنج

در این مقاله در مورد اضطراب صحبت کردیم؛ اضطراب واکنشی طبیعی به شرایط تهدیدآمیز است و نوعی عملکرد برای زنده ماندن دارد. برخی از نشانه های اضطراب عبارت است از، تپش قلب، تعریق، تجربه بی قراری و آشفتگی و غیره.
خوشبختانه اضطراب و اختلالات اضطرابی در صورتی که به موقع تشخیص داده شوند، قابل درمان خواهند بود.

آیا مطالعه مقاله فوق برای شما مفید واقع شد؟ لطفا نظرات و دیدگاه های ارزشمندتان را با ما در میان بگذارید. 

سوالات متداول