انواع تست های هوش هیجانی

موضوعی که قرار است در این مقاله دنبال کنیم در واقع ادامه ی موضوعی است که در چند مقاله قبلی در مورد آن به تفصیل صحبت کرده ایم. هدف از انتشار این مقاله صحبت و بررسی انواع آزمون های هوش هیجانی می باشد. در واقع تست ها و آزمون هایی که با هدف سنجش و ارزیابی هوش هیجانی تدوین شده اند. در ادامه براساس فهرست مطالب زیر بیشتر به این موضوع می پردازیم:

سخنانی که در این قسمت آورده شده است، بخشی از سخنان یک روان شناس است:

خب در واقع افراد زیادی هر روزه به ما روان شناسان مراجعه می کنن و در مورد مسائل و مشکلاتشون با ما صحبت می کنن. گاهاً پیش میاد که افرادی هم برای سنجش و ارزیابی نمره هوشی یا آی کیو و یا هوش هیجانی به ما سر می زنن. خب با توجه به پیشرفت علم و تلاشای روان شناسا و روان سنجا تست های خوبی برای سنجش انواع هوش و من جمله هوش هیجانی وجود دارن. مثلا یکی از همین تستا که به وسیله ی اون میشه هوش هیجانی رو سنجید و ارزیابی کرد، تست هوش هیجانی بار_آنه. البته که تست های خوب دیگه هم برای سنجش هوش هیجانی وجود دارن...

طبق روال همیشگی مقالات، در ادامه، همراه ما باشید. و به اتفاق مطالب مربوط به انواع تست های هوش هیجانی را مطالعه خواهیم کرد.

هوش هیجانی چیست؟

همان طور که در مقاله قبلی انتشار داده شده در ای سنج به بحث و بررسی تعاریف متعدد از هوش هیجانی پرداختیم، می توان هوش هیجانی را، توانایی درک و فهم احساسات خودمان و درک احساسات دیگران تعریف کرد. البته که هوش هیجانی به توانایی تشخیص و تفکیک انواع احساسات در انسان ها هم تعریف می شود. به عبارت دیگر، اینکه ما بدانیم در لحظه چه احساساتی داریم و بتوانیم احساساتمان را درک کنیم و البته این احساسات را در دیگران هم تشخیص دهیم، به توانایی ما و هوش هیجانی بالای ما بر می گردد.

آزمون و یا تست روان شناسی چیست؟

من فکر می کنم که در همین ابتدا باید یک تعریف واضح از تست های روان شناسی ارائه دهیم. البته که قطعا معنای تست و یا آزمون روانشناسی برای بیشتر افراد مشخص و واضح است. اما توضیح دوباره ی آن خالی از لطف نیست. آزمون های روان شناسی و یا به عبارت دیگر تست های روان شناسی، که اصولا به روش مکتوب و به حالت نوشناری می باشد، روشی برای جمع آوری داده و اطلاعات است.

شیوه های دسترسی به آزمون های روان شناسی

این آزمون ها می توانند به روش های مختلف مورد استفاده عموم قرار بگیرند. این روش ها عبارت اند از:

شفاهی
کتبی
در کلینیک های روان شناسی
در مطب روان شناس
به صورت آنلاین و کامپیوتری
و ....

روش کار با آزمون های روان شناسی چگونه است؟

عموما یک تعداد سوال که توسط فرد متخصص  به درمانجو و یا مراجع ارائه می شود، و فرد درمانجو باید به آن ها پاسخ دهد. سپس پس از اتمام پاسخ ها توسط درمانجو، این پاسخ ها جمع آوری شده و توسط فرد متخصص تجزیه و تحلیل می شود.

توجه

اگر شما مایل به انجام تست ها و یا آزمون های روان شناسی در زمینه های مختلف هستید، بهتر است برای دادن تست به یک فرد متخصص مراجعه کرده و از تست های معتبر روانشناسی که پایایی و روایی بالایی دارند، استفاده کنید. علاوه بر آن به این موضوع دقت کنید که تجزیه و تحلیل پاسخ های شما باید از راه درست و علمی و تخصصی صورت بگیرد.

سه موضوع مهم که باید در مورد آزمون ها، مورد توجه قرار بگیرند

دو مساله مهم در تایید یک آزمون روان شناسی که حتما باید مورد توجه قرار بگیرد، مربوط به روایی و پایایی آزمون است.

 توجه: در صورتی که تصویر واضح نیست اینجا را کلیک کنید.

روایی چیست؟

به زبان ساده و صریح، روایی یک آزمون به این موضوع بر می گردد که، آیا یک آزمون و یا تست روان شناسی همان چیزی را می سنجد که برای آن ساخته شده است؟ برای شما یک مثال می زنم: مثلا آزمونی برای سنجش اضطراب تدوین شده است. روایی داشتن این آزمون به این نکته بر می گردد که آیا این آزمون و سوالات آن اضطراب را به طور کامل ارزیابی می کند و یا مورد سنجش قرار می دهد؟

پایایی چیست؟

پایایی داشتن یک آزمون یعنی اینکه این تست و آزمون چقدر ثبات دارد؟ چقدر پایاست؟ اگر این تست را در فواصل زمانی متفاوت به یک شخص ارائه کنیم، آیا نتایج یکسانی را به ما می دهد؟ و قابلیت تعمیم به نمونه های دیگر جامعه را دارد یا خیر.

توجه

در استفاده از تست ها و آزمون های روان شناختی به هنجاریابی تست ها دقت کنید. تست ها و آزمون های روانشناختی باید هنجار یابی و یا به عبارت دیگر استاندارد سازی شوند. 

هنجار یابی یعنی چه؟

هنجاریابی شدن یک تست یعنی اینکه تست روان شناسی باید مطابق همان فرهنگی باشد که فرد به آن تعلق دارد. و براساس فرهنگ کشور هنجار شده باشد.

انواع تست ها و آزمون های هوش هیجانی

تست هوش هیجانی برادبری و گریوز
تست هوش هیجانی بار-آن
تست هوش هیجانی شات
تست هوش هیجانی گلمن
تست هوش هیجانی ونگ
تست هوش هیجانی صفت
تست هوش هیجانی شرینگ
تست هوش هیجانی پرایدز و فارنهام

 توجه: در صورتی که تصویر واضح نیست اینجا را کلیک کنید.

در ادامه به بررسی هر کدام از انواع تست هوش هیجانی خواهیم پرداخت:

تست هوش هیجانی برادبری و گریوز چه ویژگی هایی دارد؟

خوب همان طور که مشخص است، تست برادبری گریوز برای ارزیابی میزان هوش هیجانی طراحی شده است. این آزمون توسط پزشکی به نام تراویس برادبری و همکارش جین گریوز در سال 2004 تدوین و طراحی شده است. این دو فرد چهار مولفه ی مهم برای هوش هیجانی تعریف کردند.

مولفه ها

خود آگاهی
آگاهی اجتماعی
خود مدیرتی
مدیریت رابطه

هدف این آزمون

هدف آزمون هوش هیجانی برادبری و گریوز سنجش و ارزیابی این نکته می باشد که، افراد چقدر می توانند هیجانات و احساسات خود را مدیریت و کنترل کرده و از این توانایی در تعاملات و ارتباط با دیگران هم استفاده کنند.

تعداد سوالات پرسش نامه 

این تست در دو پرسش نامه ی 28 و 90 سوالی طراحی شده است.

چگونگی تعیین نتیجه فرد آزمون دهنده

در این آزمون، نتیجه کلی به صورت یک عدد برای توصیف مقدار هوش هیجانی از مقدار کم و ضعیف تا زیاد و عالی نمایش داده می شود.

محدوده سنی این آزمون 

افراد 17 تا 24 ساله. چون هوش هیجانی به رشد مفزی و شناختی بستگی دارد و در سنین کم و پایین کودکی هنوز این رشد کامل نشده است.

تست هوش هیجانی بار_ آن چه ویژگی هایی دارد؟

این تست هیجانی با هدف ارزیابی اینکه چرا برخی از افراد موفق تر از برخی دیگر هستند، تدوین شد. نسخه ابتدایی این آزمون ابتدا در سال 1980 تدوین شد. این آزمون در کشور ایران هم هنجار یابی شده است. که در ابتدا شامل 90 سوال بوده اما پس از هنجاریابی فرهنگی این 90 سوال به 117 سوال تغییر پیدا کرد.

 توجه: در صورتی که تصویر واضح نیست اینجا را کلیک کنید.

مولفه ها 

این آزمون 5 مولفه مهم را مورد ارزیابی قرار می دهد که این 5 مقیاس شامل:

مهارت های درون فردی
مهارت های برون فردی
مقابله با فشار و استرس
سازگاری
خلق

خرده مولفه ها

خودابرازی
واقع گرایی
خودآگاهی هیجانی
خودشکوفایی
خوش بینی
شادمانی
تحمل فشار روانی
کنترل تکانه
انعطاف پذیری
مسئولیت پذیری اجتماعی
استقلال
عزت نفس
حل مساله
همدلی
روابط بین فردی

نحوه پاسخ دهی

سوالات با یک طیف 5 درجه ای لیکرتی از کاملا موافقم، موافقم، تا حدودی، مخالفم و کاملا مخالفم طراحی شده است.

تست هوش هیجانی شات چه ویژگی هایی دارد؟

این تست هوش هیجانی در ابتدا با ایده و الهام گرفتن از نظریه مایر و سالوی طراحی و تدوین شد. این پرسش نامه شامل 33 سوال و ماده می باشد. که 11 سوال برای ارزیابی، ارزیابی و بیان هیجانات و 15 سوال برای ارزیابی تنطیم هیجانات و در نهایت 7 سوال برای ارزیابی بهره برداری از هیجانات می باشد.

مولفه ها

تست هوش هیجانی سه مولفه کلی را می سنجد. این مولفه ها عبارت اند از:

تنظیم هیجان: توانایی فرد در مواجه شدن با هیجانات و احساسات مختلفش می باشد.
 بهره برداری از هیجان: توانایی استفاده کردن از احساسات و هیجانات در موقعیت های مختلف و شرایط متفاوت.
ارزیابی و بیان هیجان: توانایی تشحیص و درک احساسات خودمان و دیگران

نحوه پاسخ دهی

سوالات با یک طیف 5 درجه ای لیکرتی از کاملا نادرست که نمره ی یک می گیرد تا کاملا درست که نمره پنج می گیرد، نمره گذاری می شود. نتیجه این تست به صورت نمره کلی بیان می شود. اگر نمره به دست آمده از صد بالاتر باشد، هوش هیجانی فرد عالی است و اگر نمره بدست آمده چیزی میان سی و سه تا شصت و شش باشد هوش هیجانی فرد ضعیف است.

تست هوش هیجانی گلمن چه ویژگی هایی دارد؟

این آزمون برای بار نخست توسط پزشکی به نام دانیل گلمن در سال 1995 طراحی و ارائه شد.

مولفه ها 

این تست 5 مولفه را مورد بررسی و ارزیابی قرار می دهد. این پنج مولفه شامل:

خود آگاهی
 خودتنظیمی
خودانگیختگی
همدلی
مهارت های اجتماعی

  نحوه پاسخ دهی 

آزمودنی در این آزمون در یک طیف 5 درجه ای لیکرتی به سوالات پاسخ می دهد. این آزمون 33 سوال دارد و برای بازه سنی نوجوان و بزرگسال طراحی شده است.

تست هوش هیجانی گلمن که ویژه کودکان است چه ویژگی هایی دارد؟

این تست که توسط دانیل گلمن طراحی شده است 31 سوال دارد. از این تست می توان در موقعیت های مختلف استفاده کرد. موقعیت هایی نظیر:

سنجش و ارزیابی هوش هیجانی در کودکان
برای افزایش هوش هیجانی در کودکان
برای انجام تحقیق و پژوهش
برنامه ریزی تحصیلی در مدارس

تست هوش هیجانی ونگ چه ویژگی هایی دارد؟

مقیاس هوش هیجانی ونگ(WEIS)  یک معیار برای خود گزارشی است که برای پاسخگویان چینی تهیه شده است. ونگ مقیاسی است که بر اساس چهار بعد توانایی توصیف شده در حوزه هوش هیجانی ساخته شده است. WEIS یا همان تست هوش هیجانی ونگ، از دو قسمت تشکیل شده است:
قسمت اول شامل 20 سناریو است و پاسخ دهندگان باید یک گزینه را انتخاب کنند که واکنش احتمالی آن ها را در هر سناریو به بهترین شکل منعکس کند.
قسمت دوم شامل 20 جفت توانایی است و پاسخ دهندگان باید از بین دو نوع توانایی، یکی را که بیانگر بهترین نقاط قوت آن ها باشد را انتخاب کنند.  

 توجه: در صورتی که تصویر واضح نیست اینجا را کلیک کنید.

تست هوش هیجانی صفت چه ویژگی هایی دارد؟

 این تست هوش هیجانی توسط ماورولی پترایدز، شو و وایت هد در سال 2008 و با الهام از پرسش نامه ی هوش هیجانی پترایدز و فارنهام که در سال 2001 طراحی شده بود، تدوین شد. این پرسش نامه برای کودکان هشت تا دوازده ساله طراحی و تدوین شده است که شامل 75 سوال و جمله کوتاه و در پنج مقیاس لیکرت از کاملا مخالف تا کاملا موافق طراحی شده است.

خرده آزمون ها

این تست نه خرده آزمون را مورد ارزیابی قرار می دهد. این خرده آزمون ها عبارت اند از:

انطباق پذیری
 آمادگی عاطفی
 ابراز هیجانی
 تنظیم هیجانی
 تکانشی پایین
 ارتباط با همسالان
 عزت نفس
 خودانگیختگی

این پرسش نامه به صورت خود گزارش دهی است. و آزمودنی باید به صورت کتبی به سوالات جواب بدهد.

تست هوش هیجانی شرینگ چه ویژگی هایی دارد؟

این تست هوش هیجانی به طور کلی 33 سوال دارد.

مولفه ها

این تست هوش هیجانی به طور کلی پنج مولفه را مورد ارزیابی قرار می دهد؛ این مولفه ها شامل:

خودانگیزی
خودآگاهی
خودکنترلی
هوشیاری اجتماعی یا همدلی
مهارت های اجتماعی

 توجه: در صورتی که تصویر واضح نیست اینجا را کلیک کنید.

تست هوش هیجانی پترایدز و فارنهام چه ویژگی هایی دارد؟

این پرسش نامه توسط پزشکانی به نام پترایذز و فارنهام در سال 2004 طراحی و تدوین شده است. فرم کوتاه این پرسش نامه 30 سوال و فرم بلند آن 153 سوال دارد.

مولفه ها

این پرسش نامه چهار مولفه را مورد ارزیابی قرار می دهد؛ این چهار مولفه عبارت اند از:

بهزیستی
خودکنترلی
تحریک‌پذیری
 اجتماعی بودن

جمع بندی ای سنج

آنچه در این مقاله گفته شد، شرحی از انواع آزمون های هوش هیجانی می باشد. آزمون هایی که با هدف سنجش و ارزیابی هوش هیجانی طراحی و تدوین شده است. اگر شما هم مایل به ارزیابی هوش هیجانی خود هستید، می توانید با کمک گرفتن از یک روان سنج و متخصص روان شناس از هر کدام از آزمون هایی که با این هدف طراحی شده و روایی و پایایی بالایی دارند، استفاده کنید.
آیا شناخت انواع آزمون های هوش هیجانی برای شما مفید واقع شد؟ لطفا دیدگاه و نظرات ارزشمند خودتان را با ما به اشتراک بگذارید.