زهرها و پادزهرها برای انضباط شخصی

در جلسه قبل با آقای هاید نحوه یادگیری این دوره و نکات آن آشنا شدید. اگر مطالب جلسه پیش را نخوانده اید و یا خوب مطالعه نکرده این به جلسه اول بروید. حتما برای تاثیرگذاری بیشتر این دوره نیاز است که جلسات را پشت سرم هم و منظم دنبال کنید. همچنین تا هر جلسه را خوب مسلط نشده اید وارد جلسه بعد نشوید. در ادامه اهداف این فصل را با هم مرور می کنیم:

هدف جلسه: درک موانع خودانضباطی و راهکارهایی برای مقابله با آن

انتظار از جلسه: مطالعه مستمر و آگاهی کامل از زهرها و راهای مقابله با آن 

پیش نیاز: قبل از این جلسه باید آقای هاید و اهمیت خودانظباطی درک شده باشد.

شرایط سنی: نوجوانان و بزرگسالان

نوع جلسه: خودآموزی

اهداف و مشخصیاتی که در بالا نیاز است را باید در این جلسه به دست آورید. چنانچه متوجه بخش یا مطلب نمی شوید لطفا به صورت کامنت در انتهای این جلسه مطرح کنید. سعی کنید در شرایط آرامش و بدون دغدغه با تمرکز به مطالعه این مطالب بپردازید. در بخش زیر فهرست مطالب را برای شما آورده ایم:

انواع زهرها

در این جا می خواهیم در مورد زهرها و پادزهراها صحبت کنیم. پس با پنج زهر مورد علاقه ی هاید شروع می کنیم:

شک گرایی (یا بدگمانی).

منفی گرایی.

یاس و ناامیدی 

گریزگرایی (فرار از واقعیات)

تعلل و درنگ

این پنج ویژگی را می توان زهرهای آقای هاید دانست که باعث مشکلاتی برای او می شوند. در ادامه با ما همراه باشید که به تفکیک هر یک از این 5 زهر را توضیح داده و در مورد مشکلات آن برای رسیدن به خودانظباطی ضحبت کنیم:

شک گرایی

یک شخص شک گرا مستعد این است که نیکویی و ارزش هر چیزی را زیر سوال ببرد و چون هیچ چیزی در زندگی کامل نیست او همیشه می تواند در هر چیزی نقصی را پیدا کند، سپس آن نقص را بزرگ می کند تا آنجایی که همه چیز را تحت الشعاع قرار می دهد.

شخص  شکاک در بیان این قضیه که یک طرح، ایده، و یا انتخاب درست نیست یک نابغه است. از افراد بدگمان بیرونی همچون دوستان کنایه گو، خویشاوندان بدبین و یا همکاران شکست خورده که از پیدا کردن نقص لذت می برند در صورت تشخیص این موضوع که بدگمانی آنها مسری است می توان اجتناب نمود. اما هاید این شک گرای درونی همواره و همه جا همراه شماست. بنابراین شما زمزمه هایی را از درون خود می شنوید : «شما نمی توانید با یک دوره به خودانضباطی برسید» یا «این تمرین چه ربطی به خودانضباطی دارد، چرا آن را نادیده نمی گیری» و یا «همه ی این کارها بی فایده و اشتباه است»، پس مواظب هاید باشید.

یادآوری

قسمتی از درون شما نمی خواهد به خودانضباطی برسید.

هاید در بدگمانی استاد است پس باید انتظار داشته باشید که در هنگام تلاش برای بکارگیری نظام خودانضباطی به صورت مداوم با بمباران افکار بدبینانه ی درونی مواجه بشوید.

افکاری همچون «این موضوعات خیلی پیچیده هستند»، «کامل کردن آنها بسیار مشکل است»، «کسل کننده، کسل کننده، کسل کننده هستند» .

منفی گرایی

در جمله ای گفته شده است که «اگر شما می توانستید به شخصی که مسئول بسیاری از مشکلات شماست یک ضربه وارد کنید حتما تاوان سنگینی را پس خواهید داد» هرکسی که این عبارت را ساخته است کاملا هاید را می شناسد.

در طول تلاش های شما برای بهبود خودانضباطی نیاز دارید تا یک نگرش مثبت را حفظ کنید. خب حدس شما چیست؟ یکی از تاکتیک های خرابکارانه ی مورد علاقه ی هاید در راه ممانعت شما برای خودانضباطی برجسته کردن همه ی اتفاقات منفی در زندگی شماست. به محض اینکه شما شروع به طرح ریزی اهداف و نقشه ها می کنید هاید تلاش می کند تا توجه مستقیم شما را به هر عنصر نامطلوبی در خصوص اشخاص، مکان ها و چیزهای اطرافتان جلب کند. هنگامی که هاید از این راهبرد برای منحرف نمودن برنامه ی بهبود خودانضباطی شما استفاده می کند شما خود را در حال گفتن این جمله خواهید یافت: «چرا این همه زحمت به خودم تحمیل کنم».

بله مطمئناً. چرا زحمت؟ وقتی که رئیس شما یک احمق است، همسرتان یک آدم شکست خورده است، کفش ها و لباس هایتان تنگ شده است، محیط آلوده است، احتمال دائمی جنگ وجود دارد، تمام مواد غذایی موجود سرطان زا هستند، سیاره در حال از بین رفتن است، دولت ضعیف شده است و در واقع زندگی بسیار سخت شده است و شما خواهید مرد. بنابراین چرا باید وقت با ارزش خود را تلف کنید؟ چه چیز باارزشی باقی مانده است که به خاطر آن این تمرینات احمقانه ی خودانضباطی را انجام دهید؟

اگر شما نتوانید به این سوال پاسخ بدهید، پس هاید توانسته است نگرش خود را به شما تحمیل کند و زمانی که این اتفاق بیفتد هاید نیمی از کار خود را انجام  داده است. چون مغز شما در جستجوی دلایلی است تا از نگرش های منفی حمایت کند. این روش کار مغز است هر چیزی که شما می گویید مثبت یا منفی، ناهشیار شما باور خواهد کرد. ذهن ناهشیار برای تایید ادعاهای شما به دنبال شواهد نیست و هر چیزی را که می گویید به سادگی باور می کند. علاوه بر این ذهن ناهشیار دلایل را پیدا می کند تا ثابت نماید که حق باشماست حتی اگر اشتباه کنید و پس از آن شروع می کند تا نگرش و رفتار شما را با آنچه که گفته اید هماهنگ نماید. بنابراین شما نگرش و رفتار خود را با آنچه که به خودتان می گویید شکل خواهید داد. به خودتان بگویید برنامه ی خودانضباطی بی فایده است و حدس بزنید که چه خواهد شد؟ بله درست است این برنامه برای شما بی اثر خواهد بود.

یاس و ناامیدی

شک گرایی و منفی گرایی با هم ازدواج کرده و صاحب فرزند شده اند. آنها نام این فرزند را یأس گذاشته اند. گروچو مارکس باید نام فرزند آنها را خوب بداند. هنگامی که او به یک باشگاه محلی هالیوود دعوت شد پاسخ داد که من مایل پیوستن به هیچ سازمانی به عنوان یک عضو نیستم. البته او این ایده ی منفی درباره ی خود را در جهت خنده عنوان کرد. اما هاید تلاش خواهد نمود تا این نگرش را به شما تزریق کند تا از آن به عنوان مانعی در راه تلاش های شما دز جهت به کارگیری دستورالعمل های ارائه شده در این دوره راهنما استفاده کند.

با استفاده از عامل یأس، هاید تلاش خواهد کرد تا شما را به گفتن جملات اینچنینی هدایت کند : «شاید این برنامه ی خودانضباطی خوب باشد، اما احتمالا در مورد من کارایی نخواهد داشت»، «من آنقدر باهوش نیستم که از این چیزها سر در بیاورم»، «من خیلی پیرم» ، «من خیلی جوانم». به عبارت دیگر هاید تلاش خواهد کرد تا شما را متقاعد کند که از درون دارای نقص هستید و توانایی تبدیل این برنامه به واقعیت را ندارید. همچنین هاید تلاش خواهد کرد تا با خاطرنشان کردن کمبودهای ادراک شده ی شما اشتیاق شما را ازبین ببرد. سپس از آنها برای فریب شما به سمت خودتخریبی استفاده کند. او از هر بی کفایتی ادراک شده برای آشکار کردن احساس ناامنی و عزت نفس پایین استفاده خواهد کرد و منجر به این می شود که شما یا برنامه ی ارائه شده را کلا رها کنید و یا نیمه کاره انجام داده و از مزایای کمتری بهره مند شوید.

با اینکه عقل سلیم به شما گوشزد می کند که بسیاری از افرادی که از تکنیک های این دوره استفاده کرده اند توانسته اند به موفقیت برسند اما هاید خواهد گفت: «اما تو فرق می کنی» سپس یک دلیل (و شاید صدها دلیل) می آورد که نگرش «من موفق نمی شوم» را تقویت می کند. بله، هاید از یک صفت شخصیتی، ویژگی جسمی و یا هر کیفیت موجود دیگر شامل نژاد، جنسیت و یا مذهب به عنوان ابزاری در جهت خودتخریبی استفاده می کند.

گریزگرایی

پیشرفت در خودانضباطی به شناخت کافی از خود وابسته است. و شناخت از خود به این نیاز دارد که برخی از اوقات دست به خودآزمایی بزنید و یا درگیر فعالیت هایی شوید که باعث فراخوانی اضطراب می شود. خودشناسی همچون یک گنجینه ی دفن شده است که برای رسیدن به آن باید دست به حفاری بزنید و در این مسیر بسیار محتمل است که به سنگ نیز برخورد کنید. سنگ های هیجانی که در ناهشیار شما دفن شده اند شامل بسیاری از وقایع و موقعیت هایی هستند که آنها را به فراموشی سپرده اید و متاسفانه در این سنگ ها کلیدهایی وجود دارند که نشان می دهند چرا قسمت مشخصی از وجود شما مانع به ثمر رسیدن تلاش های خودانضباطی می شود. برای مثال این موضوع زمانی بیشتر اتفاق می افتد که شما در حال گرفتن یک رژیم غذایی، انجام یک معامله ی تجاری و یا اجرای یک برنامه ی تمرینی هستید. به خاطر آگاه شدن از این سنگ های اضطراب زا پیشرفت در خودانضباطی بسیار مهم است. برخی از تمرین های موجود در این دوره نیاز به حفاری درونی و سروکار داشتن با سنگ ها دارد و تجربه ی ناراحتی امری طبیعی است. حالا سراغ هاید برویم.

هاید خواهد گفت : شما به این برنامه ی روانشناختی هیچ نیازی ندارید. اصلا این تمرینات چه ارتباطی با یادگیری سازماندهی زمان دارد؟ تمرین را کنار بگذار و تنها آنها را بخوان و درباره شان فکر کن، همین کافیست. در واقع هاید خواهد گفت که : چرا نمی روی و یک تکه کیک از یخچال بر نمیداری؟ یا چرا به کسی تلفن نمی زنی؟ آه بله خودش است، قرار است امروز یک برنامه ی جالب از تلویزیون پخش شود! چرا تلویزیون نگاه نمی کنی؟ . به عبارت دیگر هاید به هر چیز مهم دیگری که می تواند شما را از انجام تمرینات خودانضباطی منصرف کند اشاره خواهد کرد. خلاصه اینکه هاید تلاش خواهد کرد تا روند تمرینات روزانه ی شما را منحرف کند، به ویژه زمانی که این تمرینات نوعی از خودآزمایی را در بر بگیرند. او سعی می کند با چرب زبانی شما را به یک فعالیت جایگزین هدایت کرده و از موقعیت فرار کند و چون شما هنوز در فعالیت خودانضباطی پیشرفت چندانی نکرده اید، هاید این کار را ماهرانه انجام خواهد داد. شما به زودی یاد خواهید گرفت که هاید در اجرای این روش خودتخریبی بسیار ماهر است.

 تعلل و درنگ

«من بعدا این کار را انجام خواهم داد»، یکی از جملات مورد علاقه ی هاید است. اغلب اوقات یکی از تاکتیک هایی که قبلا توصیف شد استفاده می شود تا دلیلی برای به تعویق انداختن وجود داشته باشد. علاوه بر آن بهانه های بی اساس نیز ممکن است برای این تاخیر به وجود بیایند. برای مثال «من تا زمانی که یک وسیله ی مناسب نخرم نمی توانم وزنم را کاهش دهم» . در این صورت هاید توانسته است بین شما و اهدافتان مانع ایجاد کند. سپس هاید می گوید : من استطاعت خرید این وسیله را ندارم و اگر آن را بخرم با مشکل مالی مواجه می شوم. پس مانع دیگری نیز ایجاد شده است. این موانع به تدریج اینقدر زیاد می شوند تا کاملا شما را از هدف اصلی تان دور می کند.

تاکتیک تاخیری دیگر این است: «من زمان کافی در اختیار ندارم» . هاید می گوید «بسیار خب، همه ی ما تنها 24 ساعت در شبانه روز وقت داریم ، نه بیشتر و نه کمتر. و صرف نظر از مقام یا موقعیتی که داریم در این موضوع یکسان هستیم و تنها برخی از ما مسئولیت های بیشتری نسبت به دیگران داریم» . شاید درست باشد اما ما در اینجا در مورد اولویت ها بحث می کنیم. اینکه شما در 24 ساعت شبانه روز چه می کنید بحث دیگری است. و یکی از مواردی که شما در اولویت قرار داده اید رسیدن به مهارت خودانضباطی است.

انواع پادزهرها

پادزهر شک  گرایی

به توانایی خود برای پیشرفت اطمینان داشته باشید. این دوره راهنما شما را به سمت پیشرفت خودانضباطی هدایت می کند. کمال؟ البته که نه. نه شما و نه این دوره راهنما هیچ کدام کامل و بی نقص نیستید اما اینکه همه ی مزایای این دوره را انکار کنید تقریبا مضحک است. مزایای که با پیروی از این دوره می توانید به آنها برسید. اگر از نقص ها بترسید به هاید اجازه داده اید که شما را فریب دهد اما اگر به این عقیده ایمان بیاورید که با پیروی از دستورالعمل های این دوره می توانید قدرت خودانضباطی خود را افزایش دهید، به افراد بسیاری ملحق خواهید شد که توانسته اند با تبدیل تمایلات خود به واقعیت، به شادی برسند. پس هنگامی که هاید می خواهد شما را متقاعد کن که این برنامه ی درمانی فقط تلف کردن وقت است، شهامت داشته باشید و با گفتن این جمله به خودتان پاسخ هاید را بدهید : «اگر من اکنون به صورت هشیارانه از افکار خودمخربم آگاه هستم پس این سیستم دارد درست عمل می کند» .

اعمال مبتنی بر پیشرفت، تمرکز بر زمان حال و گفتار درونی عینی اولین خطوط دفاعی شما در مقابله با تلاش هاید در جهت حفظ سبک زندگی قدیمی شماست. در قدم های اولیه شما موجی از قدرت را برای مقابله با این حمله ی درونی خود احساس خواهید کرد.

پادزهر منفی گرایی

باید باور داشته باشید که نگرش شما بدون توجه به وظایف یا تکالیفی که در دست دارید در موفقیت تان نقش اساسی ایفا می کند و باور داشته باشید همانطور که چیزهای بد در جهان وجود دارند، چیزهای خوب و مثبت هم وجود دارند. این شما هستید که تصمیم می گیرید بر کدام یک تمرکز کنید. همانند ضرب المثل مشهور لیوان آب که نصف آن پر از آب و نیم دیگر آن خالی است که چگونگی نگاه به آن به نگرش شما بستگی دارد، شما نگرش خود را به وجود می آورید و نگرش شما بر رفتارتان تاثیر می گذارد. همیشه آگاه باشید که قدرت انتخاب یک نگرش مثبت را دارید و نگرش مثبت قویترین پادزهر احتمالی شما در مقابله با تاکتیک منفی گرایی هاید است.

یادآوری: هاید می خواهد از چندبرابر شدن قدرت خودانضباطی شما ممانعت به عمل آورد و با افسرده کردن روح شما می تواند موفق به این کار شود. هاید این کار را با اشتباه نشان دادن هر چیزی که در این جهان است انجام خواهد داد. از یک دید سطحی، یک نگرش منفی با خودانضباطی ارتباطی ندارد اما مطمئن باشید که نگرش کلی شما در خصوص زندگی چیزی است که به اعمال شما سوخت می رساند و آنها را هدایت می کند. پس زمانی که خود را در حال استفاده از تفکر منفی احساس می کنید (هاید) که باعث دور شدن شما از اعمال مثبت می شود، مواظب باشید فریب نخورید. شما می توانید نگرش خود را انتخاب کنید. اینکه نگرش شما با شما کار کند یا علیه شما، به خودتان بستگی دارد. انتخاب باشماست، باور کنید.

پادزهر یأس

باور داشته باشید که از دانستن سود خواهید برد و باور داشته باشید که ایده های موجود در این دوره برای شما موثر خواهد بود. برخی از این ایده ها در طول قرن های متمادی وجود داشته اند و برخی دیگر از رویکردهای روانشناختی اخیر مربوط به مدیریت خود نشأت می گیرند.

ابزارها، نکته ها و تکنیک های موجود در این دوره بر روی هزاران نفر از افراد و انواع گوناگونی از آنها به کار رفته اند. بنابراین هنگامی که هاید شروع به غر زدن می کند تا عدم توانایی شما را در بهبود خودانضباطی خاطرنشان کند، در مقابل او بایستید و قاطعانه پاسخ دهید که : «هیچ چیزی نمی تواند مرا متوقف کند» .

به عبارت دیگر برای کمبودهای خود غصه نخورید، بلکه تلاش تان را دوبرابر کنید. باور داشتن به خود همراه با خودانضباطی (که اگر به هاید اجازه ندهید فریبتان بدهد، این توانایی را به دست خواهید آورد) بدون توجه به سرمایه گذاری شما یک ترکیب برنده است.

پادزهر گریزگرایی

باور داشته باشید که زندگی در اکثر اوقات بر مبنای قانون علت و معلول عمل می کند. در زندگی اعمال شما علت هستند و نتیجه ی اعمال شما اثرات یا معلول این اعمال هستند. عمدتا اعمالی که شما با عنوان تمرینات خودشناسی در این دوره راهنما انجام می دهید منجر به احساس رنجش یا ناراحتی در شما خواهد شد. اما این ناراحتی سریعا جای خود را با احساس فوق العاده ی پیشرفت و موفقیت به خاطر تجربه ی خودشناسی جدید عوض خواهد کرد. این موفقیت ها می توانند در تمام طول عمر شما ادامه داشته باشند.

بنابراین هنگامی که شما خود را در حال تلاش برای فرار از ناراحتی خودآزمایی با جستجوی فعالیت های منحرف کننده می یابید، در واقع این هاید است که در حال فریب شماست. پس به او اجازه ی چنین کاری را ندهید.

پادزهر تعلل

نکته ای که در اینجا باید به آن توجه شود این است که آیا یک تاخیر مشخص می تواند مشروع باشد؟ یعنی اینکه آیا تاخیر به نفع شما خواهد بود یا به ضرر شما تمام خواهد شد؟ این سوال باید به دقت بررسی شود. به تاخیر انداختن در ترکیب با دیگر تاکتیک های هاید می تواند به راحتی مانع اجرای تمرینات این دوره راهنما شود.

 به خودتان بگویید این برنامه، زمانی با موفقیت روبرو خواهد شد که تمرینات خود را به صورت عملی و کامل انجام دهید نه اینکه تنها درباره ی آن فکر کنید. علاوه بر این زمانی که شما شروع به استفاده ی عملی از دانش خود درباره ی خودانضباطی می کنید از انجام منظم و به موقع کارها به جای به تعویق انداختن آنها لذت خواهید برد. این را باور کنید.

خلاصه و نکات مهم این جلسه

خوب در این دوره پنج زهر مورد علاقه ی هاید را مطالعه کردیم. آن ها چه بودند؟ سعی کنید همه را  به خاطر بسپارید: 1.شک گرایی، 2.منفی، 3.یاس و ناامیدی، 4.گریزگرایی، و 5.به تاخیر انداختن

اکنون که شما توانستید پنج عامل مخرب خودانضباطی را بشناسید، می توانید درک کنید که این تاکتیک ها گونه ای از گفتگوی درونی فریبنده و خودمخرب هستند.

یادآوری

هاید به صورت مداوم از گفتار درونی منفی برای تخریب شما استفاده می کند.

به عبارت دیگر زمانی که به پیام های مثبت نیاز دارید، خود را در حال انتقال پیام های منفی به خود خواهید یافت. اگر تسلیم این قسمت از خود شوید که با موفقیت برنامه مخالف است هاید صدها دلیل را برای ادامه ی این مسیر اشتباه فراهم می کند. اما اگر به قسمتی از وجودتان که تمایل به خودانضباطی دارد گوش فرادهید به زودی از پاداش ها، لذت ها و دستاوردهایی که همراه با توانایی خودانضباطی است بهره مند خواهید شد.

-مهم ... مهم ... مهم...

به هاید به عنوان یک دشمن نگاه نکنید. چنین تفکری شما را در یک حالت ذهنی مجادله ای و تعارض درونی قرار می دهد. هنگامی که شما با خودتان می جنگید انرژی باارزشی را که برای رسیدن به اهدافتان نیاز دارید از دست خواهید داد. به هاید به عنوان یک کودک سرکش که در درونتان وجود دارد نگاه کنید. این کودک توانایی خودانضباطی، مواجهه به محدودیت و به تاخیر انداختن ارضاء را ندارد. مانند هر کودکی او برای رسیدن به آنچه می خواهد اصرار می کند. سعی نکنید این جنبه از خود را نابود کنید. این کار بی فایده است و تنها شما را با تعارض های درونی بیشتر روبرو می کند. علاوه بر این جنبه ی هاید شخصیت شما منبع سرزندگی و خلاقیت نیز هست. بنابراین به عنوان قسمتی از خود به آن نگاه کنید که باید با آن همکاری و تعامل کنید نه اینکه با آن بجنگید. درباره ی اینکه چگونه باید این کار را انجام دهید در آینده بیشتر خواهید دانست. اما اکنون باید این موضوع را خوب یاد بگیرید که گفتار درونی مثبت و حمایت کننده موثرترین اقدام اولیه در مواجهه با فریبکاری های هاید است.

توجه توجه!!

شما باید پیام های منفی هاید را با جایگزینی پیام های مثبت درباره ی خودتان اداره کنید.

وقتی شما فکر کنید که بدگمان، گریزگرا و ... هستید اینگونه نیز عمل می کنید، پس گفتار درونی شما باید هشیارانه باشد. در ضمن هر چقدر بیشتر این کار را انجام دهید آن را بهتر انجام خواهید داد. هر تفکر، احساس یا رفتار منظمی خیلی زود به عادت تبدیل خواهد شد. در این نقطه از زمان شما ممکن است بگویید: حتما، من قبلا در مورد گفتگوی درونی شنیده ام اما چطور می توانم آن را درست و دقیق انجام دهم؟ شما در حال یادگیری یکی از قدرتمندترین ابزارها در نظام خودانضباطی هستید و باید برای بقیه ی عمر از آن استفاده کنید.

برنامه جلسه بعدمان چیست؟

در این جلسه عملکرد روانشناختی هاید و اینکه چگونه می اندیشد را با هم درک کردیم. حالا در جلسه بعد می خواهیم قدرت گفتگوی درونی را با هم مرور کنیم. اگرچه تقریبا همه ی افراد با گفتار درونی آشنا هستند اما عده ی کمی می دانند که در واقع چگونه کار می کند. در جلسه بعد حتما با ما همراه باشید تا به درک درستی از نحوه عمل گفتگوی درونی و تاثیرات آن بر خودانظباطی بپردازیم.

لطفا سوالات و یا ابهاماتی که در رابطه با این جلسه و یا کل دوره دارید را در کامنت پرسیده تا به آن ها پاسخ دهیم.