تست تشخیص اوتیسم منتشر شد

تست تشخیص اوتیسم منتشر شد

پست وبلاگی
مروری بر مفهوم ثبات جنسیتی در کودکان مدت مطالعه: 5 دقیقه
ای سنج 30 مهر 1400 مدت مطالعه: 5 دقیقه

مروری بر مفهوم ثبات جنسیتی در کودکان

در گذشته نظریات مختلفی در مورد جنسیت و کودکان مطرح شده است. در این مقاله مروری کوتاه بر مفهوم ثبات جنسیتی در کودکان خواهیم داشت. آنچه در ادامه خواهید خواند، بر اساس فهرست مطالب به شرح زیر است:

جنسیت در کودکان

اگر بخواهیم یک تعریف ساده از مفهوم و نظریه ی ثبات جنسیتی داشته باشیم، باید بگوییم که این نظریه اشاره به این موضوع دارد که کودکان از یک سنی به بعد، در مورد جنسیت خودشان حساس شده و آگاه می شوند و در نهایت افکارشان در مورد جنسیت به این نتیجه می رسند که، جنسیت بیولوژیکی ای که دارند، تغییر نمی کند و پایدار است.  

نظریه ی ثبات جنسی توسط یک روانشناس آمریکایی به نام لارنس کلبرگ در بیش از 50 سال پیش، مطرح شده است. در ابتدا شاید این نظریه یک نظریه ساده به نظر برسد اما در واقع اینگونه نیست و همین مورد دلیلی برای ادامه ی تحقیقات در زمینه ی مسائل مربوط به جنسیت می باشد.

البته باید به این نکته هم توجه داشت که این نظریه در زمان های قدیم مطرح شده و شاید هنجارها و مسائلی که امروزه مهم هستند در آن به خوبی منعکس نشده باشد و یا نتواند خیلی از مسائل مهم امروزی را پوشش دهد.

برای مثال می توان گفت در این نظریه مسائلی مانند ترنسجندر بودن، کسی که خود را متعلق به هیچ جنسیتی نمی داند و یا کسی که خودش را در مواقعی زن می داند و در مواقع دیگر مرد تعریف می کند، مطرح نشده است.

توجه

در هنگام مرور مفاهیم این نظریه، این نکته را در نظر داشته باشید که این نظریه اندکی قدیمی بوده و بر اساس کار پیاژه تدوین شده و شاید مسائل مطرح اجتماعی امروزه را در نظر نگیرد و مسائل مربوط به بیش از پنجاه سال گذشته را مطرح می کند.

ثبات جنیسیتی در چه سنی ایجاد می شود؟

ثبات جنسیتی از حدود 6 یا 7 سالگی در کودکان ایجاد می شود؛ زمانی که کودک به این درک برسد که جنسیت در هر شرایطی و با گذشت زمان تغییر نمی کند و دائمی است، به ثبات جنسیتی دست پیدا خواهد کرد و از آن پس همانند آنچه همجنسان خود به آن عمل می کنند، رفتار خواهند کرد.

تعریف ثبات جنسیتی

مفهوم ثبات جنسیتی به یک مرحله شناختی از رشد کودکان اشاره دارد که، در طی این مرحله کودکان متوجه می شوند جنسیت آن ها البته جنسیت بیولوژیکیشان در طول زمان ثابت بوده و تغییر نمی کند.

این نظریه که توسط لارنس کلبرگ برای اولین بار در سال 1966 مطرح شد، ریشه در تحقیقات روانشناس فرانسوی،ژان پیاژه داشت. کولبرگ بیان کرد که، مهم ترین جنبه ی رشد هویت جنسی، رشد شناختی در کودکان است.

 عقیده مدرن

با اینکه در نظریه ی ثبات جنسی گفته شده است که جنسیت بیولوژیکی افراد غیر قابل تغییر است، ولی همه ی ما می دانیم که امروزه این مفهوم شاید نادرست به نظر برسد و برای جنسیت می توانیم تعاریف گسترده و وسیعی را ارائه کنیم.

در واقع مهم این است که به کودکانمان یاد بدهیم، پذیرش خود از همه چیز مهم تر است.

نظریه رشد جنسیتی کلبرگ

برای اینکه درک بهتری از این نظریه داشته باشید، درک مفهومی به نام طرحواره از جنبه ی رشد شناختی بسیار مهم است. طرحواره یک الگوی مفهومی است؛ کودکان به وسیله ی طرحواره ی خود، دنیای خود و جنسیت خود را درک می کنند.

در طرحواره ی جنسیتی بیان می شود که، هویت جنسی کودکان، از طریق انگیزه درونی برای تطبیق و سازگاری با آنچه جامعه بر اساس جنسیت بیولوژیکی از آن ها توقع و انتظار دارد، رشد پیدا می کند. اما در ادامه کلبرگ بیان کرد که این انگیزه ی درونی هم بستگی به گذراندن مراحل متعدد رشد شناختی توسط کودکان دارد.

نکته

یک نکته دیگر این است که، درست است که در این نظریه انگیزه درونی کودکان برای سازگاری با محیط اجتماعی در نظر گرفته می شود، اما  تغییر هنجارهای جنسیتی و تغییر انتظارات جامعه از کودکان، می تواند این انگیزه ها را تغییر دهد. البته که کودکان هرگز نباید مجبور به رفتار کردن بر اساس نقش جنسیتی ای که باعث ناراحتی آن ها می شود، بشوند.

این الگوی رشد شناختی بین سنین دو تا هفت سالگی در کودکان اتفاق می افتد و در این دوره سنی کودکان درک می کنند که جنسیتشان را نمی توانند تغییر دهند.

کلبرگ معتقد است وقتی کودکان به این دوره سنی می رسند، با توجه به انگیزه ای که دارند، سعی می کنند مطابق نقش جنسیتی و آنچه که از آن ها انتظار می رود، رفتار کنند. بنابراین کودکان تا زمانی که متوجه نشوند که جنسیتشان ثابت است، نقش های جنسیتی را درک نخواهند کرد.

ثبات جنسیتی در کودکان

 مراحل نظریه ی کلبرگ

 مرحله اول: برچسب زدن جنسیتی (تا سه سالگی)

در این مرحله کودکان می توانند جنسیت افراد را نام ببرند و از دختر بودن و با پسر بودن دیگران بگویند؛ با این حال هنوز در مورد اینکه جنسیت ثابت است چیزی نمی دانند.

 مرحله دوم: پایداری جنسیتی (تا پنج سالگی)

در این مرحله کودکان متوجه می شوند که، پسران بزرگ می شوند تا پدر شوند و دختران بزرگ می شوند تا مادر شوند و غیره. در این دوره کودکان نمی دانند که حتی با تغییر نوع لباس و یا فعالیت ها هم نمی توان جنسیت را تغییر بدهند.

 مرحله سوم: ثبات جنسیتی (تا هفت سالگی)

در حدود دوره سنی شش و هفت سالگی کودکان متوجه این نکته می شوند که جنسیت در گذر زمان تغییر نمی کند. وقتی کودکان به این درک رسیدند، بر اساس جنسیت خود رفتار می کنند.

کلبرگ معتقد بود، مهم ترین جنبه رشد جنسیتی در افراد، غرایز بیولوژیکی یا هنجارهای فرهنگی نمی باشد، بلکه مهم ترین چیز درک شناختی کودک از جهان اجتماعی پیرامونش است.

شواهد پژوهشی در حوزه ی ثبات جنسیتی

چند مطالعه مختلف در مورد این نظریه کلبرگ وجود دارد که کمی پیچیده هستند.

  •  برخی از محققان در حدود سال های 1970، 1980 و 1990 بیان کرده اند که، کودکان در حدود دو سالگی، می توانند رفتارهای بر پایه ی جنسیت مثل بازی با اسباب بازی های خاص دختران و یا پسران را متوجه شوند. (البته این مورد امروزه به عنوان کلیشه جنسیتی مطرح می شود؛ اسباب بازی ها دخترانه و یا پسرانه ندارند.) 
  • برخی دیگر از محققان استدلال کرده اند که،اگر والدین اقدام به تقویت رفتارهای سازگار با جنسیت  داشته باشند، این اقدام در رشد هویت جنسیتی کودک موثر است. 
  • برخی از مطالعات نشان می دهند که، حتی نوزادان هم می توانند بین چهره ها و صداهای مردانه در برابر زنانه تمایز و تفاوتی قائل شوند. بعضی از متخصصان علمی هم استدلال می کنند که، در واقع ثبات جنسیتی نابالغ ترین شکل از درک جنسیت می باشد.
  •  در یک مطالعه و تحقیق در مورد ثبات جنسیتی، دو محقق به نام اسلبی و فری  در سال 1975، درک کودکان از جنسیتشان را با استفاده از یک مصاحبه مفهومی جنسیتی مورد ارزیابی و بررسی قرار دادند.
  • در این مطالعه آن ها پنجاه و پنج کودک در سنین دو تا پنج سال را مورد بررسی قرار دادند و از آن ها چهارده سوال پرسیدند.

ثبات جنسیتی در کودکان

نمونه هایی از این سوالات که هر کدام مراحل مختلفی از نظریه کلبرگ را نشان می دهند، عبارت اند از:

  • با نشان دادن عکسی می پرسند که: این دختر است یا پسر؟
  •  تو پسری یا دختری؟
  •  وقتی بچه بودی دختر بودی یا پسر؟
  •  وقتی بزرگ بشی، مامان می شی  یا بابا؟
  •  اگر لباس دخترانه می پوشیدی دختر می شدی؟ 
  • اگر بخواهی می توانی پسر باشی؟
  •  و ...

در ادامه ی تحقیق، محققان یک فیلم به کودکان نشان دادند و میزان توجه آن ها به شخصیت مرد یا زن در فیلم را اندازه گیری و ارزیابی کردند. آنچه آن ها در پی انجام این مطالعه دریافتند این نکته بود که، کودکانی که ثبات جنسیتی قوی تر داشتند، بیشتر به الگوی همجنس خود توجه می کردند.

اگر علاقمند هستید که بدانید سن تربیت کودکان از چه زمانی آغاز می شود؟ می توانید به پست مورد نظر مراجعه نمایید.

چگونه والدین بر نقش های جنسیتی تاثیر می گذارند؟

یکی از مهم ترین مسائلی که می تواند بر نقش های جنسیتی و تخصیص آن به دختر و پسر تاثیر بگذارد، پویایی خانواده است. والدین بر نقش های جنسیتی اثر گذارند.
بر اساس شواهد موجود، والدینی که فرزند پسر دارند، بیش از والدینی که فرزند دختر دارند، دیدگاه های محافظه کارانه مرتبط با نقش های جنسیتی را ابراز می کنند؛ به عنوان مثال، پدران تاکید زیادی بر کار کردن و کسب درآمد برای خانواده دارند. هرچه پویایی درون خانواده بیشتر باشد، انتظارات نقش های جنسیتی در کودکان افزایش پیدا خواهد کرد.

سایر نظریه های تحول جنسیت

همان طور که تاکنون گفتیم، بر اساس نظریه کوهلبرگ، هر زمان که کودک فکر کند جنسیت ثابت دارد، ثبات جنسی و نقش های جنسی در او رشد پیدا می کند.
علاوه بر نظریه کوهلبرگ، دیگر نظریاتی من باب ثبات جنسیتی وجود دارد. آلبرت بندورا بر این باور است، هویت جنسی زمانی توسعه پیدا می کند که رفتار، فرد و محیط با یکدیگر در تعامل باشند. بر اساس این دیدگاه، دختر بچه ای که از محیط بابت پوشیدن لباس پسرانه بازخورد منفی دریافت می کند، درک جدیدی از نقش های جنسیتی خواهد داشت؛ یعنی چه؟ یعنی جامعه ای که دختر بچه در آن زندگی می کند به او اطلاعاتی را در مورد دختر و پسر بودن، چگونه رفتار کردن در محیط های مختلف و... می دهد.
والدین نیز در ایجاد ثبات جنسیتی در کودک با خرید نوع لباس، اسباب بازی، دکور اتاق و... نقش ایفا می کنند. ذکر این نکته مهم به نظر می رسد، هرچه فرد به خاطر اینکه مطابق نقش جنسیت خود عمل می کند، پاداش دریافت کند، بیشتر به سمت کلیشه های جنسیتی سوق داده می شود.
در نهایت هرچه کلیشه های جنسیتی بیشتر درونی شوند، فرد از اینکه مطابق کلیشه ها رفتار می کند، دیدگاه بهتری خواهد داشت.

جمع بندی ای سنج

در این مقاله در مورد مفهوم ثبات جنسیتی در کودکان طبق نظریه لارنس کلبرگ صحبت کردیم.

درست است که امروزه تحقیقات بیشتری در مورد جنسیت و انواع آن صورت گرفته و شواهد متفاوت تر از آنچه در این نظریه ذکر شده است، می باشد اما این نظریه در زمان خودش کمک بزرگی به پیشرفت علم روانشناسی و توسعه و رشد مفهوم ثبات جنسیتی با درک نقش جنسیتی در کودکان داشت.

با مطالعات بیشتر و درک ما از مفهوم جنسیت احتمالا نظریات دیگر جنسیتی در آینده مطرح خواهد شد.

 آیا مطلب فوق برای شما مفید واقع شد؟ شما تا چه حد از نظریه ثبات جنسیتی حمایت می کنید؟ لطفا نظرات و دیدگاه های ارزشمندتان را با ما در میان بگذارید.

تله رهاشدگی چیست | علائم، نحوه تشخیص و راه مقابله
اضطراب جنسی چیست | راه‌های موثر برای درمان
مهارت همدردی چیست | روش تقویت آن
طلاق عاطفی چیست | علل و روش‌های پیشگیری
تروما چیست | انواع و راه درمان

اصطلاحات مهم این مقاله

جهت نمایش بیشتر اصطلاحات کلیک نمایید

سوالات متداول

  • نظریه ثبات جنسیتی توسط چه کسی مطرح شده است؟

    • نظریه ی ثبات جنسی توسط یک روانشناس آمریکایی به نام لارنس کلبرگ در بیش از 50 سال پیش، مطرح شده است.
  • ثبات جنسیتی یعنی چه؟

    • مفهوم ثبات جنسیتی به یک مرحله شناختی از رشد کودکان اشاره دارد که، در طی این مرحله کودکان متوجه می شوند جنسیت آن ها البته جنسیت بیولوژیکیشان در طول زمان ثابت بوده و تغییر نمی کند.
  • ثبات جنسیتی در چه سنی ایجاد می شود؟

    • ثبات جنسیتی از حدود 6 یا 7 سالگی در کودکان ایجاد می شود؛ زمانی که کودک به این درک برسد که جنسیت در هر شرایطی و با گذشت زمان تغییر نمی کند و دائمی است، به ثبات جنسیتی دست پیدا خواهد کرد و از آن پس همانند آنچه همجنسان خود به آن عمل می کنند، رفتار خواهند کرد.
  • مراحل نظریه رشد ثبات جنسیتی کلبرگ چیست؟

    • برچسب زدن جنسیتی، پایداری جنسیتی و ثبات جنسیتی.
لطفا امتیاز خود را برای این محتوا ثبت کنید